QĐND - Xã Đạo Tú, huyện Tam Dương có hai công trình kè chắn thuộc hai chủ đầu tư ở khu vực cầu Cẩm Trạch, nhưng suốt 5 năm qua, tình trạng sạt lở vẫn không được xử lý. Những ngày mưa to, sạt lở đất lại diễn ra khiến nhiều nhà dân bị nứt, hàng trăm mét vuông đất thổ cư bị nước cuốn trôi.

Thuê đường để đi vào nhà mình

Chợ Đạo Tú nằm sát bờ kênh Bến Tre, mỗi ngày có hàng nghìn người dân qua lại mua bán. Phía sau chợ, những hố đất sạt lở sâu hoắm dưới chân cột bê tông. Từ trên cầu Cẩm Trạch nhìn xuống lòng kênh Bến Tre, chúng tôi thấy phía bên trái hạ lưu hiện rõ vệt sạt lở dài khoảng 30m, kéo theo đất đá, bê tông xuống sông; phía bên phải, những vệt sạt lở đè lấp cây cối, ăn sâu vào tận nhà các hộ dân đang sinh sống. Còn phía đầu cầu Cẩm Trạch, mặt cầu đã bị sụt xuống khoảng 5cm so với hiện trạng ban đầu.

Ông Lê Ngọc Quỳnh, 58 tuổi, một hộ dân sống trong khu vực sạt lở bức xúc: “Đợt sạt lở đầu tiên năm 2012, nhà tôi mất cả vườn cây gần 100m2 trồng cam, nhãn, mít. Cho đến nay, toàn bộ cổng vào nhà rộng 5m cũng bị sạt lở hoàn toàn. Lo lắng hơn là nhà ở đang sụt lún”. Ông Quỳnh dẫn chúng tôi vào nhà xem tường phòng ngủ của gia đình bị nứt chằng chéo, có đoạn tách đôi, hiện rõ khe hở; thềm nhà bếp sát mé sông sụt lún, gạch nền vỡ vụn. Dãy cột bê tông chống mái hiên phải gia cố nối thêm thép hàn tự chế vì lún. “Vì cổng và đường đi vào bị cuốn trôi nên từ năm 2013 đến nay, gia đình tôi vẫn phải đi nhờ hàng xóm. Thời gian đầu họ không thu tiền, về sau do có xưởng mộc, khách nhiều, nên gia đình tôi phải thuê đường đi với giá 3,5 triệu đồng/năm”.

Không chỉ có gia đình ông Lê Ngọc Quỳnh, mà một số hộ khác như gia đình anh Khiêm, bà Đồng, anh Khương… cũng đang sống trong cảnh mất đất đai, vườn tược do bị sạt lở. Các hộ dân nơi đây cho rằng tình trạng sạt lở chỉ mới xảy ra hơn 5 năm trở lại đây, khi các đơn vị tiến hành thi công trên địa bàn. Theo họ, ngoài lý do địa chất yếu thì còn do các công trình kè chắn làm sai quy trình, kém hiệu quả, chậm khắc phục. Đã nhiều lần người dân làm đơn kêu cứu lên cơ quan chức năng, nhưng chưa được giải quyết.

Sạt lở cuốn trôi cổng và vườn nhà dân. Ảnh do người dân cung cấp.

Chờ đến bao giờ?

Ngày 16-10-2015, làm việc với chúng tôi, ông Lê Công Tuyên, Phó chủ tịch UBND xã Đạo Tú, cho biết: “Hiện nay, khu vực cầu Cẩm Trạch có hai công trình kè chắn ta luy kênh: Công trình xây dựng mở rộng cải tạo chợ Đạo Tú do UBND xã Đạo Tú làm chủ đầu tư và công trình gói thầu số 10 thuộc dự án cải tạo nâng cấp ĐT.310 do Sở Giao thông vận tải tỉnh Vĩnh Phúc làm chủ đầu tư”.

