Cũng là một biểu hiện mị dân, lừa dân
Hệ lụy đáng nói nhất là khi những người có chức, có quyền chỉ nói mà không làm, chỉ hứa hão mà không thực hiện, chỉ thích nói hay làm dở, nói suông làm giả, thậm chí làm những việc trái ngược hoàn toàn với những điều mình đã nói thì họ không chỉ tự bêu gương xấu trước thiên hạ, mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin của nhân dân vào thể chế chính trị, bộ máy công quyền và những người giữ vai trò “cầm cân nảy mực” trong xã hội.
Một trong những trường hợp nổi cộm mà dư luận nhắc tới nhiều là trường hợp ông Nguyễn Xuân Anh, cựu Ủy viên Trung ương Đảng, cựu Bí thư Thành ủy, cựu Chủ tịch HĐND TP Đà Nẵng nhiệm kỳ 2016-2021. Hồi mới nhậm chức lãnh đạo cao nhất TP Đà Nẵng, ông Nguyễn Xuân Anh đã có những phát ngôn làm nức lòng nhiều CB, ĐV, nhân dân địa phương và thu hút sự quan tâm của dư luận xã hội, như: “Không có quyền lực ngoài pháp luật”; “Tiết kiệm là vinh dự, lãng phí là xúc phạm đến lòng tin của dân, tham nhũng là có tội với nhân dân”; “Kiên quyết chống thị trường ngầm và thương mại hóa công tác tổ chức cán bộ”… Thế nhưng những gì ông Nguyễn Xuân Anh làm lại không đúng như những gì ông nói. Thậm chí, ông nói một đằng, làm một nẻo, để lại nhiều hệ lụy, tai tiếng cho cá nhân, gia đình ông và gây ra nhiều phiền toái cho cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền và nhân dân địa phương.
Trường hợp khác cũng được dư luận nhắc đến là ông Trương Minh Tuấn, cựu Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông. Từng chủ biên cuốn sách “Phòng, chống “tự diễn biến”, "tự chuyển hóa" về tư tưởng trong CB, ĐV hiện nay”, nhưng chính ông lại có những hành vi vi phạm nghiêm trọng những điều đảng viên không được làm, vi phạm pháp luật Nhà nước. Theo nhận định của Thiếu tướng, PGS, TS Lê Văn Cương, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược (Bộ Công an), sự mâu thuẫn giữa nội dung cuốn sách và đạo đức cá nhân người chủ biên cuốn sách thực chất là “Nói một đằng, làm một nẻo”-một biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị đã được chỉ ra trong Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII của Đảng.
Đó chỉ là hai trong rất nhiều ví dụ về một bộ phận quan chức ở nhiều cấp, nhiều nơi những năm gần đây vẫn chỉ nói mà không làm, chỉ nói đúng đường lối, nhưng lại làm sai nghị quyết, làm trái pháp luật. Theo đại diện lãnh đạo Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, một trong những nguyên nhân chủ yếu khiến việc thực hiện pháp luật về phòng, chống tham nhũng những năm qua chưa được thực hiện nghiêm túc, quyết liệt, hiệu quả ở nhiều cơ quan, đơn vị, địa phương là do trách nhiệm nêu gương trong công tác phòng, chống tham nhũng của một bộ phận CB, ĐV, nhất là người đứng đầu còn hạn chế. Thực tế đã có những quan chức trong hội nghị, lên đăng đàn hay khi tiếp xúc với nhân dân thì miệng hô hào phải quyết liệt đấu tranh đẩy lùi “quốc nạn” tham nhũng, nhưng chính bản thân họ lại có hành vi phiền hà, nhũng nhiễu, đòi quà cáp, đòi hối lộ... từ người dân và doanh nghiệp. Chính những việc làm đi ngược lại lời nói của họ đã tác động tiêu cực và làm suy giảm tác dụng của công tác tuyên truyền về phòng, chống tham nhũng.
Thực ra vấn nạn “nói không đi đôi với làm, nói nhiều làm ít, nói hay làm dở, nói một đằng làm một nẻo” không phải chỉ tồn tại trong một bộ phận CB, ĐV ở nước ta, mà nó là một thực trạng khá nhức nhối ở hầu hết các thể chế chính trị-xã hội và nhiều quốc gia trên thế giới. Nói chung, những quan chức nói không đi đôi với làm thường là những người có lợi thế hoạt ngôn, diễn thuyết giỏi, thích hô khẩu hiệu suông, bị chi phối bởi chủ nghĩa dân túy tầm thường nên họ lợi dụng vị trí xã hội, vị trí công tác để chau chuốt, vuốt ve những câu từ mỹ miều, rót những lời đường mật vào “tâm lý đám đông” nhằm thu hút, lôi kéo những người nhẹ dạ cả tin “tiền hô hậu ủng” cho bản thân mình. Nhưng sau khi đạt được mục đích chính trị, những quan chức này dần sa vào tình trạng làm không hay như nói, nói đâu bỏ đấy, hứa hão rồi cho qua, thậm chí cố tình tìm cách nói dối như Cuội nhằm che đậy, lấp liếm những việc làm khuất tất của mình.
