Vô tư xả thải mà không bị phạt

Theo phản ảnh của người dân, từ nhiều năm nay, mỗi khi vụ mùa đến, tình trạng xả thải làm ô nhiễm môi trường của Công ty Cát Quế lại vô tư tái diễn. Điều đáng nói là mỗi năm “xưởng chế biến cà phê” của Công ty Cát Quế chế biến hàng nghìn tấn quả cà phê trong khi không đủ điều kiện, vì trong hợp đồng thuê đất ghi rõ công ty chỉ là “điểm thu mua nông sản” (không được phép chế biến vì ở vị trí không thể khắc phục về ô nhiễm môi trường).

Trong số các văn bản liên quan mà chúng tôi thu thập được, có bản Hợp đồng số 02/HĐTĐ-UBND ngày 10-5-2011, do ông Bùi Đức Mùi, Chủ tịch UBND xã Ẳng Tở (huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên) ký với ông Phạm Thắng, Giám đốc Công ty Cát Quế (huyện Hoài Đức, TP Hà Nội) có nội dung: UBND xã Ẳng Tở cho Công ty Cát Quế thuê 8.201m2 đất, trong đó gồm 3.466m2 đất thuộc quỹ đất dự phòng để làm mặt bằng trạm thu mua và sân phơi nông sản, 4.735m2 đất ruộng thuộc quỹ đất 5% của xã tại bản Pá Cha, xã Ẳng Tở (cạnh Quốc lộ 279) để sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp. Thời hạn cho thuê là 5 năm, kể từ ngày 10-5-2011. Điều 3 của hợp đồng ghi rất rõ: “Bên B (tức Công ty Cát Quế-PV) không được xây dựng các công trình kiến trúc kiên cố và phải trả lại mặt bằng vô điều kiện khi hết thời hạn hợp đồng”. Tuy nhiên, đến nay thời hạn thuê đất đã quá 6 tháng, nhưng không có phụ lục gia hạn hợp đồng mới trong khi hợp đồng cũ vẫn chưa được thanh lý. Điều đáng nói là suốt từ tháng 5-2011 đến nay, cơ sở này đã liên tục tiến hành xây dựng các công trình (nhà xưởng, kho bãi...) trái phép trên đất thuê, sản xuất, chế biến cà phê ướt và xả thải gây ô nhiễm môi trường. Mặc dù đã có nhiều đoàn cán bộ liên ngành xuống kiểm tra, nhưng chỉ đến ngày 23-12-2015, cơ sở này mới bị Phòng Cảnh sát môi trường (Công an tỉnh Điện Biên) lập Biên bản số 468/PC49 về việc xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt hơn 19 triệu đồng.

leftcenterrightdel
 Điểm thu mua nông sản của Công ty Cát Quế tại bản Pá Cha.

Ngày 24-8-2016, Chi cục Quản lý đường bộ I.2 (Cục Quản lý đường bộ I) đã lập Biên bản vi phạm hành chính số 0018854/BB-VPHC đối với Công ty Cát Quế về hành vi: Xây tường rào trái phép và xây tường kè đá bê tông trong hành lang an toàn đường bộ. Biên bản cũng nêu rõ: Yêu cầu doanh nghiệp dừng thi công, tháo dỡ công trình vi phạm xong trước ngày 25-8-2016. Đồng thời, ngày 25-8-2016, Chi cục Quản lý đường bộ I.2 có Tờ trình số 233/TTr-CCQLĐB I.2 gửi Chủ tịch UBND huyện Mường Ảng, với nội dung đề nghị Chủ tịch UBND huyện Mường Ảng ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty Cát Quế về hành vi xây tường rào trái phép trong hành lang an toàn đường bộ. Nhưng đến ngày 13-10-2016, trong buổi làm việc với phóng viên, ông Tạ Mạnh Cường, Trưởng phòng Kinh tế hạ tầng huyện Mường Ảng cho biết, đến nay huyện vẫn chưa nhận được tờ trình nói trên. Điều đó có thể hiểu là chưa có quyết định xử phạt nào được ban hành (!).

Liệu có bao che?

Ông Quàng Văn San, ở bản Pá Cha, bức xúc: “Từ ngày Công ty Cát Quế (trước đây) và nay là Công ty Việt Bắc về đây hoạt động đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sinh hoạt của người dân. Thậm chí, người của công ty còn thách thức: “Việc tôi tôi làm, việc anh anh làm”. Ông Lường Văn Thoạn, Chủ tịch UBND xã Ẳng Tở cũng cho biết: “Những việc làm của Công ty Cát Quế là hoàn toàn sai với hợp đồng đã thỏa thuận. Chính quyền xã đã nhiều lần kiến nghị lên UBND huyện và huyện cũng đã cử các đoàn xuống kiểm tra, nhưng tới nay vẫn chưa thấy xử lý”.

Trao đổi với chúng tôi, ông Phạm Văn Triệu, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Mường Ảng cho biết: “Trong những năm đầu, Công ty Cát Quế chế biến cà phê với số lượng không lớn, chúng tôi cũng đã tham mưu cho UBND huyện đình chỉ việc sản xuất của công ty này hoặc yêu cầu sản xuất cà phê phải chở chất thải đi nơi khác nhưng điều đó đã không được thực hiện. Đến năm 2014-2015, khi doanh nghiệp chế biến với số lượng lớn, gây ô nhiễm môi trường, chúng tôi đã báo cáo UBND huyện và cuối năm 2015 Phòng Cảnh sát môi trường, Công an tỉnh Điện Biên đã xuống kiểm tra và xử lý”.

Ông Nguyễn Hữu Hiệp, Phó chủ tịch UBND huyện Mường Ảng thừa nhận: Từ năm 2011 đến nay, chính quyền huyện chưa lần nào xử phạt việc vi phạm của Công ty Cát Quế mà chỉ nhắc nhở. Đây là công ty thu mua, chế biến cà phê, trong khi huyện lại đang gặp khó khăn trong việc tìm đầu ra cho sản phẩm cà phê, nên các cơ quan chức năng đã tham mưu cho lãnh đạo huyện không xử phạt (!). Ông Nguyễn Hữu Hiệp còn cho biết thêm, sau khi hết hạn hợp đồng thuê đất với UBND xã Ẳng Tở vào ngày 10-5-2016, Công ty Cát Quế tiếp tục làm thủ tục xin thành lập doanh nghiệp tại Mường Ảng và đang trong thời gian chờ các sở, ngành phê duyệt nên đến thời điểm này huyện chưa có ý kiến.

Bài và ảnh: VĂN THÀNH CHƯƠNG