Năm 2025, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8%, tạo đà cho tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026-2031. Theo Bộ Công Thương, nhu cầu điện sẽ tăng hơn 12% trong năm nay, tạo áp lực lớn lên hệ thống điện quốc gia.

Tháng 4-2025, Chính phủ phê duyệt Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, đặt mục tiêu nâng tỷ lệ năng lượng tái tạo (không tính thủy điện) lên 28-36% vào năm 2030 và 74-75% vào năm 2050. Quy hoạch thể hiện quyết tâm phát triển năng lượng xanh, xây dựng hệ thống điện linh hoạt, tích hợp công nghệ tiên tiến để tối ưu hóa hiệu quả.

Tính đến thời điểm tháng 12-2024, tổng công suất đặt nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng sạch của Việt Nam đạt 29.180 MW chiếm khoảng 33,6 % tổng công suất đặt toàn hệ thống.

 Quang cảnh hội thảo. Ảnh: HẢI NGUYỄN

Phát biểu đề dẫn tọa đàm, Phó tổng biên tập Báo Lao động Nguyễn Đức Thành nhấn mạnh: Xu hướng chuyển dịch từ năng lượng hóa thạch sang các nguồn năng lượng tái tạo đang là cuộc chạy đua quyết liệt giữa các nước nhằm hướng tới sự phát triển bền vững trong tương lai.

Thời gian qua, Đảng, Nhà nước ta đã có hàng loạt chính sách thể hiện sự quan tâm tới chuyển dịch năng lượng, phát triển năng lượng tái tạo. Các chính sách này đã tạo hành lang pháp lý vững chắc cho kế hoạch thực hiện xanh hóa, chuyển dịch sang sử dụng năng lượng xanh của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã đạt được, việc phát triển năng lượng tái tạo tại Việt Nam vẫn còn đối mặt với nhiều khó khăn, trở ngại. Nhiều dự án bị tạm dừng, chậm tiến độ đưa vào khai thác sử dụng do thủ tục hành chính phức tạp, thiếu nguồn vốn, công nghệ chưa đủ và quyền lợi của nhà đầu tư chưa rõ ràng.

"Nếu không có giải pháp kịp thời phát triển nguồn điện, đặc biệt là điện sạch và bền vững, nguy cơ thiếu điện trong giai đoạn 2026 - 2028 hoàn toàn có thể xảy ra. Thực tế này đòi hỏi việc gỡ khó cho các dự án năng lượng tái tạo cần được đẩy nhanh hơn nữa; các cơ chế, chính sách để phát triển dự án điện cũng phải rõ ràng và triển khai sớm”, ông Nguyễn Đức Thành nhấn mạnh.

Thảo luận tại hội thảo, các đại biểu cũng cho rằng hành trình chuyển đổi năng lượng xanh của Việt Nam có nhiều tiềm năng nhưng còn nhiều thách thức. Tuy nhiên, từ năm 2021 trở đi, xu thế phát triển này chững lại do cơ chế hỗ trợ giá FIT kết thúc và chưa có cơ chế thay thế phù hợp. Hơn 4.000 MW điện mặt trời và điện gió đã xây dựng xong nhưng chưa được ký hợp đồng mua bán điện (PPA) hoặc bị cắt giảm công suất thường xuyên do không giải tỏa được lưới. Việc chưa có chính sách giá điện chuyển tiếp cũng khiến hàng chục GW dự án đang "xếp hàng" chờ phê duyệt, gây lãng phí lớn về nguồn lực xã hội…

Ông Đoàn Ngọc Dương Phó cục trưởng Cục Điện lực, Bộ Công Thương phát biểu tại hội thảo. Ảnh: NGUYỄN HẢI 

Để thành công chuyển đổi năng lượng, các ý kiến cho rằng, Việt Nam cần cải cách thể chế, làm chủ công nghệ, thu hút đầu tư tư nhân và quốc tế, đồng thời nâng cao năng lực giám sát và điều hành. Nêu ý kiến, ông Đoàn Ngọc Dương, Phó cục trưởng Cục Điện lực, Bộ Công Thương cho rằng, trong thời gian tới, cần tạo lập môi trường đầu tư thông thoáng, minh bạch, xóa bỏ các rào cản về thủ tục đầu tư phát triển điện lực. Cùng với đó, không thể có chuyển đổi năng lượng nếu thiếu một hệ thống lưới điện thông minh và linh hoạt; đẩy nhanh đầu tư các đường dây truyền tải chiến lược, hiện đại hóa lưới điện với công nghệ số, thông minh nhằm khai thác và sử dụng tối ưu các nguồn điện năng lượng tái tạo, năng lượng mới trên phạm vi cả nước.

Giải pháp quan trọng khác được đại diện Bộ Công Thương đề cập đó là cần thực hiện chuyển đổi năng lượng trong chính các ngành tiêu thụ điện lớn; xem xét vai trò của điện hạt nhân trong dài hạn; một hệ thống cơ chế chính sách và thị trường điện hiện đại.

Tại hội thảo, cơ quan quản lý, chuyên gia và doanh nghiệp tập trung thảo luận về các giải pháp tài chính, công nghệ và chính sách để hiện thực hóa Quy hoạch điện VIII điều chỉnh và gỡ vướng cho việc phát triển năng lượng tái tạo.

VŨ DUNG

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Kinh tế xem các tin, bài liên quan.