QĐND Online – Đây là ý kiến của đại biểu Đỗ Văn Đương (TP Hồ Chí Minh) tại phiên thảo luận ở tổ về Dự án Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (sửa đổi) và Dự án Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân chiều ngày 5-11.

Cần có quy định cụ thể về tiêu chuẩn đại biểu

Theo đại biểu Đỗ Văn Đương, tiêu chuẩn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) phải được luật hóa một cách cụ thể, để cử tri khi nhìn vào “tiêu chuẩn” này có thể quyết định bầu hay không bầu ứng viên; để làm sao cử tri có thể lựa chọn ra đại biểu có tâm huyết, dám nói dám làm. Đại biểu Đương đưa ra ví dụ, nếu như đại biểu chuyên trách tiêu chuẩn không rõ ràng, không phải là công chức có kinh nghiệm 15 năm làm việc trở lên thì e khó đảm trách được những trọng trách nặng nề “gánh” trên vai người đại biểu khi trúng cử. Thêm nữa, những tiêu chuẩn này sẽ là cơ sở để có thể lựa chọn đại biểu xứng đáng, dám nói ý kiến của dân; cơ quan có thẩm quyền nhìn vào đó giới thiệu, vận động bầu cử và cử tri thấy để bầu.

Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội thảo luận ở tổ. Ảnh: Phương Hoa - TTXVN.

Đồng quan điểm này, đại biểu Vũ Chí Thực (Quảng Ninh) cho rằng, tại Điều 3 và Điều 32 của dự thảo Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân cần cụ thể thêm về độ tuổi, trình độ học vấn, kinh nghiệm công tác vì trong tiêu chuẩn đại biểu bao giờ cũng có vấn đề này. Còn theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh), tại Điều 32 của Dự thảo Luật, hồ sơ ứng cử của ứng viên ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân cần phải bổ sung thêm giấy khám sức khỏe và phiếu lý lịch tư pháp. Giấy khám sức khỏe phải có trắc nghiệm về trình độ, thần kinh, tâm lý. Tâm thần của anh không qua được trắc nghiệm thì không nên ứng cử. Đây cũng là ý kiến của đại biểu Phạm Xuân Thường (Thái Bình), theo đại biểu này, hồ sơ ứng viên bắt buộc phải có Giấy khám sức khỏe. “Người đại biểu Quốc hội ngoài có trình độ cũng phải có sức khỏe, nếu không, anh vừa được bầu vào Quốc hội mà lại ốm thì sẽ thiệt cho cử tri tại địa phương đó”, đại biểu Thường nói.

Đại biểu Võ Thị Dung (TP Hồ Chí Minh) cho rằng cũng phải có tiêu chuẩn đối với người ứng cử Hội đồng nhân dân và đại biểu Quốc hội. Bởi theo đại biểu Dung, có những người ứng cử không nghiêm túc, địa phương cho rằng là công dân bình thường còn chưa xứng đáng thế nhưng vẫn ra ứng cử vào hội đồng nhân dân hay đại biểu Quốc hội. Đại biểu cho rằng, hồ sơ người ứng cử phải được cơ quan, đơn vị nơi làm việc xác nhận hoặc phải có lý lịch tư pháp. “Thực tế nhiều nhiệm kỳ qua, người ứng cử xác nhận thường trú ở địa phương là không đạt yêu cầu”, đại biểu Dung nói.

Cân nhắc về thời gian kết thúc bỏ phiếu

Về thời gian bỏ phiếu ở khoản 1, Điều 71, dự thảo Luật ghi: Việc bỏ phiếu bắt đầu từ bảy giờ sáng đến bảy giờ tối. Tuỳ tình hình địa phương, Tổ bầu cử có thể quyết định cho bắt đầu sớm hơn nhưng không được trước năm giờ sáng hoặc kết thúc muộn hơn nhưng không được quá mười giờ đêm. Khoản 4 của Điều 71 cũng ghi: Khi đã hết giờ bỏ phiếu, nếu còn cử tri có mặt tại phòng bỏ phiếu mà chưa kịp bỏ phiếu thì chỉ sau khi số cử tri này bỏ phiếu xong, Tổ bầu cử mới được tuyên bố kết thúc cuộc bỏ phiếu.

Vấn đề này được đại biểu Vũ Chí Thực (Quảng Ninh) cho rằng, cần đổi mới phương pháp bầu cử, nếu 100% cử tri tại địa điểm bỏ phiếu đó đã đi bầu thì nên cho kết thúc sớm, nếu cần chỉ để một hòm phiếu phụ ở khu vực đó để cho cử tri vãng lai. Riêng lực lượng quân đội và công an thì đại biểu đề nghị nên cho kết thúc sớm để còn đi thực hiện nhiệm vụ khác. Quan điểm của đại biểu Bùi Văn Xuyền (Thái Bình) trong vấn đề này là trung hòa. Đại biểu cho rằng vẫn có thể cho kết thúc sớm trước nhưng có giới hạn, khống chế thời gian như có thể là không được mở hòm phiếu trước 15 giờ chứ không phải 19 giờ.

Đại biểu Đỗ Thị Hoàng (Quảng Ninh) cũng đồng tình với ý kiến này và cho rằng nếu được kết thúc sớm thì mọi quy trình sau bầu cử có thể sẽ nhanh hơn và dễ dàng hơn… Đại biểu Hoàng đưa dẫn chứng cụ thể là trong 20 năm khi thực hiện công tác bầu cử, hoặc là cán bộ được trưng dụng tại các Hội đồng bầu cử địa phương đều phải thức rất khuya để kiểm phiếu hoặc làm các công tác sau bầu cử…

Về điều này, Báo cáo thẩm tra dự thảo Luật bầu cử của Ủy ban pháp luật cũng cho rằng: Quy định kết thúc sớm việc bầu cử trong ngày bầu cử (tại khoản 1 Điều 71) một mặt có ưu điểm là có thể tiết kiệm thời gian, công sức ở một số khu vực bỏ phiếu nhưng mặt khác lại dễ dẫn đến việc thúc ép cử tri đi bầu cử sớm hoặc làm gia tăng tình trạng bầu hộ, bầu thay, ảnh hưởng đến việc thực hiện quyền bầu cử của công dân và kết quả bầu cử. Do vậy, vấn đề này cần được tiếp tục cân nhắc, xem xét kỹ hơn…

PHÚC THẮNG