Bức thư Bác gửi đồng chí Trần Đăng Ninh

QĐND - Trong cuộc vận động sưu tầm và giới thiệu “Những kỷ vật kháng chiến” do Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam phối hợp với Nhà xuất bản Quân đội nhân dân tổ chức, có một bức thư của Bác Hồ gửi đồng chí Trần Đăng Ninh ngày 29-10-1950. Hơn 60 năm qua, bức thư đã phai màu mực nhưng mỗi lần nhắc đến, ông Lê lại xúc động nghẹn ngào...

Thiếu tướng Nguyễn Hữu Lê, nguyên Phó tư lệnh Quân khu 1, nguyên phái viên kiểm tra Trung ương Đảng, kiêm thư ký của đồng chí Trần Đăng Ninh trong Chiến dịch Biên giới, đã ngoài 80 tuổi. Tham gia hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, ông đã có hai lần được phục vụ Bác Hồ. Đó là những kỷ niệm cho ông nhiều bài học sâu sắc nhất trong suốt cuộc đời quân ngũ.

Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp kiểm tra trận địa trước Chiến dịch Biên giới năm 1950. Ảnh tư liệu

Chuyện chú “hồng mã” Trung Quốc       

Tháng 6-1950, Trung ương Đảng quyết định mở Chiến dịch Biên giới. Đại tướng Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp là Chỉ huy trưởng kiêm Chính ủy.

Ngày 28-7-1950, Trung ương Đảng cử đồng chí Trần Đăng Ninh - Chủ nhiệm Tổng cục Cung cấp - trực tiếp phụ trách hậu cần chiến dịch.

Khi đó, ông Lê được phân công làm thư ký riêng cho đồng chí Trần Đăng Ninh. Đầu tháng 9-1950, trong cơn bão lửa đạn của Chiến dịch Biên giới, Bác Hồ lên đường ra mặt trận, trực tiếp chỉ đạo chiến dịch và động viên bộ đội chiến đấu.

Gần trưa ngày 9-9-1950, Bác Hồ đến Sở chỉ huy chiến dịch ở Tả Phầy Tử (Quảng Uyên - Cao Bằng). Tới mặt trận, Người “chống gậy lên non xem trận địa”, kiểm tra tường tận kế hoạch tác chiến, xem xét chu đáo công việc hậu cần, thăm các đơn vị bộ đội và dân công.

Thời điểm đó, những trận mưa lớn đã phá hỏng nhiều đoạn đường giao thông, phương tiện quân ta thu được của địch cả đống nhưng không thể đi được vì lở đất. Quãng đường từ Cao Bằng về căn cứ ATK Việt Bắc thuộc huyện Định Hóa (giáp giới 2 tỉnh Thái Nguyên – Tuyên Quang) dài gần 200km. Bác quyết định đi bộ theo đường 3b từ Cao Bằng – Tài Hồ Sìn – Bằng Khẩu – Ngân Sơn – Nà Phạc – Nà Cù – Bắc Cạn – Thái Nguyên. Trước khi Bác về xuôi, đồng chí Trần Đăng Ninh thấy trời vẫn mưa, đường trơn, lầy lội bèn chỉ thị cho ông Lê ra Trạm vận tải Cao Bằng lấy con ngựa tốt để Bác đi cho đỡ mệt.

 “Nghe tin được chọn ngựa cho Bác, anh em ở trạm vận tải vui lắm. Mọi người chọn được một con ngựa béo, rất hiền, chân đóng móng sắt giao cho tôi. Họ còn nói đây là con ngựa của Trung Quốc vừa mới viện trợ”, ông Lê kể lại.

Chuẩn bị ngựa cho Bác xong, ai cũng vui mừng, vì yên tâm Bác có “chú tuấn mã” đi đường xa, chắc đỡ mệt. Nào ngờ ngựa ta mới chở Bác đi một đoạn thì bị long mất một móng sắt. Con ngựa to khỏe bỗng chốc đi khập khiễng vì 3 chân cao, một chân thấp…

Thế là cả đoàn lâm vào cảnh “dở khóc dở cười” vì lo cho người chưa đủ lại thêm một chú “hồng mã” què làm bạn khiến cả đoàn phải chăm sóc.

