Tự hào trí tuệ, bàn tay Việt

QĐND - Trung tâm Hội nghị Quốc gia (Hà Nội) mấy ngày qua rực rỡ cờ hoa, băng rôn, khẩu hiệu và những nụ cười thân thiện chào mừng các đại biểu, thí sinh về dự Kỳ thi tay nghề ASEAN lần thứ X-năm 2014 với chủ đề “Kỹ năng nghề-giá trị địch thực của chúng ta”. Đây là ngày hội lớn của khu vực, không chỉ có ý nghĩa giao lưu, trình diễn tay nghề, mà còn là cơ hội để nâng cao vị thế của Việt Nam trên thị trường lao động quốc tế.

Không chỉ dừng lại ở cấp khu vực

Sau 7 lần tham dự kỳ thi tay nghề ASEAN, Việt Nam hiện đang đứng vững trong nhóm 4 quốc gia đứng đầu. Đây là lần thứ hai Việt Nam đăng cai tổ chức cuộc thi ở sân chơi cấp khu vực (lần đầu vào tháng 9-2004). Điều này cho thấy công tác đào tạo nghề của Việt Nam đã và đang hội nhập ngày càng sâu, rộng trong khu vực và thế giới. Tại kỳ thi lần thứ X, theo thông tin từ Ban tổ chức, Đoàn Việt Nam xuất sắc đứng thứ nhất với 15 HCV, 5 HCB, 6 HCĐ và 9 Chứng chỉ kỹ năng nghề xuất sắc (chưa tính môn thi Hàn); trong đó có nhiều nghề đoàn Việt Nam đoạt 2 HCV trở lên. Đứng thứ hai là đoàn In-đô-nê-xi-a với 9 HCV, 3 HCB, 9 HCĐ và 9 Chứng chỉ kỹ năng nghề xuất sắc; đứng thứ 3 là đoàn Ma-lai-xi-a.

Các thí sinh làm bài thi môn Công nghệ thời trang.

Với mục tiêu đạt giải Nhất toàn đoàn nên ngay sau khi Kỳ thi tay nghề quốc gia  kết thúc, Ban Tổ chức đã lựa chọn được 51 thí sinh đại diện cho Việt Nam tham dự Kỳ thi tay nghề ASEAN lần thứ X. Công tác huấn luyện được triển khai ở 12 trường đăng cai . 

Ông Dương Đức Lân, Tổng cục trưởng Tổng cục Dạy nghề (Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội), Trưởng ban Tổ chức kỳ thi tay nghề ASEAN lần thứ X, cho biết: Trong thời gian diễn kỳ thi, các nước đánh giá công tác tổ chức, trang thiết bị đều ngang tầm với Kỳ thi tay nghề thế giới. Theo các chuyên gia, đoàn Việt Nam có thế mạnh vượt trội. Ở các nhóm nghề truyền thống của Việt Nam, thí sinh vẫn giữ được phong độ như nhóm nghề công nghiệp, dịch vụ và du lịch. Đặc biệt, những nghề mới chúng ta đã bứt phá do công tác chuẩn bị và sự đổi mới phương pháp đào tạo, huấn luyện kết hợp giữa nhà trường và doanh nghiệp. Đội ngũ chuyên gia đến từ 10 nước đánh giá công khai, độc lập và đến nay chưa có khiếu nại về kết quả các bài thi. Kỳ thi năm nay, số lượng thành viên của các nước tham dự đông hơn, đội ngũ chuyên gia, kỹ sư và tình nguyện viên làm rất tròn vai, có tác dụng hỗ trợ rất lớn cho kỳ thi và quá trình làm bài thi của thí sinh, được các nước đánh giá cao.

Thay đổi tư duy về học nghề

Nằm trong các hoạt động của kỳ thi, thí sinh của 10 quốc gia đã đến tham quan, giao lưu, định hướng nghề nghiệp tại 10 trường THCS trên địa bàn Hà Nội. Đây là chương trình bắt buộc của kỳ thi. Trong bối cảnh học nghề hiện nay chưa được xã hội quan tâm, Ban tổ chức Kỳ thi mong muốn thông qua buổi giao lưu, các em học sinh THCS, cũng như toàn xã hội sẽ thay đổi quan niệm, nhận thức về học nghề.

Thí sinh Việt Nam thực hiện môn thi Xây gạch.

Qua quá trình tổ chức và chấm thi, Ban Tổ chức đánh giá độ chênh lệch về kỹ năng trong kỳ thi lần này không lớn, mức độ đồng đều thể hiện rõ hơn. Qua đây cho thấy, công tác đào tạo nguồn nhân lực đối với những ngành nghề sản xuất trực tiếp được các nước coi trọng. Không những góp phần phát triển kinh tế-xã hội ở mỗi nước mà còn tăng năng suất lao động, tăng năng lực cạnh tranh của mỗi quốc gia. Kỳ thi là hoạt động chung của các nước trong khu vực nhằm hướng tới Cộng đồng các nước ASEAN sẽ được thành lập vào năm 2015.

