Theo quy định của hiệp định, các biện pháp kỹ thuật (cam kết) cụ thể về nghĩa vụ của các nước thành viên được phân thành 3 nhóm cam kết, gồm: Cam kết Nhóm A – thực hiện ngay sau khi hiệp định có hiệu lực; cam kết Nhóm B – thực hiện sau một thời gian quá độ tính từ khi hiệp định có hiệu lực; cam kết Nhóm C – cần một thời gian quá độ tính từ khi hiệp định có hiệu lực và và hỗ trợ xây dựng năng lực để thực hiện.

Đối với Việt Nam, cam kết Nhóm A (gồm 15 cam kết) đã được thông báo cho WTO vào tháng 7-2014; Nhóm B gồm 14 cam kết và nhóm C gồm 9 cam kết. Lộ trình Nhóm B, C đã được Phái đoàn Việt Nam tại WTO thông báo cho WTO vào ngày 2-8-2018. Việt Nam đã theo dõi và triển khai các cam kết liên quan đến tiếp cận thông tin và tính minh bạch, cơ chế khiếu nại, hàng hóa tạm giữ để kiểm tra, giải phóng nhanh hàng hóa, cơ chế khiếu nại, khiếu kiện, hàng hóa tạm giữ để kiểm tra, xử lý hồ sơ trước khi hàng đến, tự do quá cảnh… Đồng thời, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý nhằm thực thi cam kết theo hiệp định; huy động nguồn hỗ trợ kỹ thuật thực thi hiệp định; triển khai nhóm cam kết về thể chế. Trong đó có việc thành lập và duy trì hoạt động của Ủy ban Quốc gia về Tạo thuận lợi Thương mại (NTFC) theo Quyết định số 1899/QĐ-TTg ngày 4-10-2016 của Chính phủ.

Quang cảnh buổi họp báo.

TFA với những nội dung quan trọng nhằm thúc đẩy và tạo thuận lợi cho hoạt động vận chuyển, thông quan, giải phóng hàng hóa xuất nhập khẩu, quá cảnh cũng như các biện pháp hợp tác giữa hải quan các nước và hỗ trợ kỹ thuật sẽ tạo động lực thúc đẩy các hoạt động thương mại hàng hóa quốc tế và mang lại lợi ích chung cho các quốc gia thành viên WTO, đặc biệt là các quốc gia đang phát triển. Tuy nhiên, việc triển khai TFA cũng đặt ra những khó khăn thách thức trong bối cảnh năng lực đội ngũ và trình độ công nghệ của Việt Nam còn hạn chế, chưa đáp ứng được toàn bộ yêu cầu đổi mới và cải cách theo nội dung TFA. Bên cạnh đó, yêu cầu cải cách thủ tục liên quan đến thương mại tại biên giới đòi hỏi sự tham gia không chỉ của cơ quan hải quan mà cả sự tham gia của các cơ quan quản lý chuyên ngành để tăng cường hiệu quả quản lý, thúc đẩy tạo thuận lợi thương mại.

Theo báo cáo thương mại thế giới năm 2015, việc thực hiện đầy đủ TFA có thể giảm trung bình 14,3% chi phí giao dịch và thúc đẩy tăng trưởng thương mại toàn cầu lên tới 1 nghìn tỷ USD mỗi năm. TFA cũng được đánh giá có khả năng tiết kiệm 1,5 ngày thời gian thông quan hàng nhập khẩu, giảm 47% so với mức trung bình hiện tại và tiết kiệm gần 2 ngày thời gian thông quan hàng hóa xuất khẩu, giảm 91% so với mức trung bình hiện tại.

Tin, ảnh: HOÀNG GIANG