Thủ tướng chỉ lãnh đạo chứ không làm quản lý ?

QĐND Online – Chiều 21-11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật tổ chức Chính phủ (sửa đổi). Các đại biểu đã tập trung thảo luận về một số vấn đề như: vị trí, chức năng của Chính phủ; nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Chính phủ; nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ và phân cấp của Chính phủ với chính quyền địa phương; nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ; về Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ…

Đa số các đại biểu Quốc hội tán thành với sự cần thiết sửa đổi Luật tổ chức Chính phủ nhằm kịp thời thể chế hóa quy định và tinh thần của Hiến pháp mới, bảo đảm tính đồng bộ của việc điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ của các thiết chế trong bộ máy nhà nước nói chung và Chính phủ nói riêng; đồng thời, khắc phục những hạn chế, bất cập trong tổ chức và hoạt động của Chính phủ hiện nay.

Dự thảo cần hướng đến xây dựng một Chính phủ sáng tạo, năng động, tinh gọn về tổ chức, hiệu lực, hiệu quả về hoạt động, đủ tầm quản lý, giải quyết các nhiệm vụ xây dựng nhà nước pháp quyền, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập và hợp tác quốc tế.

Đại biểu Quốc hội tỉnh Lai Châu Lò Hải Ươi phát biểu ý kiến. Ảnh: Phương Hoa - TTXVN.

Theo đại biểu Lò Hải Ươi (Lai Châu), dự án dự án Luật tổ chức Chính phủ (sửa đổi) vẫn còn hạn chế, bất cập. Ban soạn thảo cần nghiên cứu, sửa đổi một số quy định như về chức danh Bộ trưởng văn phòng Chính phủ. Đại biểu cho rằng, căn cứ quy định của Hiến pháp thì Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ là người đứng đầu bộ, cơ quan ngang bộ; chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực được phân công (khoản 1 Điều 99 Hiến pháp). Như vậy, Bộ trưởng phải là người đứng đầu cơ quan quản lý ngành, lĩnh vực, cho nên người đứng đầu Văn phòng Chính phủ là cơ quan phục vụ Chính phủ thì không thể gọi là Bộ trưởng. Đại biểu cho rằng vẫn nên quy định như hiện hành gọi là “Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ”.

Đại biểu Bùi Sỹ Lợi (Thanh Hóa) và Nguyễn Doãn Khánh (Phú Thọ) thì đưa ý kiến nên có cơ cấu cụ thể, qui định rõ vai trò Chính phủ trong cơ chế bảo hiến, phân định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng và Chính phủ, chưa đề cập thỏa đáng trách nhiệm của Thủ tướng hay những trường hợp Thủ tướng phải thực hiện trách nhiệm báo cáo trước nhân dân. Đại biểu Trần Thị Quốc Khánh (Hà Nội) cũng cho rằng phải sắp xếp lại chức năng của Thủ tướng. Thủ tướng chỉ “chỉ đạo, quản lý những người đứng đầu các Bộ, ngành Trung ương”.

Đại biểu Lò Hải Ươi (Lai Châu) cũng tán thành quy định về Bộ, cơ quan ngang Bộ nhưng cần làm rõ hơn vị trí quản lý nhất là trách nhiệm của Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan trên cương vị đứng đầu, tránh đùn đẩy trách nhiệm của các Bộ, ngành. Theo đại biểu, quy định cụ thể số Bộ đảm bảo tính ổn định của bộ máy, nhưng để đảm bảo tính linh hoạt cho từng thời kỳ có thể quy định “mở” trình Quốc hội việc thành lập, sáp nhập Bộ, cơ quan ngang Bộ. Nếu nhiều cấp phó thì căn cứ vào chức năng từng Bộ, cơ quan thì quy định cứng số cấp phó, trong trường hợp cần thiết Thủ tướng quyết định bổ sung thêm không quá một cấp phó để tránh lạm phát như hiện nay.

Các đại biểu Bùi Thị An (Hà Nội), Nguyễn Doãn Khánh (Phú Thọ) cũng cho rằng, với chức năng của Chính phủ là cơ quan chấp hành của Quốc hội, dự thảo Luật cần quy định cứng về số lượng Bộ và các cơ quan ngang Bộ; số lượng Phó Thủ tướng, cấp phó tại các bộ, cơ quan thuộc Chính phủ theo hướng tinh gọn, gọn nhẹ, hiệu quả. Dự thảo luật cũng cần mở rộng những điểm đổi mới so với luật hiện hành, nhấn mạnh chức năng chính của Chính phủ trong quản lý Nhà nước.

Đại biểu Bùi Thị An cũng đưa ý kiến nên quy định rõ tỷ lệ đại biểu nữ trong Quốc hội (trước mắt cố gắng phải được 20%), trong các Bộ, ngành và đề nghị Chính phủ nghiên cứu thành lập Bộ bình đẳng giới và Bộ Kinh tế biển. Quan điểm về bình đẳng giới này cũng được đại biểu Bùi Sỹ Lợi (Thanh Hóa) đồng tình. Theo đại biểu Bùi Sỹ Lợi, “việc quy định cụ thể tỷ lệ số lượng đại biểu nữ trong Quốc hội và trong các Bộ, cơ quan ngang Bộ cụ thể là bao nhiêu để bảo đảm tính bình đẳng giới”.

Đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội Trịnh Ngọc Thạch phát biểu ý kiến. Ảnh: Phương Hoa - TTXVN.

Tại buổi thảo luận, nhiều đại biểu Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo cần xác định rõ cơ chế chịu trách nhiệm của từng cấp, ngành, địa phương. Tại phiên thảo luận tổ ngày 7-11, nói về quyền hạn của Thủ tướng, đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP Hồ Chí Minh) cũng đã nhấn mạnh, cần quy định quyền hạn của Thủ tướng đối với vấn đề cán bộ, để làm sao Thủ tướng không cảm thấy bị khó, ràng buộc rồi đổ thừa cho cơ chế khi bộ máy của Chính phủ vận hành không tốt. Trong quá trình vận hành, nếu Bộ trưởng nào không làm tốt thì Thủ tướng có quyền đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội đình chỉ công tác. Còn nếu đình chỉ không tốt thì Thủ tướng phải chịu trách nhiệm. Điều này nhằm hạn chế tình trạng Thủ tướng không có quyền gì khi bộ máy trì trệ, nhưng không ai chịu trách nhiệm.

Đại biểu Trịnh Ngọc Thạch (Hà Nội) cũng băn khoăn Văn phòng Chính phủ là cơ quan “siêu Bộ”, nên cần quy định lại chức năng gọn nhẹ hơn bởi thực chất chỉ là Văn phòng Thủ tướng, giờ lại làm cả những việc của các Bộ khác đã làm. “Chức năng của Thủ tướng và Chính phủ quá nhiều khiến Thủ tướng không nhớ nổi mình được làm gì. Ra điều lệ thành lập một trường đại học mất vài năm vì thuộc thẩm quyền của Thủ tướng, nếu cứ phải làm những việc cụ thể như vậy thì không phải là Thủ tướng. Thủ tướng chỉ lãnh đạo chứ không làm quản lý”, đại biểu Thạch nhấn mạnh…

HOÀNG LAN