Những năm gần đây, năng lực cạnh tranh quốc gia của Việt Nam bị tụt bậc. Một trong những nguyên nhân chính là năng suất lao động ở nước ta còn thấp so với khu vực và thế giới. Theo ông Dương Đức Lân, để cải thiện năng suất lao động thì cần phải chú trọng đến đào tạo, nâng cao chất lượng lao động. Mỗi công nhân đồng thời cũng phải là những kỹ sư với nhiều ý tưởng sáng tạo. Trong quá trình hội nhập, chúng ta có thể nhập máy móc thiết bị và công nghệ cao. Tuy nhiên, nâng cao chất lượng lao động cần phải đào tạo và đây là quá trình đòi hỏi phải có thời gian. Ban Tổ chức kỳ vọng sẽ thay đổi tư duy về học nghề trong nhân dân cũng như các em học sinh. Kỳ thi sẽ giúp các em học sinh hiểu hơn về nghề nghiệp với sự hỗ trợ của công nghệ cao, được vận hành với đội ngũ lao động có chất lượng sẽ mang lại giá trị cũng như thu nhập cao cho bản thân, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Bước chuẩn bị cho quá trình chuyển dịch lao động

Trao đổi với chúng tôi, ông Dương Đức Lân chia sẻ: Kỳ thi tay nghề là một sự kiện lớn của ASEAN trong lĩnh vực lao động và đào tạo nghề, nhằm hướng tới tăng cường chất lượng tay nghề trong khu vực lên trình độ quốc tế, xây dựng tính cạnh tranh của lực lượng lao động ASEAN. Kỳ thi lần này càng có ý nghĩa quan trọng hơn khi ASEAN đang tiến tới mốc 31-12-2015 là thời điểm hình thành Cộng đồng ASEAN, trong đó có sự dịch chuyển tự do của lao động có kỹ năng trong khu vực. Khi đó, thị trường lao động Việt Nam sẽ rộng mở hơn. Đây vừa là cơ hội, đồng thời cũng là thách thức không nhỏ khi một lượng lớn lao động từ các nước trong khu vực vào Việt Nam sẽ tạo ra sự cạnh tranh với lao động trong nước. Thị trường lao động sẽ đặt ra vấn đề công nhận về kỹ năng nghề, trình độ nghề lẫn nhau của 10 nước trong cộng đồng ASEAN, làm cơ sở cho việc dịch chuyển lao động giữa các quốc gia trong khu vực cũng như các nước trên thế giới.

Cùng với quá trình hội nhập và phát triển chung toàn ASEAN, kể từ kỳ thi đầu tiên được tổ chức vào năm 1995, trải qua 9 kỳ thi, số lượng thí sinh và số lượng nghề thi tăng đáng kể, từ 4 nước tham gia 6 nghề lên tới toàn bộ 10 nước với 25 nghề. Điều này cho thấy sự lớn mạnh và gắn bó chặt chẽ giữa các nước ASEAN theo thời gian và vai trò ngày càng quan trọng của kỳ thi trong việc thúc đẩy phát triển kỹ năng nghề nghiệp, tăng cường và kiện toàn giáo dục nghề, góp phần vào quá trình phát triển kinh tế-xã hội và xây dựng Cộng đồng ASEAN. Kỳ thi không chỉ góp phần thực hiện thành công chủ trương hội nhập của Đảng và Nhà nước; tăng cường tình đoàn kết, hợp tác, hữu nghị giữa các quốc gia thành viên ASEAN mà còn thúc đẩy phong trào dạy và học nghề, rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp của giới trẻ cả nước ở các cơ sở dạy nghề và tại các doanh nghiệp.

BOX: Tối 28-10, Lễ bế mạc Kỳ thi tay nghề ASEAN lần thứ X được tổ chức tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia. Phát biểu tại lễ bế mạc, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nhiệt liệt chúc mừng Ban tổ chức và những cá nhân đã góp phần làm nên thành công của kỳ thi. Phó thủ tướng nhấn mạnh: Như chủ đề của cuộc thi, các thí sinh không chỉ có giá trị đích thực là có kỹ năng mà còn hơn thế, còn có chung lòng yêu lao động, say mê nghề nghiệp và khát khao vươn lên. Hy vọng Kỳ thi tay nghề ASEAN lần thứ XI sẽ thành công hơn nữa để ASEAN trở thành ngôi nhà chung thịnh vượng, hòa bình và phát triển cho tất cả các dân tộc.