Nhiều tỉnh không tiếng pháo
Những năm trước đây, Thái Bình là một trong những địa phương thường xuyên xảy ra hiện tượng đốt pháo trong dịp Tết Nguyên đán nhưng năm nay là Tết Nguyên đán thứ tư, tỉnh Thái Bình thực hiện tốt mục tiêu “Tết không tiếng pháo”. Trước đó, 3 năm liền (2013-2015), địa phương được Bộ Công an khen thưởng về việc hoàn thành tốt nhiệm vụ quản lý, không để xảy ra hiện tượng đốt pháo, tàng trữ, buôn bán, sử dụng pháo nổ trong dịp Tết Nguyên đán. Đồng chí Nguyễn Hồng Diên, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Bình, cho biết: “Thái Bình đạt được kết quả đó là nhờ đã kết hợp chặt chẽ giữa làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện nghiêm túc Pháp lệnh 16 và Nghị định 36/NĐ-CP của Chính phủ và siết chặt công tác quản lý. Đặc biệt, trong dịp Tết Bính Thân, các địa phương đã xây dựng kế hoạch chi tiết trong mọi tình huống bảo đảm an ninh-trật tự; tăng cường kiểm tra giám sát, phát huy vai trò của các tổ chức, đoàn thể, vai trò tự quản trong nhân dân, xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển, tàng trữ, buôn bán, đốt pháo nổ trái phép”.
Phiên tòa xét xử các đối tượng đốt pháo tại TP Móng Cái (Quảng Ninh) trước Tết Bính Thân để răn đe, làm gương. Ảnh do UBND TP Móng Cái cung cấp
Ở tỉnh Hải Dương, địa phương từng bị Thủ tướng Chính phủ phê bình vì không kiểm soát được nạn đốt pháo vào năm 2013, hai năm gần đây cũng đã chuyển biến tích cực. Kịp thời rút kinh nghiệm, Hải Dương ngày càng siết chặt quản lý lĩnh vực này. Cùng với tuyên truyền giáo dục, lực lượng chức năng còn tăng cường tuần tra, kiểm soát chặt chẽ. Vụ việc xảy ra vào đêm Giao thừa năm ngoái, vào lúc 23 giờ 55 phút, tại địa bàn thị trấn huyện Gia Lộc, khi một thanh niên đang thực hiện hành vi châm lửa đốt bánh pháo ngay trước nhà thì bị đoàn kiểm tra của ngành công an bắt quả tang. Ngăn chặn có thể coi là dẫn chứng điển hình của sự kiên quyết duy trì luật pháp nghiêm minh, có tính răn đe rất lớn. Tại nhiều địa phương khác như Hưng Yên, Hà Nam, Nam Định, tình hình cũng chuyển biến rõ rệt. Những địa phương ở gần khu vực cửa khẩu như Lao Bảo (Hướng Hóa, Quảng Trị), Hương Sơn (Hà Tĩnh) trước đây pháo nổ, pháo hoa tràn lan đêm Giao thừa thì năm nay đã không tái diễn. Đại tá Phan Thanh Quảng, Trưởng công an huyện Hướng Hóa cho biết, đã xử lý hành chính 5 trường hợp đốt pháo, đêm Giao thừa chỉ xảy ra vài vụ đốt pháo lẻ tẻ do trẻ em.
Xử lý nghiêm, không né tránh
Theo báo cáo của Bộ Y tế, từ ngày 29 Tết đến ngày mồng 5 Tết cả nước có khoảng 100 ca chấn thương, cấp cứu do pháo nổ nhưng không có bệnh nhân tử vong. Đến nay, theo báo cáo và ghi nhận của báo chí, mới chỉ có 5 địa phương để xảy ra tình trạng đốt pháo. Ở những địa phương này, thái độ, quan điểm xử lý cũng tích cực, kiên quyết hơn so với trước kia, không còn hiện tượng đùn đẩy, né tránh. Thiếu tá Đỗ Đức Cường, Trưởng công an huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc cho biết, trước Tết Nguyên đán đã bắt 3 vụ mua bán trái phép pháo nổ, thu giữ 9,4kg pháo các loại; phát hiện 3 nam thanh niên đốt pháo nổ ở địa bàn xã Tề Lỗ. Về vụ việc một số người dân đốt pháo vào đêm Giao thừa, tổ công tác của Công an tỉnh phối hợp với Công an huyện, Công an xã và lực lượng chức năng đã tổ chức rà soát trên 17 xã, thị trấn và phát hiện 8 điểm đốt pháo thuộc hai xã Tề Lỗ và Trung Nguyên. Hiện Công an huyện đang củng cố tài liệu, chứng cứ để xử lý theo quy định của pháp luật.
