Doanh nghiệp vẫn bộn bề nỗi lo

Hơn 5 tháng kể từ khi đợt dịch Covid-19 thứ tư bùng phát, phần lớn doanh nghiệp (DN) hoạt động cầm chừng hoặc tạm đóng cửa. Song, hiện nay đã có những tín hiệu tích cực đối với cộng đồng DN khi tình hình dịch Covid-19 cơ bản được kiểm soát trên phạm vi toàn quốc; tốc độ tiêm vaccine đang được đẩy mạnh trên cả nước. Đặc biệt, một trong những nút thắt mà DN phải đối mặt trong suốt gần hai năm dịch Covid-19 xuất hiện đó là tình trạng "mỗi nơi thực hiện một kiểu" khi thực hiện các quy định trong phòng, chống dịch bệnh khiến các mắt xích trong chuỗi cung ứng hàng hóa bị đứt đoạn cũng được Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ đặc biệt quan tâm tháo gỡ. Ngày 9-10, chỉ đạo các nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới về hướng dẫn thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính giao Phó thủ tướng Lê Văn Thành quyết liệt chỉ đạo để việc lưu thông và giao thông vận tải thực hiện thống nhất trên toàn quốc, cả hàng không, đường sắt, đường thủy, đường bộ. Các địa phương theo điều tiết chung, không ban hành giấy phép con, không cát cứ, không chia cắt. 

leftcenterrightdel
 Hoạt động sản xuất tại Công ty cổ phần đầu tư Dệt may Thiên An Phát (tỉnh Thừa Thiên Huế).

Theo ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam, việc Chính phủ điều chỉnh chiến lược chống dịch từ không Covid-19 sang thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 hay theo cách nói của thế giới là “sống chung với Covid-19” là rất đúng đắn, kịp thời. Những giải pháp của Chính phủ là cơ sở bước đầu vững chắc để Chính phủ quyết định khởi động quy trình nới lỏng giãn cách, khôi phục lại các hoạt động sản xuất, kinh doanh đã bị ngưng trệ kéo dài, đặc biệt là ở TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam. Ghi nhận ý kiến từ cộng đồng DN cũng cho thấy, DN đang nóng lòng được khôi phục sản xuất. Tuy nhiên tổ chức sản xuất thế nào để an toàn, hiệu quả luôn là nỗi trăn trở của các DN, khi vẫn còn nhiều khó khăn đang hiện hữu. Ông Thân Văn Hùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần tập đoàn VISIMEX cho biết,  DN có 6 nhà máy tại Yên Bái, Bắc Giang, Quy Nhơn, Bình Dương chế biến các mặt hàng nông sản xuất khẩu đi 70 quốc gia, cuối năm là thời điểm đơn hàng nhiều, các nước châu Âu có nhu cầu tăng cao để phục vụ cho nhiều ngày lễ. Bởi vậy, đây là thời điểm quan trọng để DN sắp xếp ổn định về cả tinh thần, cơ cấu, tổ chức... để tăng tốc sản xuất, đáp ứng đơn hàng và duy trì hợp đồng với các đối tác trong năm tiếp theo. DN kiến nghị cần đẩy mạnh quá trình tiêm vaccine cho người lao động. Chỉ có như vậy, họ mới yên tâm quay trở lại làm việc.

Với các DN hiện nay, việc giữ được đơn hàng đã khó, bài toán hoàn thành đơn hàng đang là vấn đề nan giải bởi thiếu hụt nguồn lao động. Đề cập tới khó khăn của ngành da giày, bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Da-Giày-Túi xách Việt Nam cho hay, DN sẽ không thể mở cửa sản xuất trở lại được ngay với công suất cao. Bởi ngoài thiếu hụt lao động, hiện nhiều đơn hàng của ngành đã bị dịch chuyển. Đồng quan điểm này, theo ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas), việc thiếu nhân lực khi mở cửa kinh tế trở lại là vấn đề hiện hữu đối với các DN, nhất là ở TP Hồ Chí Minh và một số tỉnh, thành phố phía Nam. Để thu hút nguồn lao động, ngoài việc đẩy mạnh các biện pháp kiểm soát dịch bệnh thì vaccine cho người lao động vẫn là chìa khóa để phục hồi sản xuất.

leftcenterrightdel
Hoạt động sản xuất tại Công ty TNHH Tôn Hòa Phát, Hưng Yên (ảnh chụp trước ngày 27-4-2021). 

