Tân Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Lê Minh Hoan đã có cuộc trao đổi về xu hướng phát triển của ngành nông nghiệp thời gian tới.

 Bộ trưởng Lê Minh Hoan. Ảnh: DIỆP ANH.


Phóng viên (PV): Thưa Bộ trưởng, Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng xác định: Phát triển nông nghiệp hiện đại, nông thôn giàu có, nông dân văn minh. Vậy trong thời gian tới, ngành nông nghiệp làm gì để nghị quyết đại hội đi vào cuộc sống?

Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Xác định trên là mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng, vừa phục vụ cho quá trình xây dựng nông thôn mới, phục vụ quá trình tái cơ cấu nông nghiệp đang diễn ra mạnh mẽ ở các địa phương. Nói cách khác, phát triển kinh tế nông thôn sẽ tạo ra được vật chất để xây dựng nông thôn mới, nâng cao chất lượng đời sống người dân nông thôn.

Chúng ta hiện có khoảng 20.000 doanh nghiệp và hợp tác xã (HTX) nông nghiệp nhưng lại có hàng chục triệu hộ nông dân, vì vậy, cần tập hợp họ lại trong HTX, tổ hợp tác liên kết với các doanh nghiệp thành một hệ sinh thái, làm “chất kích thích” để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp lớn đầu tư vào nông nghiệp nông thôn, thúc đẩy kinh tế nông thôn.

Sơ chế ngao (nghêu) tại Công ty TNHH Thủy sản Lenger Việt Nam (Nam Định). Ảnh: NGHINH XUÂN.


PV: Bộ trưởng có thể chia sẻ về lộ trình của ngành nông nghiệp để phát triển kinh tế nông thôn trong thời gian tới dưới góc độ thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp?

Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Đầu tiên tôi muốn nói tới là tư duy phát triển kinh tế nông thôn. Có một thời gian, chúng ta chỉ chú trọng tới những doanh nghiệp lớn, nhà đầu tư lớn trong lĩnh vực nông nghiệp-điều này là cần thiết. Vì chỉ có những doanh nghiệp lớn mới dẫn dắt được xu thế thị trường, định ra được thị trường. Còn với những doanh nghiệp nhỏ và vừa, thậm chí là siêu nhỏ có đôi lúc chúng ta lại thiếu mặn mà.

Thời gian qua, ở một số nơi, chúng ta xem nhẹ phát triển HTX, địa phương chỉ mong tìm những con “đại bàng” thật lớn (doanh nghiệp lớn) về để thay đổi hình ảnh nông nghiệp của mình.

Thế nên, chúng ta thường nói “lót ổ” để đón đại bàng chứ ít ai nói “lót ổ” để đón chim sẻ. Bây giờ chúng ta phải xem cả hai quan trọng như nhau.

 Người dân thu hoạch chè trên nông trường Mộc Châu(Sơn La). Ảnh: TRỌNG HẢI.


PV: Vậy có thể hiểu tư duy của đội ngũ lãnh đạo cũng cần thay đổi chứ không đơn thuần nói tới tư duy của người nông dân, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Đúng vậy! Nếu đội ngũ lãnh đạo, cơ quan chuyên môn đặt mục tiêu như thế nào thì sẽ dồn sức để đạt được mục tiêu đó. Trước đây, mục tiêu của chúng ta là sản xuất. Lấy năng suất, sản lượng làm mục tiêu phấn đấu. Có những báo cáo chưa bao giờ đề cập tới chi phí người sản xuất phải bỏ ra là bao nhiêu hoặc ít khi đề cập. Đó chưa phải là làm kinh tế.

Giờ chuyển sang kinh tế nông nghiệp thì phải tính cả hai đầu. Làm sao bán được giá cao nhất, chi phí sản xuất thấp nhất. Có như vậy lợi nhuận người nông dân được hưởng mới cao, kéo theo giá trị gia tăng của ngành nông nghiệp cũng sẽ cao.

Sứ mệnh của ngành nông nghiệp phải tính toán cả đầu ra và đầu vào chứ không chỉ giúp người nông dân tạo ra sản lượng nhiều nhất.