Khi được hỏi tại sao có hai công trình kè chắn trên cùng một địa điểm nhưng vẫn không xử lý được sạt lở, ông Tuyên cho rằng, sở dĩ có sự chậm chễ là do thời tiết không thuận lợi, địa chất khu vực yếu và do đơn vị thi công chưa tuân thủ đúng quy trình.

Được biết, năm 2008, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Vĩnh Phúc thực hiện dự án cải tạo, nạo vét đầu nguồn kênh Bến Tre. Do chưa hoàn thiện cửa phân lũ, nước dồn về nhiều, thay đổi dòng chảy dẫn đến tình trạng sạt lở liên tục. Thời gian đó, để bảo đảm an toàn tính mạng của người dân, xã bắt đầu thực hiện dự án cải tạo chợ Đạo Tú, trong đó có việc kè chắn phía sạt lở. Đơn vị thi công là Công ty TNHH Đạt Nam. Tuy nhiên, sau ba lần thi công đến nay vẫn chưa hoàn thiện. Lần thứ nhất, xây kè cao 1m, móng rộng 1,2m nhưng chỉ sau một trận mưa là kè bị sụt đổ. Lần thứ hai tiếp tục xây cao 8m, móng 1,2m nhưng vẫn bị trượt xuống sông. Lần thứ ba, đơn vị thi công rút kinh nghiệm lần trước đã khoan thăm dò, ép cọc bê tông và hiện tại đang chờ ổn định địa chất để thi công tiếp. Mặc dù thi công từ năm 2008, nhưng theo ông Tuyên vẫn chưa nghiệm thu kinh phí.

Còn gói thầu số 10, có hạng mục kè kênh Bến Tre thuộc dự án cải tạo nâng cấp ĐT.310 do nhà thầu là Xí nghiệp Xây dựng Tiến Thắng thi công từ tháng 11-2011, theo lịch trình trong vòng một năm là xong. Tuy nhiên, cho đến nay phần kè mái kênh chỉ mới đạt khoảng 50% khối lượng công trình, toàn bộ phần đất sụt lún của các hộ dân vẫn chưa được hoàn trả, phần kè vừa xây dựng đã bị sụt lún.

Phía chủ đầu tư cho rằng, nguyên nhân chủ yếu của việc sạt lở là do thời tiết không thuận tiện và địa chất yếu. Thế nhưng, những người dân trong khu vực tham gia giám sát toàn bộ quá trình thi công lại cho rằng: Trong quá trình thi công, phía đơn vị thi công không thực hiện bỏ đất cũ ở phần kè, đổ đất cấp 3 đầm chặt, mà tận dụng đất cũ nạo vét ở đáy kênh để đắp. Khi người dân yêu cầu đơn vị thi công làm đúng thiết kế thì không được chấp thuận. Do đó, hầu như toàn bộ phần kè đã hư hỏng, các hộ dân bị mất đất, mất đường đi, nhà cửa nứt nẻ, mặt cầu bị sụt lún.

Tại Biên bản làm việc giữa đại diện Sở Giao thông vận tải tỉnh Vĩnh Phúc, UBND xã Đạo Tú và các hộ dân ngày 22-9-2015, ông Lê Ngọc Minh, Phó giám đốc Ban Quản lý dự án công trình giao thông Vĩnh Phúc, cho biết: Hiện nay, hồ sơ thiết kế đã thẩm tra, nhưng đang trình duyệt UBND tỉnh để triển khai thi công hoàn trả mặt bằng cho các hộ dân. Và mới đây, ban quản lý dự án đã đưa ra hai giải pháp để xử lý kỹ thuật cho tình trạng sạt lở kênh Bến Tre. Theo đó, phương án 1 là sẽ giảm tải trên nền cọc khoan nhồi đường kính 0,8m; phương án 2 là làm tường chắn bê tông cốt thép trên nền cọc khoan nhồi đường kính 0,8m.

Bài và ảnh: PHẠM KIÊN