Chủ động phòng ngừa, loại bỏ những trường hợp “nói đúng-làm sai”
Trong xã hội phong kiến trước đây, các bậc quân tử luôn coi trọng ngũ thường là “nhân, lễ, nghĩa, trí, tín”. Trong đó, biểu hiện cốt lõi của chữ “tín” là “quân tử nhất ngôn”. Nghĩa là người quân tử chỉ nói một lời và khi đã nói, đã hứa thì không bao giờ thay đổi, đã nói là làm. Nhắc lại điều đó để thấy, thời nào cũng vậy, khi những người có vị trí, “vai vế” trong xã hội luôn được ví như một trong những biểu tượng, hình ảnh, danh dự của thể chế xã hội đương thời, do vậy họ luôn phải đề cao, coi trọng và có trách nhiệm giữ gìn, bảo đảm thống nhất giữa lời nói và hành động. Nhất là trong bối cảnh xã hội bùng nổ thông tin hiện nay, bất cứ lời nói, phát ngôn nào của cán bộ khi đã được đăng tải công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng, thì những “lời hay ý đẹp” của họ cũng dễ trở thành tiêu điểm của dư luận, đồng thời cũng là bằng chứng để người dân theo dõi, giám sát lời nói và việc làm của họ có phù hợp, nhất quán với nhau hay không.
Cách nay 93 năm, trong tác phẩm “Tư cách người cách mệnh” viết năm 1927, Nguyễn Ái Quốc đã nêu rõ một trong những yêu cầu phẩm chất cần phải có của người cách mệnh là “nói thì phải làm”. Một trong 3 nguyên tắc cơ bản về xây dựng, rèn luyện đạo đức cách mạng của CB, ĐV theo tư tưởng Hồ Chí Minh là nói phải đi đôi với làm, phải tự giác nêu gương về đạo đức. Bác Hồ từng khẳng định: "Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán hai chữ “cộng sản” là ta được họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước".
Nói năng hay, diễn đạt tốt tuy rất cần thiết đối với CB, ĐV, nhưng làm mới là tiêu chí, là thước đo cơ bản để đánh giá phẩm chất, năng lực và uy tín của từng người. Làm ở đây không chỉ có nghĩa là trực tiếp hành động để tạo ra kết quả tích cực, mà còn bao hàm cả việc tự giác rèn luyện, tu dưỡng để giữ gìn liêm sỉ, danh dự, hình ảnh tốt đẹp của CB, ĐV trong lòng nhân dân. Khi phê phán căn bệnh “nói không đi đôi với làm” của CB, ĐV thực chất nhằm cảnh giác, cảnh tỉnh, phòng ngừa những kẻ nói năng lươn lẹo, ba hoa, sáo rỗng, mị dân, thích đánh bóng tên tuổi cá nhân, nhưng lại thiếu những việc làm ý nghĩa, hành động thiết thực để mang lại lợi ích chung cho tập thể, cộng đồng, đất nước và xã hội.
Nhận thấy những tác hại ghê gớm của khuyết điểm “nói không đi với làm” của một bộ phận CB, ĐV, những năm gần đây, Đảng ta đã ban hành nhiều chỉ thị, văn bản nhằm chấn chỉnh thực trạng này. Quy định số 89-QĐ/TW ngày 4-8-2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII “Về khung tiêu chuẩn chức danh, định hướng khung tiêu chí đánh giá cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp” đòi hỏi phải đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp phải có một trong những tiêu chí là: “Kiên quyết đấu tranh chống quan liêu, cửa quyền, tham nhũng, lãng phí, chủ nghĩa cá nhân, lối sống cơ hội, thực dụng, bè phái, lợi ích nhóm, nói không đi đôi với làm”.
Yêu cầu hàng đầu được nêu ra tại Điều 3 Quy định số 08-QĐi/TW ngày 25-10-2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương” là mọi CB, ĐV, trước hết là người đứng đầu các cấp phải nghiêm khắc với bản thân và kiên quyết chống: “Nói không nhất quán, nói không đi đôi với làm, nói nhiều làm ít”.
Trong bài viết “Một số vấn đề cần được đặc biệt quan tâm trong công tác chuẩn bị nhân sự Ðại hội XIII của Ðảng” mới đây, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nêu rõ, một trong những trường hợp phải kiên quyết cảnh giác, không để lọt vào Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII khi đã mắc khuyết điểm: “Nói nhiều làm ít, nói không đi đôi với làm”.
Những quy định nhất quán trên đã cho thấy, “nói đi đôi với làm” của CB, ĐV không chỉ là đòi hỏi cấp thiết từ thực tiễn công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị; từ mong muốn, kỳ vọng chính đáng của các tầng lớp nhân dân; mà đó còn là một trong những tiêu chí cơ bản, quan trọng trong việc giới thiệu, đánh giá, quy hoạch, bổ nhiệm, sử dụng, khen thưởng, kỷ luật cán bộ. Ở chiều sâu hơn, việc Đảng ta yêu cầu CB, ĐV, nhất là cán bộ chủ chốt các cấp luôn bảo đảm thống nhất giữa lời nói với việc làm, đã nói là làm, làm nhiều nói ít, làm đến nơi đến chốn, làm có hiệu quả thực chất, là thiết thực góp phần xây dựng đạo đức, bồi đắp văn hóa trong Đảng Cộng sản Việt Nam, tô đẹp tính chính danh của người chiến sĩ cộng sản và qua đó góp phần phòng ngừa, ngăn chặn một trong những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị của CB, ĐV.
THIỆN VĂN