Bác dạy: Trống năng rèn, kèn năng thổi

Trong niềm vinh dự chung của cán bộ, chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam được mang tên Bộ đội Cụ Hồ, các chiến sĩ Ban âm nhạc Giải phóng quân, sau đó là Ban âm nhạc Vệ quốc quân (tiền thân Đoàn nghi lễ Quân đội hiện nay) còn có vinh dự lớn là nhiều lần được trực tiếp phục vụ Bác Hồ trong các nghi lễ đối nội và đối ngoại. Đặc biệt, sinh thời Bác Hồ thường quan tâm đến "bộ đội quân nhạc" và có nhiều lời căn dặn sâu sắc, quý giá đối với đơn vị.

Đại tướng Phùng Quang Thanh, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Đại tướng, Tổng tham mưu trưởng các LLVT Mi-an-ma duyệt Đội danh dự QĐND Việt Nam, ngày 21-10-2009. Ảnh: HÀ LINH

Đại tá Ngô Chí Doanh-Đoàn trưởng Đoàn nghi lễ Quân đội-kể:

- Sau ngày Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, khi biết có ý kiến không nên sử dụng Đội kèn lính khố xanh của địch để phục vụ các nghi lễ cách mạng, Bác Hồ đã nói: "Vấn đề không phải là tổ chức của ai mà là con người. Phải cảm hóa, giáo dục họ để họ trở thành người cách mạng, phục vụ cho cách mạng… Một đất nước độc lập, tự chủ không thể thiếu quân nhạc!". Thực hiện ý kiến của Bác, ngày 20-8-1945, tức là chỉ một ngày sau Cách mạng tháng Tám thành công, Ban âm nhạc Giải phóng quân được thành lập trên cơ sở tập hợp Đội kèn lính khố xanh đóng tại trụ sở Bảo an binh. Từ đó, Bác Hồ thường xuyên quan tâm đến công tác tổ chức, tư tưởng và đời sống vật chất, tinh thần của anh em quân nhạc; nhiều lần Người gửi thư hoặc trực tiếp đến thăm đơn vị, khen ngợi động viên anh em về chuyên môn và kiểm tra các mặt công tác của đơn vị. Đặc biệt cuối tháng 10-1946, sau hơn 4 tháng công tác ở Pháp trở về, Bác đã đến thăm đơn vị, tặng một thùng quà gồm nhiều loại kèn và phụ tùng nhạc cụ quý hiếm Người mua tận Pa-ri. Hôm đó Bác nói: "Bác không thạo về nhạc, nhưng ông cha ta xưa có câu "trống năng rèn, kèn năng thổi". Bác mượn câu nói đó để nói với các cháu". Từ đó, câu "Trống năng rèn, kèn năng thổi" trở thành khẩu hiệu hành động và mục tiêu phấn đấu của đơn vị…

* Thưa anh, buổi đầu là "Ban âm nhạc Giải phóng quân", sau đổi thành "Ban âm nhạc Vệ quốc quân" với biên chế cấp đại đội. Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đơn vị là "Đoàn quân nhạc" biên chế cấp tiểu đoàn. Sau này là "Trung đoàn nghi lễ 781" trực thuộc Quân khu Thủ đô và hai năm gần đây là "Đoàn nghi lễ Quân đội" tương đương lữ đoàn trực thuộc Bộ Tổng tham mưu. Những thay đổi trên đây có ý nghĩa gì đối với đơn vị?

- Cuối tháng 5-1946, Trường Võ bị Trần Quốc Tuấn-tiền thân của Trường Sĩ quan Lục quân 1 hiện nay-vinh dự được đón Bác Hồ đến dự lễ khai giảng khóa 1. Sau buổi lễ, Bác đến thăm đội quân nhạc vừa phục vụ nghi lễ. Người nói: "Các cháu phải ra sức đào tạo nhiều người cho đơn vị. Quân đội ta ngày càng trưởng thành, càng cần nhiều quân nhạc". Thực hiện lời dạy của Bác, ngay cả trong thời kì kháng chiến chống Pháp vô cùng khó khăn thiếu thốn giữa núi rừng Việt Bắc, đơn vị vẫn mở các lớp đào tạo chuyên môn, phát triển lực lượng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao của cách mạng ở mỗi thời kì và theo kịp sự lớn mạnh của quân đội ta. Những cố gắng vươn lên và kết quả phục vụ của đơn vị đã được cấp trên ghi nhận với nhiều phần thưởng cao quý; đặc biệt là danh hiệu Đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân thời kì Đổi mới. Ngày 21-12-2009 vừa qua, đơn vị được Nhà nước thưởng Huân chương Độc lập hạng ba…

* Hiểu một cách chung nhất, ngày nay "lính quân nhạc" không chỉ là những người lính "đánh trống, thổi kèn"?