Bức thư của vị Chủ tịch

Đột nhiên, ngày 29-10, đồng chí Trần Đăng Ninh nhận được một bức thư của Bác. Thư Bác viết: “Bộ đội Định (thư ký của Bác trong chuyến công tác-TG) chiều 29 về đến B.K (Bắc Kạn-TG), đều mạnh khỏe, ba hôm nữa sẽ về đến nhà. “Cảm ơn” người đã cho mượn con ngựa què và nên “khen” người nuôi con ngựa què ấy!       

Xe hơi có thể chở 35 người (với rất ít hành lý thôi), từ Nà Fạc đến B.K=37 cây số và từ B.K đến Chợ Mới = 42 cây số. (Đoạn này phải đi bộ 6 cây số vì đường xấu. Đoạn ấy cách thị xã B.K 22 cây số).

Tôi đã dặn Chủ tịch Fùng (đồng chí Fùng, Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến tỉnh Bắc Kạn-TG): Bao giờ anh Đặng (ông Đặng Nhất Phàm-người Trung Quốc, cố vấn Tổng cục Chính trị-TG) sắp về, thì chú điện trước cho chú Fùng chuẩn bị.

Từ Cao Bằng đến Nà Fạc đi bộ 3 ngày rưỡi thong thả.

Trong mười mấy tù binh chú gửi về B.K có một tên quan ba. Chú gởi lầm hay là có ý định gởi?

B (Bác-TG) gởi lời hỏi thăm anh Đông, anh Đặng, Hai (Bí danh của Đại tướng Võ Nguyên Giáp-TG) và tất cả các anh em.

Khi nào anh Quốc về xuôi, chú nên tổ chức thật chu đáo. Anh Quốc và 75 cán bộ có thể chia thành 2 toán, mỗi toán đi một ngày để lợi dụng xe hơi: 79 cây số đã được 2 ngày đi bộ.

Từ Ngân Sơn đến Nà Fạc, đường hỏng nhiều. Nhiều nơi ngựa đi ban đêm cũng phải cẩn thận. Cầu Nà Fạc bị trôi.

Điện ngay những con số thắng lợi cho B.K. để tuyên truyền. Ở đây cán bộ mới chỉ biết tin thắng lợi Cao Bằng-Thất Khê thôi!

Thân ái

(Bác ký bằng một nét ngoặc)

Mấy dòng thư ngắn của Bác cũng đủ thể hiện sự chu đáo, quan tâm đến từng chuyện nhỏ ẩn sâu trong tầm vóc vĩ đại của Người.

“Đọc đi đọc lại đến thuộc làu, tôi càng thấm thía về lời dạy của Bác. Lời dạy của Bác nhẹ nhàng, hóm hỉnh nhưng là bài học về tác phong công tác đối với tôi và đối với mọi người. Một việc tuy đơn giản nhưng đã trở thành một khuyết điểm lớn trong việc chăm sóc Bác”, ông Lê nói.

Trong suốt cuộc đời hoạt động của ông Lê sau này, chuyện “con ngựa què” trong bức thư Bác viết, luôn nhắc nhở ông dù làm việc lớn hay nhỏ đều phải hết sức cẩn thận, chu đáo, phải kiểm tra cụ thể, làm đến nơi đến chốn. Tướng Lê tâm sự, sau khi xem xong thư của Bác, đồng chí Trần Đăng Ninh nói: “Đây là một kinh nghiệm mà tất cả chúng ta phải thấm thía, đừng để ý định thì tốt nhưng kết quả lại không đạt được như mong muốn. Đồng chí hãy giữ lấy làm kỷ niệm”.

Cho đến nay, bức thư đã tròn 61 tuổi, được lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam như một kỷ vật quý giá và bài học vô giá mà Bác Hồ đã để lại cho các thế hệ cán bộ chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam.