Những việc làm “dối trên lừa dưới”

Không phải ngẫu nhiên mà doanh nghiệp bỏ ra hơn 50 tỷ đồng xây dựng bến xe xã hội hóa đầu tiên ở Hải Phòng. Niềm tin của nhà đầu tư bắt nguồn từ chủ trương của thành phố và cơ sở pháp lý vững chắc nhất là Quyết định số 332/QĐ-UBND ngày 24-1-2014 do Chủ tịch UBND TP Hải Phòng Dương Anh Điền ký, tại Điều 3 nêu rõ chức năng của Bến xe Thượng Lý là bến xe liên tỉnh loại II, thay thế Bến xe Tam Bạc. Ngày 7-5-2015, bến xe khánh thành, đạt tiêu chuẩn bến xe loại II cấp quốc gia, quy mô rộng gấp 4 lần Bến xe Tam Bạc, được gắn biển Công trình chào mừng kỷ niệm 60 năm Ngày giải phóng TP Hải Phòng. Ngày 19-5-2015, UBND TP Hải Phòng có Công văn số 664/VP-GT về việc đóng cửa Bến xe Tam Bạc và điều chuyển các tuyến vận tải về Bến xe Thượng Lý. Đây chính là cơ sở pháp lý, là “lời hứa” để thực hiện khâu cuối cùng của dự án đầu tư đã được phê duyệt. Thế nhưng, chỉ ít ngày sau, Văn bản số 955/SGTVT-VT ngày 5-6-2015 của Sở Giao thông vận tải (GTVT) TP Hải Phòng đã cho phép các đơn vị vận tải được “tự do lựa chọn bến xe”, khiến Bến xe Thượng Lý "vắng như chùa Bà Đanh", chỉ hoạt động 1/10 công suất, thu không đủ chi, có nguy cơ bị phá sản.

Như đã trình bày ở số báo trước, ngày 29-6-2015, trong báo cáo gửi Thủ tướng, ông Lê Thanh Sơn-Phó chủ tịch UBND TP Hải Phòng trình bày, việc để các doanh nghiệp chọn lựa bến xe Niệm Nghĩa hay Thượng Lý nhằm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có thời gian chủ động trong hoạt động của đơn vị, đến ngày 31-12-2015, thành phố sẽ xem xét lại việc điều chỉnh. Tuy nhiên đến nay, lời hứa đó vẫn chưa được thực hiện.

Tại phiên họp thường kỳ ngày 28-4-2016 của UBND TP Hải Phòng, Giám đốc Sở GTVT Vũ Duy Tùng báo cáo: “Sở từng bước đưa Bến xe Thượng Lý vào hoạt động ổn định theo đúng trình tự. Theo quy hoạch thì Bến xe Thượng Lý sẽ có số xe đi-đến một ngày là 380 chuyến, sẽ là bến xe có mật độ lớn nhất trong các bến xe trên địa bàn hiện nay. Sở đã báo cáo với Bộ GTVT, tin chắc rằng trong thời gian tới, Sở sẽ cùng với Bộ quy hoạch dần các bến xe và sẽ dần từng bước để Bến xe Thượng Lý hoạt động ổn định, chắc chắn bến xe này là bến xe đông nhất”. Nhưng đến nay, đây vẫn chỉ là một lời hứa trên… mây. Những động thái của Sở GTVT gần như hoàn toàn trái ngược.

 Bến xe Thượng Lý được đầu tư xây dựng hiện đại nhưng chỉ hoạt động 1/10 công suất. Ảnh: HẢI HOÀNG.

Theo Văn bản số 955/SGTVT-VT, các xe được lựa chọn Bến xe Niệm Nghĩa (của Công ty Bến xe Hải Phòng), thời gian thực hiện tạm thời đến hết ngày 31-12-2015, sau đó sẽ sắp xếp lại cho phù hợp. Song đã 8 tháng kể từ ngày văn bản trên hết hiệu lực, Sở GTVT, UBND TP Hải Phòng vẫn không có động thái gì sắp xếp lại. Không dừng ở đó, ngày 30-12-2015, Sở lại ban hành Văn bản số 2540/SGTVT-QLVT, cho phép các đơn vị vận tải hành khách được liên hệ với các đơn vị quản lý khai thác bến xe khách “có liên quan” để ký kết hợp đồng ra vào bến xe năm 2016, lặp lại kịch bản cũ.

Làm việc với Báo Quân đội nhân dân, ông Ngô Hồng Quang, Trưởng phòng Quản lý vận tải (Sở GTVT TP Hải Phòng) đã đưa ra Văn bản số 2081/SGTVT-QLVT ngày 19-5-2016 của Sở GTVT tỉnh Quảng Ninh để minh chứng cho việc sở này rất quan tâm tới Bến xe Thượng Lý. Theo nội dung văn bản, ngày 6-5-2016, Sở GTVT TP Hải Phòng đã gửi Văn bản số 733/SGTVT-QLVT đề nghị Sở GTVT tỉnh Quảng Ninh xem xét cho phép một doanh nghiệp được khai thác tuyến Thượng Lý-Móng Cái 20 chuyến/ngày nhưng đã bị từ chối. Tuy nhiên, đọc kỹ Văn bản số 733/SGTVT-QLVT, chúng tôi thấy có “gài” chi tiết: “Đề nghị đăng ký khai thác tuyến Thượng Lý-Móng Cái nằm ngoài Quyết định 135/QĐ-BGTVT ngày 15-1-2016 của Bộ GTVT”.

Những phát ngôn vô trách nhiệm

 Về lý do không chuyển 106 chuyến xe về Bến xe Thượng Lý trong khi các bến xe còn lại đều đã quá tải, ông Ngô Hồng Quang giải thích: “Không phải cái gì cũng được chọn, không phải mệnh lệnh nào cũng có hiệu lực. Trước đây chẳng ai nghĩ tới việc đó, doanh nghiệp đến rồi đi. Hiện nay chưa có văn bản nào quy định về công suất bến xe. Thậm chí nếu có cũng khó thực hiện vì sẽ chuyển doanh nghiệp nào về bến, ai sẽ làm điều đó?”.

Ông Ngô Hồng Quang còn đưa ra quan điểm hết sức vô trách nhiệm: “Không thể bê toàn bộ Bến xe Tam Bạc về Bến xe Thượng Lý. Doanh nghiệp nếu đầu tư xây dựng bến xe mà sống được thì hãy đầu tư. Còn không chịu lỗ được thì phải… chuyển sang kinh doanh ngành nghề khác”.

Xin được nói thêm, trong báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ, lãnh đạo TP Hải Phòng cũng đổ lỗi cho nhà đầu tư: “Do bến xe mới nên chưa thể hình thành ngay thói quen đi lại của hành khách, cần có thêm thời gian chuẩn bị, tạo dựng thương hiệu…”. Có thể nói đó là những phát ngôn vô trách nhiệm. Theo lãnh đạo Bến xe Thượng Lý, trong khi bến xe này được đầu tư xây dựng hiện đại mà chỉ hoạt động 1/10 công suất thì Bến xe Niệm Nghĩa vốn đã quá tải song từ năm 2015 đến nay đã tăng từ 130 chuyến/ngày lên 260 chuyến/ngày. Việc đóng cửa Bến xe Tam Bạc, mở thêm Bến xe Thượng Lý là để giảm thiểu ùn tắc giao thông. Nhưng khi bến Thượng Lý xây xong, kế hoạch chuyển 106 chuyến xe về Thượng Lý theo dự án đầu tư ban đầu đã bị bội ước. Chính quyền không thể vô cảm với sự lãng phí nguồn lực xã hội khi mà khoản 6, Điều 33, Luật Đầu tư năm 2014 đã quy định rõ: Khi thẩm định đầu tư phải “đánh giá sự phù hợp của dự án đầu tư và quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế-xã hội, quy hoạch phát triển ngành và quy hoạch sử dụng đất, đánh giá tác động, hiệu quả kinh tế-xã hội của dự án".

“Lực cản” từ đâu?

Ông Ngô Hồng Quang cho biết thêm, mới đây UBND TP Hải Phòng đã chấp thuận cho Công ty Bến xe Hải Phòng xây dựng thêm một bến xe mới với tổng mức đầu tư khoảng 100 tỷ đồng, trên diện tích khoảng hơn 5ha ở xã Hải Thành, quận Dương Kinh. Đây quả là một chủ trương đầu tư cần được xem lại khi mà bất cập từ dự án Bến xe Thượng Lý “vừa khai sinh đã… tử” còn chưa được giải quyết.

Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân, ông Lê Khắc Nam, Phó chủ tịch UBND TP Hải Phòng xác nhận thêm thông tin, người trực tiếp làm thủ tục xin đầu tư xây dựng dự án bến xe mới này là ông Lê Khắc Nguyên Anh, từng giữ chức vụ Trưởng phòng Kinh tế Kế hoạch, Công ty Bến xe Hải Phòng, con trai ông Lê Khắc Nam. Hiện nay, Lê Khắc Nguyên Anh đã chuyển về Thành đoàn TP Hải Phòng công tác được 8 tháng do có đơn thư liên quan tới vụ việc.

Những thông tin trên cho thấy, việc trì hoãn sắp xếp lại các tuyến xe về bến Thượng Lý trong khi lại quá ưu ái cho Bến xe Niệm Nghĩa, khiến một số doanh nghiệp vận tải ở Hải Phòng nghi ngờ có dấu hiệu “thiên vị” cho Công ty Bến xe Hải Phòng, vốn có tiền thân là doanh nghiệp nhà nước do Sở GTVT quản lý là có cơ sở. Sự mất cân đối về điều tiết lưu lượng xe vận tải hành khách ở hai bến xe Thượng Lý, Niệm Nghĩa là bài toán khó giải hay… chưa muốn giải với UBND TP Hải Phòng?

 Nhóm phóng viên Phòng BẠN ĐỌC- CỘNG TÁC VIÊN