QĐND - Thời gian qua, Phòng Cảnh sát giao thông (CSGT), Công an tỉnh Hà Nam và các lực lượng liên ngành đã ra quân quyết liệt xử lý tình trạng xe quá khổ, quá tải lưu thông trên địa bàn. Tuy nhiên, vẫn còn khá nhiều vướng mắc trong các văn bản pháp quy làm ảnh hưởng đến việc xử lý các xe vi phạm.

Các "mánh" của chủ xe

Theo thống kê, những năm gần đây, tình hình tai nạn giao thông trên địa bàn tỉnh Hà Nam có xu hướng giảm cả ba tiêu chí là số vụ, số người chết và số người bị thương. Năm 2015, xảy ra hơn 130 vụ, làm chết hơn 80 người, bị thương gần 90 người (giảm 4,4% số vụ, số người chết và bị thương giảm gần 7% so với năm 2014). Trong số những vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng, có không ít vụ do xe chở quá tải gây ra. Xe chở quá tải cũng là một trong những nguyên nhân chính khiến nhiều tuyến đường nhanh bị xuống cấp, hư hỏng.

Cán bộ Phòng CSGT, Công an tỉnh Hà Nam kiểm tra phương tiện để phát hiện xe quá tải.

Phòng CSGT, Công an tỉnh Hà Nam cho biết, trên địa bàn tỉnh hiện có hơn 8.800 phương tiện ô tô các loại, hơn 100 doanh nghiệp kinh doanh vận tải. Các loại xe tải sau khi mua về hầu hết được các chủ xe cơi nới thành xe để tăng tải trọng. Vì vậy nhiều xe thiết kế quy định chỉ chở từ 9 đến 10 tấn, nhưng chủ xe đã cơi nới tăng tải trọng gấp 3-4 lần.

Để có thể lưu thông và tránh sự kiểm tra, xử lý của cơ quan chức năng, các lái xe quá tải thường đối phó bằng cách tìm đường vòng tránh, san tải trước các chốt kiểm tra. Nhiều lái xe khi bị cơ quan chức năng phát hiện, yêu cầu xuất trình giấy tờ thì đã chây ỳ, không xuất trình giấy tờ hoặc cố tình khóa cửa xe bỏ đi. Khi xe đến kỳ đăng kiểm, các lái xe đã chủ động cắt phần thành, thùng cơi nới, kể cả kết cấu chờ lắp ghép, đăng kiểm xong họ lại cho hàn nối lại như cũ và tiếp tục vi phạm việc chở quá tải. Chính vì vậy, việc giải quyết xe quá tải vẫn là một thách thức lớn đối với các lực lượng chức năng...

Kiên quyết xử lý xe quá tải

Để tìm hiểu về việc xử lý xe quá tải, chúng tôi đã cùng các đồng chí thuộc Cục Cảnh sát giao thông, Bộ Công an đi khảo sát trên địa bàn tỉnh Hà Nam. Tìm hiểu chúng tôi được biết, từ năm 2013, Sở Giao thông vận tải (GTVT) tỉnh Hà Nam đã phối hợp với Công an tỉnh tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Chỉ thị số 15/CT-UBND ngày 21-11-2013 về tăng cường công tác quản lý, xử lý xe ô tô quá khổ, quá tải và hành lang ATGT trên địa bàn tỉnh. UBND tỉnh Hà Nam cũng đã tổ chức quán triệt và ký cam kết với 100% doanh nghiệp, chủ phương tiện vận tải và hơn 30 chủ các bến, cảng, mỏ khai thác kinh doanh vật liệu xây dựng chấp hành nghiêm Luật Giao thông đường bộ, cam kết thực hiện việc xếp hàng đúng khổ, chở hàng đúng tải trọng cho phép, không tự ý thay đổi kích thước thùng xe. Công an tỉnh và Sở GTVT cũng tăng cường phối hợp tuần tra, kiên quyết xử lý phương tiện chở quá tải trọng trên địa bàn...

