Nông thôn mới trên cụm, tuyến dân cư vượt lũ

QĐND - Không dừng lại ở việc có chỗ tránh lũ trong mùa nước nổi, nhiều cụm, tuyến dân cư vượt lũ (CTDCVL) ở khu vực Đồng Tháp Mười đã được quy hoạch phát triển theo hướng ổn định, bền vững, vừa bảo đảm chỗ ở lâu dài cho người dân, vừa góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, xây dựng thành những mô hình nông thôn mới...

Cận cảnh những mô hình tiêu biểu

Trở lại cụm dân cư vượt lũ xã Bình Hiệp ở thị xã Kiến Tường, tỉnh Long An trong những ngày cuối tháng 11, chúng tôi cảm nhận được khí thế mới của cuộc sống nơi đây. Những căn nhà được xây dựng kiên cố, quy hoạch khoa học, giao thông thông suốt… Đặc biệt, khí thế lao động hăng hái của người dân, khác với cảnh vất vả di dời nhà cửa trong mùa lũ trước đây. Ông Võ Ngọc Trực vui mừng cho biết: “Trước đây, gia đình tôi chỉ đi làm mướn nên cuộc sống thiếu trước hụt sau, nhất là vào mùa lũ. Được chính quyền di dời về nơi ở mới trong CTDCVL của xã Bình Hiệp và từ nguồn vốn vay hỗ trợ 20 triệu đồng, gia đình tôi đã xây dựng được căn nhà đàng hoàng. Vậy là gia đình tôi, cũng như mấy trăm hộ dân nơi sạt lở của xã không còn phấp phỏng lo nước lũ đe dọa như trước”. Hiện nay, 5 người trong gia đình ông Trực đã có việc làm ổn định, lo được cái ăn, cái mặc và có tích lũy để trả dần tiền vay ngân hàng. Riêng ông Trực được giao công việc quản lý tháp cấp nước sạch cho toàn cụm dân cư, góp thêm thu nhập cho gia đình.

Một góc Cụm dân cư vượt lũ Bình Hiệp, thị xã Kiến Tường, tỉnh Long An.

Chủ tịch UBND xã Bình Hiệp, ông Phan Văn Truyện cho biết: “Mùa lũ ở đây thường kết thúc vào cuối tháng 12 hằng năm. Tuy nhiên, xã không còn tình trạng "ở trọ" trên các CTDCVL, nghĩa là khi lũ về thì người dân vào ở CTDCVL, hết lũ thì trở lại nơi ở cũ. Chúng tôi đã vận động các hộ dân an tâm ở lại CTDCVL, chăm lo ổn định sản xuất và việc học tập của con em. Bên cạnh bố trí chỗ ở, xã chú trọng giải quyết việc làm, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Chúng tôi phối hợp với Trung tâm Khuyến công tỉnh, Trường Trung cấp nghề Đồng Tháp Mười để xây dựng các mô hình, chương trình dạy nghề như: Tách hạt điều, bó chổi, đan thảm lục bình… kết hợp sản xuất nông nghiệp; hỗ trợ vay vốn làm kinh tế gia đình… giúp các hộ dân tăng thu nhập, ổn định cuộc sống, vươn lên thoát nghèo”.

Thị xã Kiến Tường có 11 CTDCVL, hiện đã giao nền đất cho người dân đạt hơn 96% kế hoạch và hơn 60% hộ dân đã xây nhà kiên cố. Ông Nguyễn Thanh Bình, Phó trưởng phòng Quản lý đô thị, thị xã Kiến Tường chia sẻ về cách làm của địa phương: “Đạt được kết quả khả quan là nhờ công tác chỉ đạo, điều hành có sự thống nhất cao, cùng hành động của cả hệ thống chính trị các cấp. Công tác bình xét các hộ dân vào ở trong CTDCVL được tiến hành nghiêm túc, công khai và bố trí đúng đối tượng, tạo được đồng thuận trong nhân dân. Bên cạnh đó, thị xã chọn vị trí xây dựng các CTDCVL gần trung tâm chợ, thuận lợi sản xuất nên thu hút người dân đăng ký vào ở và đẩy nhanh tiến độ bố trí dân cư vùng lũ”.

