Căn cứ khởi kiện không có giá trị pháp lý

Theo Hợp đồng kinh tế số 66/KĐKT đã ký ngày 15-8-2008, Công ty BB bán 8.000 thùng phuy chuyên dùng đựng phốt-pho cho Công ty ĐNA, trị giá hơn 4,7 tỷ đồng. Do cả hai đơn vị đều có trụ sở tại Khu công nghiệp Tằng Loỏng (Bảo Thắng, Lào Cai) nên việc giao dịch được tiến hành nhanh chóng. Sau 3 lần giao, nhận hàng và tiền, hai bên đã làm biên bản thanh lý hợp đồng vào ngày 15-3-2009. Thế nhưng tháng 9-2013, Công ty BB lại khởi kiện đòi nợ Công ty ĐNA số tiền 1,01 tỷ đồng. Chứng cứ mà phía Công ty BB đưa ra là vào ngày 10-11-2008, đơn vị này đã giao 3.000 thùng phuy với trị giá hơn 1,7 tỷ đồng (lần giao hàng thứ hai); phía Công ty ĐNA đã nhận đủ hàng, nhưng mới thanh toán hơn 700 triệu đồng. Ngày 15-2-2010, ông Trần Việt Dũng, Giám đốc Công ty ĐNA đã ký văn bản đề nghị xin hoãn thời gian trả nợ 1,01 tỷ đồng tiền mua hàng còn nợ từ Hợp đồng số 66/KĐKT.

leftcenterrightdel
Đơn của Công ty TNHH Đông Nam Á Lào Cai gửi Báo Quân đội nhân dân.

Vụ kiện được kháng nghị lên nhiều cấp tòa, sau đó lại trở về vạch xuất phát là TAND huyện Bảo Thắng và tiến hành xét xử sơ thẩm lần hai vào tháng 6-2018. Sự việc vẫn chưa được giải quyết dứt điểm nên tiếp tục xét xử phúc thẩm. Tại Bản án số 05/2018/KDTM-PT ngày 21-11-2018 của TAND tỉnh Lào Cai nhận định: “Bản án số 01/2018/DSST ngày 19-6-2018 của TAND huyện Bảo Thắng đã có những vi phạm nghiêm trọng về thủ tục tố tụng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự. Vì vậy, có căn cứ chấp nhận kháng cáo của bị đơn và kháng nghị của Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Lào Cai”. Tòa phúc thẩm TAND tỉnh Lào Cai quyết định hủy bản án sơ thẩm, buộc TAND huyện Bảo Thắng giải quyết lại vụ án theo trình tự sơ thẩm. Đến phiên tòa xét xử sơ thẩm lần ba (ngày 20-8-2019), TAND huyện Bảo Thắng vẫn căn cứ vào văn bản “xin hoãn nợ” trên để chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn. Trong khi đó, văn bản xin hoãn nợ này được Phân viện Khoa học hình sự tại TP Hồ Chí Minh (Tổng cục Cảnh sát) giám định, kết luận là đóng dấu khống chỉ.

Theo luật sư Trần Thái Dương, Công ty Luật TNHH Lê Nguyễn (Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh): Chiếu theo quy định tại Tiểu mục 2.2, Mục III Thông tư liên tịch số 07/2002/TTLT-BCA-BTCCBCP (con dấu chỉ được đóng lên các văn bản, giấy tờ sau khi các văn bản, giấy tờ đó đã có chữ ký của cấp có thẩm quyền, gồm: Cấp trưởng, cấp phó hoặc cấp dưới trực tiếp được ủy quyền của cơ quan, tổ chức đó; không được đóng dấu vào văn bản, giấy tờ không có nội dung, đóng dấu trước khi ký) và Điểm d, Khoản 2, Điều 25 Nghị định số 110/2004/NĐ-CP (không được đóng dấu khống chỉ) thì văn bản hoãn thời gian trả nợ không có giá trị pháp lý.

Có bỏ lọt chứng cứ?

Tại các phiên tòa, Công ty ĐNA đưa ra chứng cứ như các phiếu thu (ghi ngày 25-11-2008, Công ty ĐNA trả Công ty BB 1 tỷ đồng trong đơn hàng thứ hai giao 3.000 thùng phuy); giấy xác nhận thanh toán tiền hàng (ghi ngày 25-11-2008, xác nhận đối trừ 1 tỷ đồng trong số 5 tỷ đồng mà Công ty BB cầm của Công ty ĐNA vào đơn hàng thứ hai giao 3.000 thùng phuy) và biên bản thanh lý Hợp đồng số 66/KĐKT. Đây là những chứng cứ quan trọng nhưng chưa được tòa sơ thẩm ghi nhận để làm rõ những vấn đề của vụ án.

Thêm nữa, theo Quyết định Giám đốc thẩm số 14/2016/KDTM-GĐT ngày 28-9-2016 của TAND Cấp cao tại Hà Nội, xét thấy có nhiều căn cứ, trong đó có nêu ra việc “Công ty BB cho rằng Công ty ĐNA gặp khó khăn nên đã có văn bản ngày 15-2-2010 xin hoãn trả nợ, nhưng trên thực tế, đợt giao hàng thứ ba của Hợp đồng số 66/KĐKT, Công ty ĐNA thanh toán đúng hạn và sau đó trong các năm 2009, 2010 giữa hai công ty tiếp tục ký kết hợp đồng mua bán số lượng lớn các thùng phuy và Công ty ĐNA đều đã thanh toán đầy đủ cho Công ty BB. Do đó, việc Công ty BB cho rằng Công ty ĐNA vì khó khăn nên phải khất nợ và Công ty BB cho hoãn trả nợ là không phù hợp với thực tế”. Tòa án cấp sơ thẩm và phúc thẩm chưa thu thập chứng cứ để làm rõ những vấn đề nêu trên nhưng đã buộc Công ty ĐNA phải thanh toán 1,01 tỷ đồng (nợ gốc) và lãi đối với khoản tiền trên là chưa đủ căn cứ. Quyết định Giám đốc thẩm hủy toàn bộ Bản án kinh doanh thương mại phúc thẩm và sơ thẩm năm 2015.

Việc chưa đánh giá đầy đủ, toàn diện những chứng cứ, cũng như chấp nhận căn cứ khởi kiện, văn bản được xác định là khống chỉ khiến phán quyết của tòa sơ thẩm gây nhiều tranh cãi trong dư luận. Công ty ĐNA cũng cho biết, không đồng ý với phán quyết của TAND huyện Bảo Thắng và sẽ tiếp tục kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm ngày 20-8-2019 lên TAND tỉnh Lào Cai. Với tinh thần thượng tôn pháp luật, đề nghị các cấp xét xử đánh giá toàn diện lại chứng cứ, tình tiết vụ án và căn cứ các quy định của pháp luật để xét xử, giải quyết vụ án nhanh chóng và khách quan.

Bài và ảnh: DƯƠNG SAO