Từ công tác tuần tra, kiểm soát, trong khoảng thời gian từ tháng 4-2014 đến cuối tháng 12-2015, các lực lượng chức năng của Hà Nam đã kiểm tra gần 13.900 trường hợp, xử phạt gần 2.600 trường hợp vi phạm với số tiền là hơn 11 tỷ đồng. Trên địa bàn tỉnh đã có hơn 1.000 trường hợp bị tước giấy phép lái xe có thời hạn, buộc hạ tải hơn 2.750 tấn hàng hóa các loại. Đã có gần 1.000 lượt xe quá khổ bị yêu cầu cắt thùng xe, đến nay đã có hơn 800 trường hợp thực hiện yêu cầu của cơ quan chức năng.

Vẫn còn những vướng mắc

Từ giữa năm 2014, ngành giao thông vận tải Hà Nam đã phối hợp với Công an tỉnh tổ chức tuyên truyền, ký cam kết với các doanh nghiệp, chủ phương tiện vận tải chấp hành nghiêm Luật Giao thông đường bộ, thực hiện chở hàng đúng tải trọng cho phép, tháo dỡ ngay thành, thùng xe đã cơi nới. Thế nhưng sau hơn một năm quyết liệt thực hiện, các lực lượng chức năng của tỉnh vẫn phát hiện ra nhiều phương tiện vi phạm. Khi được kiểm tra thì nhiều lái xe đã thú thật, đó là nếu cắt thùng xe và giảm tải thì sẽ khiến thu nhập bị giảm. Bởi tải trọng xe giảm, nhưng cước vận tải lại không được tăng, khiến cho doanh thu của doanh nghiệp bị giảm sút v.v.. Chúng tôi cho rằng, những lý do mà các lái xe nêu trên là không thỏa đáng và có tính chất ngụy biện. Trên thực tế, nếu chở đúng tải thì các doanh nghiệp vẫn có lãi, tuy nhiên chỉ không phải là "lãi khủng" so với việc chở quá tải mà thôi.

Qua khảo sát thực tế chúng tôi thấy cũng đã có những vấn đề nảy sinh, đó là việc bắt buộc các chủ xe phải cắt thành, thùng xe quá khổ đối với những xe đăng ký hoạt động kinh doanh trước khi có Thông tư số 32/2012 của Bộ Giao thông vận tải (quy định về kích thước, giới hạn thùng chở hàng ô tô tải) trở về đúng với thiết kế ban đầu thì sẽ bị "vênh" về các chi tiết trong giấy đăng ký, kiểm định xe từ trước khi có Thông tư số 32/2012. Bên cạnh đó, việc cắt thành, thùng xe cơi nới cũng chưa được thực hiện triệt để, do đó dễ gây ra sự so bì giữa các doanh nghiệp.

Trao đổi với chúng tôi, Đại tá Trần Trọng Đạo, Trưởng phòng CSGT, Công an tỉnh Hà Nam cho biết: "Thời gian tới phòng sẽ tiếp tục chỉ đạo các đơn vị tăng cường lực lượng, phương tiện, kiên quyết không để xảy ra tiêu cực tại các trạm cân. Kiểm tra, xử lý các trường hợp cán bộ, chiến sĩ tự ý bỏ vị trí trạm cân, chấp hành không nghiêm giờ, ca trực; kiên quyết xử lý nghiêm minh tất cả các trường hợp vi phạm quá tải trọng, tự ý thay đổi kích thước thành thùng xe...”.  Đại tá Trần Trọng Đạo cũng đề nghị, để có thể xử lý nghiêm, kịp thời hơn nữa các xe cơi nới, quá tải, cần có sự thống nhất trong việc ban hành các văn bản pháp quy và sự vào cuộc đồng loạt của các cơ quan chức năng.

Bài và ảnh: HÀ KHÁNH