Liên quan tới giải pháp gỡ khó cho lưu thông hàng hóa, Vitas kiến nghị văn bản chỉ đạo của các địa phương cần thống nhất các giải pháp của Chính phủ, bộ, ngành nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho DN hoạt động. Trong đó, nên thống nhất tất cả các tỉnh chấp nhận chỉ cần test PCR 1 lần/tháng nếu lái xe đã tiêm đủ hai mũi, còn đối với các lái xe chưa tiêm đủ hai mũi thì cần kết quả test nhanh trong vòng 72 giờ để giảm thiểu chi phí và thời gian cho DN. Còn ông Đặng Vũ Thành, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA) nêu lên đề xuất, các cơ quan quản lý cần tạo thuận lợi, hỗ trợ trong việc miễn, giảm thủ tục cấp mã QR luồng xanh, giấy phép đi đường. Cùng với đó, VLA đề nghị không áp dụng các chính sách làm tăng chi phí logistics nói chung, như thu phí hạ tầng cảng biển ở TP Hồ Chí Minh từ ngày 1-10-2021; đồng thời giảm mức thu phí hạ tầng cảng biển của TP Hải Phòng.

Chuẩn bị kịch bản phục hồi kinh tế

Thực tế cho thấy, bên cạnh quyết tâm lùi dịch bệnh, Chính phủ đang gấp rút chỉ đạo Bộ Y tế chủ trì soạn thảo hướng dẫn tạm thời về thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19; chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với các bộ, ngành, địa phương xây dựng kịch bản phục hồi, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong điều kiện đã tiêm vaccine bao phủ diện rộng.

Để tạo điều kiện cho DN phục hồi sản xuất, theo ông Trần Thanh Hải, Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, kịch bản mở cửa nền kinh tế là các DN sẽ thực hiện mở cửa dần dần, tùy theo từng loại hình, quy mô DN và cơ cấu lao động mà DN sử dụng. Có DN có thể mở lại 20%, có DN có thể mở lại 50%... DN kiến nghị được trao quyền chủ động về mô hình và phương thức tổ chức sản xuất và hoạt động phòng, chống dịch Covid-19 cho các tổ chức, DN. Trường hợp có F0 trong phạm vi hẹp của một dây chuyền, phân xưởng, bộ phận riêng biệt thì không cực đoan phong tỏa, đóng cửa cả DN. Nhấn mạnh quan điểm, để triển khai công tác phòng, chống dịch đi đôi với phục hồi, phát triển kinh tế trong điều kiện “bình thường mới”, vaccine, thuốc chữa bệnh và ý thức người dân là điều kiện tiên quyết, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Phạm Tấn Công cho biết, việc mở cửa kinh tế phải đồng bộ với độ phủ về vaccine. Ngoài ra, cần nhìn nhận các DN là một chủ thể trong ứng phó với dịch Covid-19, từ đó tin tưởng giao quyền và trang bị, nâng cao năng lực y tế tại chỗ cho các DN. Để chống dịch Covid-19 lâu dài, cần công nhận và cho DN chủ động tự xét nghiệm, tự điều trị các ca F0 nhẹ tùy theo khả năng, điều kiện của DN, Nhà nước chỉ cần hỗ trợ, hướng dẫn và ban hành các quy định, chính sách phù hợp.

leftcenterrightdel
Hoạt động xuất, nhập khẩu hàng hoá tại Cảng Nam Hải Đình Vũ, Hải Phòng. 

Đề cập tới tiến độ xây dựng kịch bản phục hồi kinh tế, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Nguyễn Chí Dũng cho rằng, việc khẩn trương nghiên cứu, đề xuất các giải pháp nhằm xây dựng chương trình phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19 có ý nghĩa hết sức quan trọng và cấp thiết, cần bảo đảm có thể triển khai ngay sau khi dịch bệnh được kiểm soát, trong đó tập trung phục hồi các ngành, lĩnh vực trọng tâm của địa phương và vùng. Bộ KH&ĐT đang hoàn thiện việc xây dựng Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế gắn với nâng cao năng lực nội tại và tính tự chủ của nền kinh tế giai đoạn 2022-2023. Ngay trong tháng 10, Bộ KH&ĐT sẽ trình các cấp có thẩm quyền. Bộ KH&ĐT cũng cho biết, các tổ chức quốc tế và nhiều chuyên gia đã đưa ra nhiều khuyến nghị giải pháp hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế khu vực ASEAN, cũng như Việt Nam theo hướng chính sách cần được thực hiện hợp lý theo từng giai đoạn của diễn biến dịch bệnh, năng lực nội tại, khả năng thực thi và giám sát của khu vực nhà nước, các đặc điểm của nền kinh tế, dư địa chính sách hiện có. Cùng với đó, sự phục hồi bền vững phụ thuộc vào việc bảo đảm ổn định tài chính; cân bằng rủi ro giữa việc gia tăng nợ công, nợ của khu vực tư nhân với quy mô và thời hạn các chính sách hỗ trợ tài chính; tập trung hỗ trợ trong các ngành, lĩnh vực: Dịch vụ, du lịch; chế biến và tiêu thụ nông sản; may mặc; sản xuất linh kiện, lắp ráp linh kiện điện tử; thương mại điện tử; đặc biệt phát triển đa dạng các kênh huy động nguồn lực đầu tư, tài chính, bên cạnh các kênh truyền thống nhằm giảm bớt áp lực cho hệ thống các tổ chức tín dụng...

VŨ DUNG