Tại Nghệ An, từ năm 2015, Công an tỉnh đã mạnh dạn thực hiện nhiều biện pháp sáng tạo để ngăn chặn nạn đốt pháo như mua lại pháo của học sinh, vận động phụ huynh và học sinh giao nộp pháo, tìm cách bắt quả tang việc đốt pháo để xử lý. Với hiện tượng một số địa phương trong tỉnh vẫn xảy ra tình trạng đốt pháo, lực lượng chức năng sẽ xử lý nghiêm. Thiếu tá Nguyễn Hữu Cường, Phó trưởng Công an thành phố Vinh cho biết, đã có 8 người ở các xã Nghi Phú, Hưng Lộc bị xử lý hành chính do liên quan tới đốt pháo. Đại tá Trần Thăng Long, Trưởng công an huyện Quỳnh Lưu cho biết, 8 trường hợp đốt pháo trong đêm Giao thừa cũng đã bị cảnh sát bí mật ghi hình, sẽ bị xử lý hành chính. Còn theo Thiếu tá Chu Văn Hùng, Phó trưởng Công an huyện Diễn Châu thì ngay cả việc xuất hiện một clip được cho là cảnh nổ pháo đêm Giao thừa tại huyện Diễn Châu tán phát trên mạng xã hội cũng sẽ được Công an huyện Diễn Châu kiểm tra, xử lý nghiêm nếu đúng sự thật.
Bài học quản lý
Mặc dù có nhiều chuyển biến tích cực so với những năm trước nhưng tình trạng đốt pháo vẫn xảy ra ở một số địa phương. Theo báo chí phản ánh, đêm Giao thừa trên địa bàn thành phố Hạ Long và các thị xã Cẩm Phả, Uông Bí, thị trấn Mạo Khê... thuộc tỉnh Quảng Ninh đã diễn ra tình trạng đốt pháo quá nhiều, kéo dài hàng chục phút. Theo ông Hoàng Huy Tâm, Giám đốc Điện lực Quảng Ninh, nguyên nhân mất điện đêm Giao thừa trên diện rộng là do đốt pháo, gây chập điện. Còn tại Hải Phòng, đêm Giao thừa xảy ra pháo nổ râm ran ở một số nơi trên địa bàn thành phố và một vài huyện khác. Tại Quảng Bình, Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cu-ba Đồng Hới cho biết, sau đêm Giao thừa Tết Bính Thân 2016, bệnh viện đã tiếp nhận và cấp cứu 3 ca bị thương nặng do đốt pháo chơi Tết, trong đó có trường hợp phải cắt bỏ cánh tay.
Những thông tin về hiện tượng đốt pháo vẫn còn “vênh” nhau khá nhiều giữa báo cáo của các địa phương so với thực tế cũng như nội dung báo chí phản ánh. Việc tồn tại thực tế có nhiều địa phương làm tốt, nhiều năm liền không xảy ra hiện tượng đốt pháo và những địa phương nhiều năm liền chưa kiểm soát được hiện tượng đốt pháo có nguyên nhân từ công tác quản lý, vai trò của các cơ quan chức năng. Thiết nghĩ, cùng với việc khen thưởng các địa phương làm tốt, cần phải chấn chỉnh, xử lý nghiêm khắc hơn đối với những địa phương làm chưa tốt. Như ở Quảng Ninh Tết năm ngoái, UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành Công văn về việc “Xử lý trách nhiệm trong vụ việc đốt pháo nổ trên địa bàn phường Hà An, thị xã Quảng Yên", đình chỉ công tác Chủ tịch UBND và Trưởng công an phường Hà An vì để xảy ra đốt pháo. Tuy nhiên năm nay, chưa thấy địa phương này có biện pháp mạnh tay tương tự. Báo cáo của công an tỉnh mới đây cho biết: “Trên địa bàn toàn tỉnh tình trạng đốt pháo trái phép đã được ngăn chặn tối đa, cơ bản không xảy ra”(!). Tại Hải Phòng, báo chí phản ánh xác pháo đầy đường nhiều xã của huyện Thủy Nguyên. Ông Nguyễn Huy Hoàng, Phó chủ tịch UBND huyện Thủy Nguyên thừa nhận địa bàn vẫn còn tình trạng đốt pháo đêm Giao thừa nhưng đến nay vẫn chưa thấy địa phương này có biện pháp xử lý trách nhiệm của các cơ quan liên quan.
Theo Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội Trịnh Ngọc Thạch, việc tái diễn tình trạng đốt pháo tại các địa phương trong dịp Tết vừa qua là không thể chấp nhận được, cần phải xử phạt nặng, thậm chí phải cách chức lãnh đạo địa phương đó để làm gương.
Năm nay đã bước sang năm thứ 22 thực hiện các quy định của Chính phủ về việc cấm đốt pháo. Chủ trương này ngày càng được triển khai nghiêm túc, đi vào cuộc sống, phù hợp với thực tiễn, được dư luận nhân dân cả nước đồng tình, đánh giá cao. Những chủ trương đúng thì dù có thể khó thực hiện, có thể có nhiều ý kiến khác nhau nhưng nếu được triển khai nghiêm túc, chặt chẽ, gắn với xử phạt nghiêm minh, giáo dục nhắc nhở thường xuyên, kịp thời thì sẽ thành công. Nhìn rộng hơn, vấn đề này còn gợi mở cho chúng ta bài học trong quản lý xã hội ở nhiều lĩnh vực khác như xây dựng văn hóa giao thông, phòng chống vi phạm Luật Giao thông đường bộ, khắc phục tệ quan liêu trong bộ máy hành chính... Nếu như được xử lý với tinh thần như “cấm đốt pháo” thì sẽ sớm duy trì được kỷ cương phép nước, xây dựng được nền pháp chế xã hội chủ nghĩa phục vụ tốt hơn cho công cuộc đổi mới.
CÔNG MINH