- Cái tên "Đoàn nghi lễ 781" trước đây và "Đoàn nghi lễ Quân đội" hiện nay đã nói lên điều đó. Đất nước ngày càng phát triển, hoạt động nghi lễ cũng không ngừng phát triển về phạm vi, số lượng, cường độ và quy mô. Đặc biệt trong thời kì đổi mới, hội nhập và phát triển, đất nước có nhiều sự kiện chính trị-văn hóa-thể thao tầm quốc gia và quốc tế; Đảng, Nhà nước và Quân đội ta có nhiều nghi lễ đối nội và đối ngoại quan trọng, góp phần nâng cao hình ảnh và vị thế của đất nước. Vì vậy, vinh dự và trách nhiệm của Đoàn nghi lễ ngày càng lớn. Chẳng hạn như năm 2009 vừa qua, đơn vị đã phục vụ nghi lễ trọng thể đón 10 đoàn khách quốc tế cấp nguyên thủ, 10 đoàn đại biểu quân sự cấp cao nước ngoài; phục vụ lễ khai mạc và bế mạc 2 kì họp Quốc hội Khóa XII và hàng chục sự kiện chính trị-văn hóa-thể thao cấp nhà nước… Nhân đây cũng xin nói thêm: Ngoài nhiệm vụ phục vụ nghi lễ và tang lễ theo các nghi thức quy định của Nhà nước và Quân đội, đơn vị còn có nhiệm vụ tham gia phục vụ các lễ hội văn hóa-thể thao lớn và thực tế đã được các ngành, các địa phương rất tín nhiệm. Hiện nay, đơn vị đã được cấp phát một loại trang phục lễ hội riêng cho nhiệm vụ này.

* Là một cán bộ hơn 30 năm gắn bó với đơn vị, trưởng thành từ chiến sĩ Đội danh dự, lần phục vụ nghi lễ nào ấn tượng sâu sắc nhất đối với anh?

- Nhiều lắm! Lễ kỉ niệm mừng đại thắng Mùa Xuân năm 1975, lễ kỉ niệm 100 năm ngày sinh Bác Hồ năm 1990, các kì Đại hội Đảng toàn quốc… là những sự kiện lớn của đất nước mà đơn vị chúng tôi vinh dự được đóng góp vào thành công chung. Đại hội thể thao Đông Nam Á (SEA Games) lần thứ 22 là một trong những sự kiện ấn tượng như thế. Ấn tượng bởi đây là sự kiện thể thao lớn nhất khu vực lần đầu tiên được tổ chức tại Việt Nam, là dịp để quảng bá Việt Nam đổi mới, thân thiện, dân chủ và tiến bộ với bạn bè quốc tế. Có thể gọi đây là một "mốc son" trong tiến trình hội nhập và phát triển của nước ta. Lực lượng tham gia phục vụ nghi lễ tại SEA Games-22 của đơn vị đông nhất so với các nghi lễ thời kì ấy, với 334 đồng chí, gồm: 162 chiến sĩ quân nhạc, 172 chiến sĩ danh dự các khối. Sau gần một tháng tập luyện với quyết tâm cao, đơn vị đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, góp phần vào "thành công tuyệt vời" của kì đại hội theo đánh giá của bạn bè quốc tế. Kết thúc thành côngSEA Games 22 và ASEAN Paragames 2, Đoàn nghi lễ 781 và cá nhân tôi được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen, nhiều tập thể và cá nhân đơn vị được Bộ VHTT và Ủy Ban TDTT khen thưởng…

* Nghe nói năm ngoái, anh được Tổng thống Ấn Độ gửi thư khen và tặng một chiếc đồng hồ đeo tay?

