QĐND Online – Đây là ý kiến đánh giá của đại biểu Nguyễn Thái Học (Phú Yên) tại phiên thảo luận ở hội trường về việc thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế trong lĩnh vực đầu tư công, doanh nghiệp nhà nước và hệ thống ngân hàng theo Nghị quyết số 10/2011/QH13 của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2011-2015, ngày 1-11.

Theo đại biểu, trong điều kiện nền kinh tế của đất nước đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách và chịu sự tác động bất lợi của nhiều yếu tố từ bên ngoài thì những kết quả bước đầu đạt được của quá trình tái cơ cấu những năm qua đã góp phần quan trọng vào sự ổn định và phục hồi của nền kinh tế. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn một số tồn tại, hạn chế của quá trình tái cơ cấu. Thứ nhất, đại biểu cho rằng khó nhìn nhận, đánh giá, khó theo dõi, giám sát vì mục tiêu tái cơ cấu còn rất chung chung. Đề án tái cơ cấu nền kinh tế đề cập đến nhiều lĩnh vực của nền kinh tế với lộ trình thực hiện khá dài giai đoạn 2011-2020 và định hướng đến năm 2030, nhưng thiếu sự lượng hóa mục tiêu, chỉ tiêu cho từng năm và từng giai đoạn. Do vậy sẽ không có cơ sở để nhìn nhận, đánh giá mức độ, kết quả đạt được cũng như mặt tồn tại, hạn chế so với mục tiêu, chỉ tiêu đề ra.

“Một khi mục tiêu, chỉ tiêu thiếu sự lượng hóa thì việc nhìn nhận, đánh giá mặt được và chưa được của từng giai đoạn thực hiện tái cơ cấu cũng sẽ rất chung chung, thiếu cơ sở để xác định và ràng buộc trách nhiệm. Chính điều này dễ tạo ra tâm lý chủ quan, ỷ lại trong quá trình triển khai thực hiện đề án, còn đại biểu Quốc hội và cử tri thì rất khó theo dõi, giám sát vì tất cả đều rất chung chung”, đại biểu Học nói.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan và các đại biểu trao đổi trong giờ nghỉ giải lao. Ảnh: Trọng Đức - TTXVN.

Tiếp đó, theo đại biểu quá trình triển khai thực hiện tái cơ cấu còn thiếu sự đồng bộ, cần phải có một sự phối hợp đồng bộ, quyết liệt từ trung ương đến địa phương, từ nghị quyết chủ trương đến hành động cụ thể. Đại biểu nhận định, để tái cơ cấu nền kinh tế có hiệu quả phải dựa trên cơ sở hệ thống pháp luật đồng bộ, tuy nhiên nhiều luật liên quan trực tiếp đến quá trình tái cơ cấu chưa được ban hành hoặc đã ban hành nhưng chưa có hiệu lực, hoặc có hiệu lực nhưng chưa có văn bản hướng dẫn thi hành. “Chúng ta muốn có sự đổi mới, đột phá trong quá trình tái cơ cấu, nhất là quản lý đầu tư công nhưng luật pháp chưa được sửa đổi, bổ sung, ban hành để thể chế hóa yêu cầu này thì mong muốn của chúng ta khó có thể thực hiện được”, ông Học nhấn mạnh.

Dẫn chứng cụ thể về vấn đề này, đại biểu cho biết, ngay trong Báo cáo giám sát của Ủy ban thường vụ Quốc hội cũng chỉ ra còn nhiều bộ, ngành, địa phương chưa thật sự quan tâm, chú trọng đến quá trình tái cơ cấu kinh tế. Báo cáo giám sát nêu: "Sự phối hợp giữa các ngành, lĩnh vực ở trung ương và giữa trung ương với địa phương còn lúng túng và thiếu đồng bộ". Thực tế này đặt ra câu hỏi vì sao việc triển khai thực hiện một đề án lớn, quan trọng, mang tầm vóc quốc gia như vậy mà khi thực hiện sự phối hợp ở trung ương và địa phương còn lúng túng và thiếu đồng bộ? Phải chăng còn có nhiều vướng mắc từ trong những nội dung của đề án, cũng như từ quá trình triển khai thực hiện. Đại biểu đề nghị Chính phủ cần nhìn nhận, đánh giá thực tế này để có biện pháp khắc phục.

Một mặt tồn tại nữa theo đại biểu là công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý còn buông lỏng. Lãnh đạo mà không kiểm tra, coi như không lãnh đạo. Theo đại biểu, với thực trạng này sẽ dẫn đến hệ quả là nhiều tồn tại, hạn chế, yếu kém trong quá trình đầu tư công, tái cơ cấu nền kinh tế được phát hiện nhưng chậm xử lý. Đại biểu đưa ra dẫn chứng cụ thể, đó là tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản diễn ra khá phổ biến ở nhiều bộ, ngành, địa phương và trong thời gian dài, nhưng cho đến nay vẫn chưa khắc phục triệt để. Số liệu Báo cáo Chính phủ cho thấy, tính đến tháng 6-2014 nợ xấu xây dựng cơ bản là 44.599 tỷ đồng. Có tỉnh số nợ đọng này trên 3.800 tỷ đồng, con số này cao gấp nhiều lần so với tổng thu ngân sách địa phương trong một năm.

Việc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước chậm. Nhiều lãnh đạo doanh nghiệp nhà nước trì hoãn việc xây dựng đề án, trừ một ít bộ trưởng quyết liệt đòi kỷ luật nếu làm chậm như Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải, còn lại thiếu quan tâm. Chủ trương thoái vốn đầu tư trái ngành ở nhiều tập đoàn, tổng công ty cũng rất chậm.

Thêm vào đó, việc lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư công cũng luôn là vấn đề được nhìn nhận, đánh giá là có nhiều tồn tại và phát sinh tiêu cực và cứ lặp đi, lặp lại nhiều lần trong nhiều lĩnh vực. Ngoài ra, theo đại biểu, trong nhiều Báo cáo của Chính phủ như: Công tác thanh tra, kiểm tra chưa được quan tâm đúng mức, cải cách thể chế, cải cách hành chính còn chậm, kỷ luật, kỷ cương không nghiêm; đây cũng sẽ là nguyên nhân chủ yếu khiến quá trình tái cơ cấu nền kinh tế của chúng ta kém hiệu quả và làm cho người dân thiếu tin tưởng vào quá trình tái cơ cấu. Đại biểu đưa ra câu hỏi thực trạng này có nguyên nhân từ đâu, dựa vào đâu mà tồn tại dai dẳng như vậy và đề nghị Chính phủ sớm có biện pháp khắc phục.

HOÀNG LAN