"Tài trợ" nhưng vẫn... thu tiền

Thời gian gần đây, có tình trạng một số công ty lợi dụng danh nghĩa của các cơ quan, tổ chức để thực hiện việc thu thập thông tin nhằm in ấn, phát hành cuốn “Sổ vàng truyền thống Mẹ Việt Nam anh hùng và người có công với cách mạng”... Theo giấy mời của chính quyền địa phương, yêu cầu người đến chụp ảnh phải ăn mặc chỉnh tề, mặc lễ phục và đeo huân chương, huy chương (nếu có), kinh phí do công ty tài trợ 100%. Thế nhưng, khi đến khai báo thông tin, chụp ảnh để làm sổ vàng, mỗi người lại phải đóng từ 200.000 đồng đến 300.000 đồng và chỉ được nhận một tờ giấy "ghi danh" không hề đóng dấu của bất cứ cơ quan, đoàn thể nào!

Điều đáng nói là nhiều công ty có công văn phối hợp của Cục Người có công, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH). Điển hình như ngày 30-7-2015, Cục Người có công có Văn bản số 1379/NCC-TTTĐ do ông Dương Minh Đỗ, Phó cục trưởng ký, gửi sở LĐ-TB-XH các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc phối hợp với Công ty TNHH Ảnh màu kỹ thuật số Hải Dương in ấn, phát hành cuốn sổ tương tự như "sổ vàng" và được thí điểm tại 3 địa phương: Thái Bình, Hải Dương, Hải Phòng. Khi triển khai thực hiện, Công ty TNHH Ảnh màu kỹ thuật số Hải Dương không thực hiện đúng quy định, trái lại còn tự ý photocopy Văn bản số 1379/NCC-TTTĐ để gửi tới các địa phương khác đề nghị hỗ trợ kinh phí thực hiện biên soạn, in ấn và phát hành.

Mới đây, chúng tôi nhận được thông tin ở xã Tri Trung, huyện Phú Xuyên, TP Hà Nội, Công ty Cổ phần ngành ảnh Việt Nam tìm về địa phương để triển khai thực hiện “Sổ vàng truyền thống” với hình thức tương tự. Để làm rõ sự việc, chúng tôi đã về tận nơi để tìm hiểu. Đến một số gia đình ở địa phương này, chúng tôi được biết hầu hết người dân khi tới làm thủ tục ghi danh “sổ vàng truyền thống” đều phải nộp thêm tiền. Bà Lê Thị Thúy, thôn Trung Lập khoe với chúng tôi tấm "bằng khen" mà gia đình đang treo trang trọng trong nhà, nhưng không rõ là do công ty nào làm, chỉ nhớ là phía công ty yêu cầu gia đình phải nộp thêm 250.000 đồng.

Ông Trần Trung Tuyến, Chủ tịch UBND xã Tri Trung cho biết: “Thực hiện chỉ đạo của Phòng LĐ-TB-XH huyện Phú Xuyên và công văn đề nghị phối hợp của Sở LĐ-TB-XH TP Hà Nội, chính quyền xã đã cho Công ty Cổ phần ngành ảnh Việt Nam tổ chức thực hiện trên địa bàn. Tại thời điểm thực hiện, do chúng tôi kiểm tra giám sát chưa chặt chẽ nên đã xảy ra tình trạng công ty phát sinh thêm chi phí chụp ảnh làm kỷ niệm, việc này do người dân và công ty tự ý trao đổi để thực hiện, phía chính quyền địa phương không biết”.

Cũng sự việc tương tự trên địa bàn TP Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình, Công ty TNHH Sao Việt đã phối hợp với chính quyền các phường, xã tìm đến các gia đình chính sách khai thác thông tin, chụp ảnh... rồi in “Bảng vàng vinh danh người có công với cách mạng”, lúc đầu phía công ty thông báo sẽ tài trợ 100%, nhưng khi triển khai thực hiện, họ lại thu tiền của các gia đình chính sách với giá từ 200.000 đồng đến 300.000 đồng…

"Sổ vàng truyền thống" thực chất chỉ là một cuốn kỷ yếu. 

Trách nhiệm thuộc về ai?

Sau khi người dân và báo chí phản ánh, một số địa phương đã yêu cầu kiểm tra và báo cáo lại việc làm của các công ty trên, tuy nhiên kết quả không phát hiện việc lợi dụng chính sách để trục lợi và gây phiền hà cho người dân (?)

Ông Trần Thanh Bình, Trưởng phòng Chính sách người có công, Sở LĐ-TB-XH TP Hà Nội cho biết: “Có nhiều công ty đến làm việc với sở nhận làm sổ vàng truyền thống, chúng tôi đã cho Công ty Cổ phần ngành ảnh Việt Nam triển khai thực hiện trên địa bàn thành phố. Thực chất hai loại “sổ vàng” và “sổ vinh danh” này chỉ là một cuốn kỷ yếu, sau khi chúng tôi kiểm tra thấy chưa hợp lý nên đã yêu cầu sửa lại. Có hay không việc trục lợi của Công ty Cổ phần ngành ảnh Việt Nam, đến thời điểm hiện nay các địa phương gửi báo cáo về Sở LĐ-TB-XH đều cho rằng phía công ty không hề gây phiền hà gì hoặc lợi dụng chính sách để trục lợi”.

Còn những việc làm sai trái của Công ty TNHH Ảnh màu kỹ thuật số Hải Dương, ngày 18-11-2015, Cục Người có công có Văn bản số 2271/NCC-TTTĐ do ông Dương Minh Đỗ, Phó cục trưởng ký. Trong văn bản ghi rõ những việc làm sai trái mà người dân phản ảnh, song nội dung công văn lại “Đề nghị Sở LĐ-TB-XH các tỉnh, thành phố cân nhắc và quyết định việc có phối hợp với Công ty TNHH Ảnh màu kỹ thuật số Hải Dương hay không? Nếu tiếp tục phối hợp thì kinh phí thực hiện do công ty tài trợ hoàn toàn”.

Được biết, với thời giá hiện nay ở Hà Nội, để in một tấm ảnh và khung 30 x 40cm giá chỉ 100.000 đồng, thậm chí còn thấp hơn. Luật sư Trương Anh Tú, Văn phòng Luật sư Trương Anh Tú (số 260 phố Xã Đàn, quận Đống Đa, TP Hà Nội) cho rằng: “Việc các công ty lợi dụng những chương trình chính sách để tư lợi chính là chiêu trò của những thợ ảnh thiếu đạo đức nghề nghiệp, có sự tiếp tay của một số người. Sau khi bị dư luận xã hội phản ứng lại đùn đẩy trách nhiệm và nói rằng thực hiện theo công văn của cấp trên. Theo tôi, những người ký công văn phải chịu trách nhiệm. Các sở LĐ-TB-XH và Cục Người có công-nơi có công văn gửi địa phương thực hiện-phải sớm ra quyết định thu hồi toàn bộ công văn nêu trên và chịu trách nhiệm trả lại tiền cho người dân. Cùng với đó, phải đẩy mạnh tuyên truyền để người dân hiểu về những hành vi sai trái của các công ty này”.

Bài và ảnh: HOÀNG NHƯỠNG - HẢI HOÀNG