Được biết, cách làm hiệu quả của thị xã Kiến Tường đã được nhân rộng tại nhiều CTDCVL ở các huyện: Tân Hưng, Vĩnh Hưng, Mộc Hóa… Ông Lưu Đình Khẩn, Giám đốc Sở Xây dựng Long An cho biết: “Nhờ chương trình này mà nhiều hộ dân vùng lũ có nơi ở ổn định, an toàn. Chúng tôi luôn quan tâm việc bố trí dân cư vào các CTDCVL gắn với hoàn thiện cơ sở hạ tầng “điện, đường, trường, trạm, nước sạch”, từng bước thực hiện theo các tiêu chí xây dựng nông thôn mới để tạo ra bộ mặt nông thôn khang trang. Chính quyền và người dân trên các CTDCVL đã phát huy tốt lợi thế về tài nguyên mùa lũ, tạo chuyển dịch cơ cấu theo hướng phá thế độc canh cây lúa, mở rộng ngành nghề nông thôn, hình thành các mô hình làng nghề tiểu thủ công nghiệp, hoạt động hiệu quả vào mùa lũ”.

Tháo gỡ vướng mắc

Theo Sở Xây dựng Long An, bên cạnh những huyện có tiến độ bố trí dân cư vào CTDCVL nhanh thì vẫn còn địa phương “vướng” nhiều mặt, dẫn đến còn 40% hộ dân sống trong vùng ngập lụt, khó khăn về chỗ ở, dù đã nhận nền đất nhưng chưa triển khai xây dựng nhà ở. Lý giải về điều này, các địa phương đều cho rằng, do phần lớn đối tượng được bố trí vào ở tại các CTDCVL là hộ nghèo, không có đất sản xuất nên khả năng xây dựng căn nhà từ nguồn vay 20 triệu đồng là rất khó. Do đó, các địa phương của tỉnh đang “chạy nước rút” để sớm hiện thực hóa một mái nhà an toàn cho người dân trên vùng lũ.

Ông Phạm Văn Khoa, Trưởng phòng Kinh tế và hạ tầng huyện Mộc Hóa cho biết: “Trước kia, các cấp chính quyền chỉ nghĩ đến việc làm sao đưa người dân vùng lũ đến khu vực sống an toàn, nhưng có khu vực chưa được đầu tư hoàn chỉnh hạ tầng và công trình công cộng như trường học, chợ thì khó vận động được người dân vào ở, hoặc chỉ ở được trong 4 tháng mùa lũ”.

Đào tạo nghề nông thôn cho người dân trong Cụm, tuyến dân cư vượt lũ vùng Đồng Tháp Mười. Ảnh: Trúc Lâm

Ông Lưu Đình Khẩn, Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Long An nhìn nhận: Chương trình xây dựng CTDCVL đáp ứng đúng nhu cầu, nguyện vọng của người dân, giải quyết tốt vấn đề nhà ở khu vực vùng lũ. Vì vậy, nếu địa phương nào có sự quan tâm sâu sát, có sự bố trí và quy hoạch phù hợp thì khả năng hoàn thành sớm chương trình là không khó. Ông Khẩn nhấn mạnh: “Chuyện an cư đã ổn thỏa, để người dân sống lâu dài và ổn định tại các CTDCVL, nhất thiết phải tạo việc làm, tăng thu nhập. Vấn đề này, từng hộ dân phải nỗ lực, kết hợp với sự hỗ trợ tích cực từ các ngành chức năng. Các CTDCVL nằm ở vùng sâu, vùng xa tiếp tục hoàn chỉnh xây dựng chợ nông thôn tạo điều kiện cho người buôn bán nhỏ. Ngoài ra, tỉnh đang vận động các doanh nghiệp hỗ trợ người dân bằng cách cho ứng trước vật liệu xây dựng để xây nhà, xây dựng các cơ sở sản xuất, chế biến gần CTDCVL để giải quyết việc làm cho người dân”.

Nguyện vọng của đa số hộ dân tại các CTDCVL hiện nay là cần có thêm quỹ đất để chuyển đổi cơ cấu sản xuất, có cơ chế đặc thù trong hỗ trợ hộ nghèo vay vốn. Các địa phương cũng đã có chủ trương chuyển đổi công năng một số CTDCVL không phát huy hiệu quả sang mục đích khác, như là công trình phúc lợi công cộng, cơ sở nghiên cứu, các trạm chuyên dùng cho các ngành... để tránh lãng phí.

Bài và ảnh: HÙNG KHOA