- Thực ra tôi chỉ là người vinh dự được thay mặt đơn vị nhận thư và quà của bạn. Chuyện là, sau khi kết thúc chuyến thăm chính thức Việt Nam cuối tháng 11-2008, bà Tổng thống Ấn Độ thông qua Chủ tịch nước ta có gửi cho Đoàn trưởng Đoàn nghi lễ Quân đội nhân dân Việt Nam một lá thư cảm ơn đơn vị đã thực hiện các nghi lễ đón tiếp bà rất trọng thị và đặc biệt Đội quân nhạc đã cử quốc thiều Cộng hòa Ấn Độ rất đúng, rất hay. Kèm theo bức thư là một chiếc đồng hồ đeo tay làm quà kỉ niệm của bà Tổng thống. Từ trước tới nay cũng đã từng có nhiều nguyên thủ và quan chức cấp cao nước ngoài trực tiếp hoặc thông qua Bộ Ngoại giao và các đồng chí lãnh đạo Nhà nước ta khen ngợi và cảm ơn Đội quân nhạc Việt Nam đã cử hành rất tốt quốc thiều của họ. Trong lần sang thăm Việt Nam, Tổng thống Mỹ Bin Clin-tơn nói rằng ông nghe quân nhạc Việt Nam cử quốc thiều Hợp chủng quốc Hoa Kỳ như nghe chính quân nhạc nước Mỹ thể hiện…

Đại tá Ngô Chí Doanh.

* Nghĩa là, trình độ chuyên môn của đơn vị cũng đang "hội nhập" đạt kết quả khá tốt?

- Vâng, trong thời kì đất nước hội nhập và phát triển, đơn vị càng phải "trống năng rèn, kèn năng thổi" để nâng cao trình độ nghệ thuật và chất lượng phục vụ nghi lễ, coi đây là nhiệm vụ chính trị có ảnh hưởng trực tiếp đến đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta. Chẳng hạn như đơn vị đã tổ chức hòa âm phối khí và luyện tập thành thục quốc ca của gần 100 nước, khi cử hành không cần có bản nhạc đặt trên giá trước mặt. Nhiều trường hợp, chúng tôi mời Đại sứ quán của họ ở Hà Nội đến nghe và góp ý. Hoặc như về trang phục và nghi thức, trên cơ sở đề xuất của đơn vị và thẩm định của các ngành chức năng, từ năm 2009 đơn vị đã được Nhà nước và Quân đội chuẩn y thực hiện bộ nghi thức-nghi lễ và mẫu trang phục mới theo các yêu cầu: Chính quy, hội nhập và bản sắc dân tộc.

* Ngoài sự cố gắng trên đây, đơn vị còn có những biện pháp gì để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kì mới, thưa anh?

- Bộ đội nghi lễ và quân nhạc là "những người lính cận vệ" theo đúng cả nghĩa đen và nghĩa bóng của cụm từ này. Vì vậy xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị là nội dung trọng tâm then chốt của nhiệm vụ xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Điều kiện công tác đòi hỏi mỗi cán bộ, chiến sĩ Đoàn nghi lễ Quân đội phải là những người lính trung thành tuyệt đối với với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân; bảo đảm trang trọng, an ninh và an toàn tuyệt đối trong thi hành nhiệm vụ trên giao. Đây cũng là nét truyền thống tiêu biểu, đặc biệt nhất của đơn vị suốt 65 năm qua, kể từ buổi đầu ra đời được cách mạng, Đảng và Bác Hồ giáo dục, rèn luyện.

Năm 2010, đất nước ta có nhiều ngày lễ lớn. Đồng thời cũng là năm nước ta giữ cương vị Chủ tịch Hiệp hội các nước Đông Nam Á. Vì vậy sẽ có nhiều sự kiện chính trị-văn hóa tầm quốc gia và khu vực được tổ chức. Ngay từ những ngày đầu năm mới, đơn vị đã khẩn trương chuẩn bị để tham gia phục vụ tốt các sự kiện trên đây, đặc biệt là Đại lễ kỉ niệm 1000 năm Thăng Long-Hà Nội, thiết thực lập thành tích đón nhận Huân chương Độc lập và kỉ niệm 65 năm thành lập Quân nhạc Việt Nam anh hùng…

* Xin cảm ơn đồng chí Đoàn trưởng và xin chúc đơn vị tiếp tục hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, xứng đáng là những nghệ sĩ "trống năng rèn, kèn năng thổi" và là những chiến sĩ Cận vệ trung thành tuyệt đối!

MAI NAM THẮNG thực hiện