Núi Cấm có tên chữ là Thiên Cấm Sơn hay Cấm Sơn. Đây là ngọn núi cao nhất (716m) trong hệ thống dải Thất Sơn hùng vĩ thuộc địa phận xã An Hảo huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang. Du khách có thể đến núi Cấm theo QL 91 từ Long Xuyên đi Châu Đốc, Tịnh Biên rồi rẽ qua đường 948 về núi Cấm. Cũng có thể từ Long Xuyên đi theo đường 941 đến thị trấn Tri Tôn, sau đó qua đường 948 đi Núi Cấm. Đến núi Cấm, du khách lên núi bằng xe chuyên dụng của công ty du lịch, hoặc đi xe ôm tùy thích. Đường đèo lên núi Cấm khá dốc, trên dưới 15 độ nghiêng, dài hơn 8km. Sau chừng non 15 phút trên đường núi quanh co, uốn lượn với cảnh quan hai bên đường hùng vĩ, thơ mộng, ta đến trung tâm núi Cấm. Một khung cảnh tuyệt vời như chốn bồng lai tiên cảnh trải ra trước mắt du khách. Không khí mát lành, gió nhẹ hiu hiu.

Đầu tiên, du khách ghé thăm chùa Phật Lớn mới được xây dựng lại rất trang nghiêm, hoành tráng. Có một tượng Phật Thích Ca với gương mặt từ bi ngồi thiền định dưới cội bồ đề trên một khoảnh đất cao nhìn ra hồ. Không gian ngan ngát mùi trầm hương u nhã. Dưới hồ, từng đàn cá vàng lội tung tăng, loang loáng, đôi lúc đàn cá tập trung lại rất đông khi có ai đó rải mồi cho chúng ăn.

Tượng phật Di Lặc ở núi Cấm là tượng lớn nhất Việt Nam.

Từ dốc chùa Phật Lớn băng qua cây cầu Kiều gấp khúc, uốn lượn với màu đỏ son lãng mạn. Cầu Kiều bắc qua dòng suối nhỏ nước chảy lơ thơ len lách giữa đôi bờ lau trắng trông rất thơ mộng. Đi một quãng ngắn du khách sẽ đến Vạn Linh Tự. Chùa Vạn Linh là ngôi tháp bảy tầng, hình lục giác, mỗi tầng thờ một vị Phật, Bồ Tát. Thất tháp cao 30m, dáng vẻ uy nghi, sừng sững soi bóng bên hồ. Du khách có thể đi vòng lên tháp thắp hương và nhìn gần như toàn cảnh khu vực quanh hồ Thủy Liêm. Chùa Vạn Linh có kiến trúc giả cổ đẹp, dựa lưng vào vách núi, trên núi có rừng cây cổ thụ cao vút với sương mây la đà, bảng lảng. Rời Vạn Linh Tự, du khách đi chừng 400m sẽ tới khu vực tượng Phật Di Lặc ở phía Bắc núi Cấm. Tượng do nhà điêu khắc Thụy Lam thiết kế, thi công từ năm 2004, có chiều cao 32m, kết cấu bê-tông, cốt thép nặng hơn 400 tấn, tương đương một ngôi nhà 8 tầng. Sách Kỷ lục Việt Nam đã công bố và công nhận tượng Phật Di Lặc núi Cấm là tượng lớn nhất Việt Nam.

Trên núi Cấm, những đêm trời có trăng rất đẹp. Trăng nhuộm màu vàng trong mát dịu trên ngàn cây, ngọn cỏ. Hồ Thủy Liêm gờn gợn, lóng lánh bóng mây, trăng, chùa, tháp… Thỉnh thoảng có tiếng chuông ngân vọng trầm mặc, bàng bạc trong sương mù trắng xóa, chập chùng, cuồn cuộn trên đỉnh non ngàn. Du khách cảm thấy mình như lạc chốn đào nguyên, tiên cảnh… Đêm ngủ trên núi Cấm sẽ cho bạn nhiều cảm xúc dạt dào, khó quên! Mùa lễ hội ở Đồng bằng sông Cửu Long bắt đầu sau Tết cổ truyền, cao điểm vào các tháng 4 và tháng 5 kéo dài tới tháng 7 âm lịch. Lúc ấy, núi Cấm luôn nhộn nhịp khách thập phương.

Chợ ở núi Cấm khá đặc biệt! Giữa lưng chừng núi có một lối đi rộng chừng 3m, hơi bằng phẳng, người ta họp chợ nhộn nhịp và đông vui. Chợ có tên là chợ ấp Thiên Tuế thuộc xã An Hảo, chợ họp khá nhanh, chỉ chừng hơn một giờ đồng hồ là tan. Có người gọi là “chợ mù sương” (nắng lên, sương tan), có người gọi vui là “chợ chồm hổm”. Đây giống như một điểm trung chuyển hàng, không có quày, sạp cố định. Hàng trên núi bày bán có rau, củ, quả, nhiều nhất là măng Mạnh Tông (loại măng đen, to, dài có lông khác với măng tre Tàu, láng, vàng xanh, mập, cụt đòn). Có rất nhiều loại rau rất lạ mà ở đồng bằng không có, như: Ngũ trảo, ngành ngạnh, đọt bứa, cơm nguội, cát lồi, bằng lăng, đọt chiếc. Trái bơ là một loại quả thích hợp với khí hậu ôn đới trên núi, giá chỉ 8.000/kg. Một mặt hàng đặc trưng, được xem như là đặc sản của núi Cấm, ấy là thuốc núi. Ngày xưa, cách đây gần non nửa thế kỷ, vùng Thất Sơn - núi Cấm là một rừng cây thuốc tự nhiên, cung cấp cho nhân dân nhiều loại thuốc quý. Quân giải phóng và Thanh niên xung phong thời chiến tranh ở đường 1C (đường vận chuyển vũ khí từ miền Đông và Cam-pu-chia về Tây Nam Bộ), khi bị sốt rét, hết thuốc đặc trị, đã dùng cây thuốc ở núi Cấm để điều trị. Thuốc núi Thất Sơn đã cứu sống được rất nhiều thương binh, bệnh binh. Thuốc núi ở núi Cấm được bày bán trong những gian hàng dọc theo con đường bộ từ dưới chân lên đỉnh. Bạn sẽ gặp các loại dược liệu thường ở dạng thô, mới qua sơ chế như: Tắc kè bay, rắn núi, bò cạp lửa, bửa củi, bao tử nhím khô… Thảo dược rất nhiều, có đến hàng mấy chục loại. Thông dụng nhưng khá quí hiếm như: Thần thông, hà thủ ô, huyết rồng, cốt toái, linh chi, ngũ triều, kỳ hương, quế quan, thiên niên kiện, mỏ quạ, mật ong rừng… Giá cả các loại dược liệu này cũng rất bình dân, giống như mua củi tại rừng.  

Sau khi thỏa thê dạo bước nhàn du, ngắm cảnh hoang sơ, kỳ vĩ của núi rừng, bạn hãy ghé vào một quán cóc cheo leo nào đó trên núi để cảm nhận sự chân tình, hiếu khách của người dân nơi “đất Phật”.

Bài và ảnh: Mai Lý