PV: Thưa Bộ trưởng! Một vài năm gần đây chuyển đổi số được nhắc đến kỳ vọng thay đổi ngành nông nghiệp, vậy theo Bộ trưởng, ngành nông nghiệp sẽ làm gì để tận dụng cơ hội này để phát triển?

Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Đồng chí Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông nói với tôi: Một trong những lĩnh vực rộng đường để chuyển đổi số nhất và cần phải chuyển đổi số nhất, có thể kích thích giá trị gia tăng là ngành nông nghiệp. Nói kinh tế thì đối tượng chuyển đổi số dừng lại ở một số doanh nghiệp, nhưng chuyển đổi số nông nghiệp thì có thể đến nông dân. Qua đó kết nối tới HTX, thị trường và từ chuyển đổi số người ta nâng cao giá trị nông sản, họ tìm con đường tối ưu nhất để tích hợp những giá trị nông sản và kết nối thị trường.

Nếu kết nối được sẽ giảm rủi ro trong sản xuất nông nghiệp, ví dụ Bộ NN&PTNT hay Bộ Công Thương ngồi ở đây có thể biết được chỗ đó dồn ứ để kết nối sàn giao dịch nông sản, trung tâm phân phối nông sản để tránh chuyện chúng ta giải cứu từng túi nông sản ở Hải Dương trong đợt dịch Covid-19 vừa qua. Chuyển đổi số trong nông nghiệp đơn giản nhất là sự kết nối, chứ chưa nói đến nông nghiệp thông minh.

PV: Nhiều năm qua, ngành nông nghiệp đã chứng minh được vị trí trụ đỡ của nền kinh tế với những kết quả ấn tượng trong xuất khẩu nông sản. Bộ trưởng có thể chia sẻ thêm về hướng phát triển của ngành nông nghiệp trong 5 năm tới?

Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Thành tựu của ngành nông nghiệp nước ta hiện nay là kết quả, công sức đóng góp trong nhiều nhiệm kỳ lãnh đạo của Bộ NN&PTNT. Đặc biệt trong nhiệm kỳ vừa qua, đứng trước một hải trình đầy sóng gió, đầy bất định, biến động, phức tạp, dịch Covid-19 đến đỉnh điểm là đứt gãy nguồn cung; rồi khan hiếm nguồn nước, thời tiết cực đoan, mưa, bão, lũ, sạt lở dồn dập trong một khoảng thời gian rất ngắn... Thế nhưng, nông nghiệp vẫn phát triển, vẫn trở thành trụ đỡ của nền kinh tế đất nước, những chỉ tiêu Quốc hội giao đều đạt và vượt, đó là thành quả của nhiều nhiệm kỳ trước để lại. Vị trí trụ đỡ nêu trên vừa là nền tảng nhưng cũng là áp lực cho nhiệm kỳ sau bởi biến đổi khí hậu, thời tiết ngày càng cực đoan, gay gắt hơn, dịch bệnh phức tạp, áp lực toàn cầu hóa... Làm thế nào để vừa giữ được thành quả, vừa tạo ra giá trị mới, thành quả cao hơn rất cần sự linh hoạt, thích ứng của bộ máy trong chỉ đạo, điều hành.

Độ mở của nền kinh tế của nước ta ngày càng lớn, cơ hội cho ngành nông nghiệp của chúng ta nhiều, nhưng cũng dễ bị tác động, tổn thương khi nền kinh tế thế giới có biến động. Chúng ta đừng có nghĩ lúc nào chúng ta cũng nắm đằng cán (chuôi) mà phải tự đặt mình trong cái thế có lúc nắm đằng lưỡi dao. Do vậy, ngành nông nghiệp phải xác định luôn linh hoạt tìm giải pháp, dựa trên dự báo, đánh giá những rủi ro để tìm cách đứng vững và phát triển hơn chứ không chỉ đưa ra những con số kế hoạch đơn thuần.

PV: Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

NGUYỄN KIỂM (ghi)