Tăng vốn, xin cơ chế đặc thù

Dự án mở rộng Nhà máy Gang thép Thái Nguyên do TISCO làm chủ đầu tư được khởi công năm 2007 với tổng mức đầu tư 3.843 tỷ đồng. Hơn một năm sau đó, tổng mức của dự án được nhà thầu là Tập đoàn Xây lắp luyện kim Trung Quốc (MCC) đề nghị tăng lên 8.104 tỷ đồng. Năm 2012, khi dự án gặp khó khăn về tài chính, MCC đã rút về nước, đem theo hơn 90% tiền thanh toán phần thiết bị. Như vậy, sau gần 10 năm, nhà máy này vẫn chưa thể hoàn thành và tính đến nay, chủ đầu tư đã rót vào khoảng 4.438 tỷ đồng.

Theo thông tin từ Bộ Công Thương, từ năm 2012 đến cuối tháng 1-2016, chủ đầu tư TISCO đã tiến hành đàm phán 10 lần với tổng thầu. Đến nay, các nội dung chính của phụ lục sửa đổi hợp đồng và hợp đồng thi công lắp đặt của dự án đã được các bên thống nhất, kéo theo hàng loạt chi phí phát sinh mà TISCO phải gánh chịu. TISCO cho biết, tổng mức đầu tư dự án mở rộng Nhà máy Gang thép Thái Nguyên sau điều chỉnh là 9.031 tỷ đồng, tăng 927 tỷ so với tổng mức đầu tư cũ.

Lý giải về lý do tăng vốn đầu tư, theo diễn giải của một đơn vị chủ sở hữu vốn đầu tư của TISCO, có một số khoản phải chi thêm, trong đó đáng chú ý là chi phí trả cho nhà thầu tổng số tiền lên đến 57 triệu USD (hơn 1.200 tỷ đồng), bao gồm chi phí bồi thường kéo dài từ tháng 6-2012 là gần 4,4 triệu USD và gần 53 triệu USD bao gồm: Chi phí dịch vụ sau bán hàng; chi phí bàn giao, bảo quản, tu sửa hiện trường; chi phí mua sắm lại thiết bị và vật liệu hư hỏng… Ngoài ra, chi phí lãi vay tăng 571 tỷ đồng, chi phí dự phòng tăng 192 tỷ đồng, chi phí tư vấn đầu tư xây dựng tăng 41 tỷ đồng…

Công văn của Bộ Công Thương báo cáo Thủ tướng Chính phủ. 


 

Bộ Công Thương cho biết, sau khi tăng tổng mức đầu tư lên 927 tỷ đồng thì tỷ suất sinh lời nội tại và thời gian thu hồi vốn (cần đến 23 năm) đều không đạt. TISCO đã thuê Tổng công ty Tư vấn xây dựng Việt Nam và Viện Kinh tế xây dựng thuộc Bộ Xây dựng thẩm tra, điều chỉnh mức đầu tư để dự án tái khởi động hiệu quả là 7.871 tỷ đồng. Với phương án giảm vốn, dự án sẽ có tỷ suất sinh lời khoảng 10,78%, cao hơn mức lãi suất ngân hàng phải chịu là 9,38%, thời gian thu hồi vốn cho dự án là 17 năm. 

Để rút được tổng mức đầu tư xuống mức như vậy, TISCO đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ duyệt một loạt cơ chế đặc thù, nằm ngoài khung quy định của pháp luật hiện hành cho dự án như: Đề nghị Nhà nước không tính khoản thuế giá trị gia tăng đã hoàn lại cho TISCO (khoảng 330 tỷ đồng); đề nghị Chính phủ chỉ đạo VietinBank khoanh nợ gốc, miễn tối thiểu 50% lãi vay thời gian dự án ngừng thi công cho TISCO đến năm 2019 mới bắt đầu trả nợ và đến năm 2034 mới trả xong; chỉ đạo Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) khoanh nợ gốc, miễn 100% lãi vay thời gian dự án dừng thi công (khoảng 386 tỷ đồng), lãi vay chỉ tính 5,5%/năm. TISCO còn đề nghị cho được chỉ định thầu rút gọn để lựa chọn nhà thầu phụ cho một số gói thầu...

Được biết, Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng đã có văn bản đề nghị Thủ tướng cho TISCO được áp dụng các ưu đãi trên, song Bộ Tài chính đã phản đối việc thêm ưu đãi cho dự án này với lý do bảo đảm an toàn nợ công.

Theo ông Đỗ Trung Kiên, Phó tổng giám đốc TISCO, tình hình đàm phán với MCC đã được TISCO báo cáo với Bộ Công Thương.

Công văn của SCIC báo cáo Thủ tướng Chính phủ.


 

"Chưa thể khẳng định"

Theo Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC), đơn vị đầu tư 1.000 tỷ đồng vào dự án, tại Văn bản số 609/ĐTKDV-ĐTKD do Tổng giám đốc Lại Văn Đạo ký, báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc triển khai dự án mở rộng của TISCO đã thừa nhận, hiệu quả đầu tư dự án là “chưa thể khẳng định ở giai đoạn này”, những giả thuyết hiệu quả do TISCO đưa ra chưa vững chắc. Theo ông Lại Văn Đạo, chi phí dự trù cho việc mua sắm lại thiết bị hỏng hóc và vật liệu phần P (trong hợp đồng EPC) do dừng thi công lâu ngày dẫn tới gỉ sét là 5 triệu USD là chưa chắc chắn vì phần lớn các thiết bị dù đã được chuyển tới công trường nhưng lại chưa mở hòm và kiểm định. Hơn nữa, các đề xuất của TISCO về cơ chế đặc thù cho dự án như miễn một số khoản thuế; cơ chế tín dụng; khoanh, giảm lãi vay, điều chỉnh lãi suất, thời gian vay, trả nợ của ngân hàng; không tính thuế GTGT trong tổng mức đầu tư đều vượt khung quy định của pháp luật hiện hành. Ngoài ra, thực tế trong năm 2015, giá phôi thép nhập khẩu chỉ 6,5-7 triệu đồng một tấn, thấp hơn nhiều mức giả định của TISCO; hoặc tiến độ dự án dự định tái khởi động vào ngày 1-4-2016, thi công trong 18 tháng và đưa vào sản xuất thương mại từ tháng 1-2018 là không thể thực hiện được. Đồng thời, SCIC yêu cầu phía TISCO tính toán lại chính xác tổng mức đầu tư điều chỉnh, hiệu quả dự án.

HOÀNG PHONG