Theo bà trình bày, do phán quyết chưa thật sự khách quan của TAND các cấp tỉnh Bạc Liêu đã khiến hơn 10 năm qua, bà và con gái bị đẩy vào cảnh không nhà, lang thang đến Hà Nội mưu sinh và mong một bản án công bằng.
Bà Nguyễn Thị Oanh trình bày: Vụ án của tôi đã 5 lần xét xử tại TAND các cấp tỉnh Bạc Liêu và 2 lần được kháng nghị, giám đốc thẩm. Thế nhưng mới đây, tòa tỉnh xử lại vẫn quyết định không giao nhà đất cho mẹ con tôi. Theo hồ sơ vụ án, sau 5 năm chung sống và có một con chung là cháu Tô Như Ý (sinh năm 2001), năm 2005, ông Tô Văn Tèo làm đơn ly hôn bà Nguyễn Thị Oanh. Tại bản án phúc thẩm ngày 23-2-2006 của TAND tỉnh Bạc Liêu quyết định: Cho ông Tèo ly hôn với bà Oanh; giao cháu Tô Như Ý cho bà Oanh tiếp tục nuôi dưỡng; chia cho ông Tèo nền đất thổ cư, chiều ngang 3,8m2 ở khu vực II, thị trấn Gành Hào vì cho rằng đây là tài sản riêng của ông Tèo có trước khi kết hôn. Bà Oanh được nhận tiền là 27 triệu đồng, trong đó có 10 triệu đồng-một nửa giá trị căn nhà trên đất, 15 triệu đồng-một phần giá trị nền đất thổ cư. Ngày 17-9-2007, Cơ quan Thi hành án dân sự huyện Đông Hải đã có quyết định thi hành án số 67/QĐ-THA, cưỡng chế buộc bà Oanh giao nhà và đất cho ông Tèo. Từ đó, bà Oanh và cháu Như Ý, khi đó 6 tuổi bắt đầu một cuộc sống không nhà.
Các bản án đã xét xử vụ việc và đơn của bà Nguyễn Thị Oanh.
Quyết định giám đốc thẩm lần 2 của TAND Tối cao.
Bà Oanh có đơn kháng cáo về phần chia tài sản. Ngày 14-4-2009, Tòa án Dân sự TAND Tối cao có Quyết định giám đốc thẩm số 123/2009/DS-GĐT hủy bản án sơ thẩm và phúc thẩm của 2 cấp tòa, giao TAND huyện Đông Hải xét xử lại phần chia tài sản.
Ngày 21-10-2010, TAND huyện Đông Hải xét xử, ra bản án số 01/2010/HN-ST. Ngày 27-4-2010, TAND tỉnh Bạc Liêu xét xử, có bản án số 17/2010/DSPT, quyết định: Công nhận diện tích 62,2m2 là tài sản chung; chia cho bà Oanh 6/10 và ông Tèo 4/10 giá trị đất; giao diện tích đất trên cho ông Tèo được quyền quản lý, sử dụng; buộc ông Tèo có nghĩa vụ hoàn lại 6/10 giá trị đất cho bà Oanh (tương đương 67,176 triệu đồng). TAND tỉnh Bạc Liêu lập luận, “ông Tèo có nhu cầu về chỗ ở cao hơn bà Oanh” với lý do bà Sáu (vợ cũ ông Tèo) giao nhà đất cho ông Tèo để nuôi 4 người con chung. Thế nhưng thực tế và theo Quyết định ly hôn số 29/QĐ-TTLH ngày 13-7-1999 giữa ông Tèo và bà Sáu thì bà Sáu là người trực tiếp nuôi 4 người con chung. Tính đến thời điểm xét xử này, họ cũng đã trưởng thành. Còn ông Tèo, trước thời điểm xét xử này, trong khi còn đang tranh chấp nhà đất với bà Oanh đã đem cầm cố. Điều đó chứng tỏ, ông Tèo không có nhu cầu cấp thiết về chỗ ở. Còn bà Oanh phải đi làm giúp việc và mẹ con bà phải đi ở nhờ, ở thuê… Sau khi bản án có hiệu lực pháp luật, ông Tèo đã bán nhà đất cho ông Nguyễn Việt Quân và ông Quân đã được cấp giấy chứng nhận QSDĐ ngày 16-6-2010. Tiếp đó, ông Quân thế chấp nhà đất này để vay tiền tại Ngân hàng Thương mại cổ phần, chi nhánh Đông Hải.
Bà Oanh tiếp tục kháng cáo. Ngày 20-8-2013, Tòa án Dân sự TAND Tối cao tiếp tục có Quyết định giám đốc thẩm số 336/2013/DS-GĐT, hủy bản án phúc thẩm trên của TAND tỉnh Bạc Liêu và giao xử lại theo quy định của pháp luật.
Thế nhưng, TAND tỉnh Bạc Liêu xét xử, ra quyết định số 34/2013/HNPT: Vẫn giao toàn bộ nhà đất cho ông Tèo quản lý, sử dụng. Đây là phán quyết chưa đúng với thực tế và yêu cầu tại quyết định giám đốc thẩm. Tại quyết định giám đốc thẩm, ông Trần Văn Tuân, Thẩm phán, Chủ tọa phiên tòa thay mặt hội đồng xét xử TAND Tối cao yêu cầu: “Thu thập chứng cứ làm rõ giữa ông Tèo và bà Oanh, ai có khó khăn về nhà ở, có nhu cầu cấp thiết về nhà ở hơn thì giao nhà đất cho người đó… Nhất là cần xem xét đến hoàn cảnh của bà Oanh đang nuôi con nhỏ, đồng thời bà Oanh có bà nội là mẹ Việt Nam anh hùng và 2 bác ruột là liệt sĩ”. Thế nhưng, TAND tỉnh Bạc Liêu cũng không xác minh trình bày của bà Oanh là cùng con gái sống tại TP Hồ Chí Minh, thực tế chỉ là bà Oanh đi làm giúp việc, mà lại đi xác minh việc mẹ bà Oanh-cụ Sinh (vợ liệt sĩ) có một căn nhà tình nghĩa và có thể thờ cúng bà, bố và 2 bác của bà Oanh ở đó. Thực tế, cụ Sinh được xây nhà tình nghĩa vì cụ thờ chồng là liệt sĩ Nguyễn Văn Cân và mẹ chồng là Bà mẹ Việt Nam anh hùng Bùi Thị Lời. Căn nhà này, cụ đã di chúc cho người cháu ngoại Trương Thị Quỳnh Như, có mẹ là em gái bà Oanh và bố đã mất từ khi cháu còn nhỏ. Còn bà Oanh có trách nhiệm thờ cúng 2 người bác ruột là liệt sĩ ngành công an Nguyễn Đức Láng và Nguyễn Đức Ẩn, theo quyết định của ngành Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Bạc Liêu. Như vậy, bà Oanh đề nghị được giao nhà để nuôi con nhỏ và thờ cúng 2 liệt sĩ là hoàn toàn chính đáng.
Đề nghị TAND Tối cao và các cơ quan chức năng cần sớm xem xét lại vụ án, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân.
Bài và ảnh: KIM DUNG