QĐND - Ngày 18-11, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thái Bình đã trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội để làm rõ một số vấn đề như cải cách hành chính, chất lượng nền công vụ, giải pháp thực hiện đề án tinh giản biên chế... Qua đó, một lần nữa có thể nhận thấy việc tuyển chọn và đánh giá cán bộ trong hệ thống cơ quan nhà nước hiện nay chưa đạt yêu cầu. 

Thi tuyển công chức chưa công bằng

Nhiều đại biểu đặt câu hỏi về vấn đề thi tuyển công chức. Theo các đại biểu, việc thi tuyển công chức hiện nay có nhiều tiêu cực, bất hợp lý, không bảo đảm chọn ra được những người đủ đức, đủ tài để đưa vào làm việc trong hệ thống của nhà nước.

Đại biểu Cao Thị Xuân (Thanh Hóa) cho rằng, hoạt động thi tuyển công chức, viên chức có nhiều tiêu cực gây bức xúc cho nhân dân, ví dụ như vụ việc trong thi tuyển công chức tại Bộ Công Thương. Có đại biểu cho rằng, nhiều người không đủ trình độ vẫn vào được biên chế nhà nước. Trong khi đó, có những trường hợp như thầy giáo, thạc sĩ Đặng Minh Tuấn từng đạt nhiều giải cao trong các kỳ thi Toán học, Vật lý quốc gia; nhận học bổng của Đại học Paris XI (Pháp); Thạc sĩ tại Đại học Lyon I (Pháp) và thực tập tại Trung tâm Năng lượng nguyên tử châu Âu; khi giảng dạy hợp đồng tại Trường THPT chuyên Hà Nội- Amsterdam đã dẫn dắt các học sinh đạt nhiều Huy chương vàng môn Toán tại các kỳ thi quốc tế... vậy mà khi thi viên chức lại bị trượt, rất đáng tiếc.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thái Bình cho biết, căn cứ vào Luật Cán bộ, công chức, viên chức và các thông tư hướng dẫn thì công tác thi tuyển, thi nâng ngạch gồm có 3 môn thi. Đó là kiến thức chung, kiến thức chuyên ngành (môn chính) và Tin học, Ngoại ngữ (môn điều kiện). Bộ Nội vụ đã quy định tiêu chuẩn, thủ tục, việc tổ chức thi. Để đảm bảo khách quan, công bằng, công khai, minh bạch, bộ đã kết hợp với một số bộ, ngành, địa phương triển khai thi một số môn trên máy vi tính, góp phần hạn chế tiêu cực.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Thái Bình cũng thừa nhận, ở một số địa phương vẫn còn tồn tại những tiêu cực. Việc thi tuyển cán bộ công chức thuộc thẩm quyền của bộ, tỉnh, còn thi tuyển viên chức thì bộ, tỉnh, thành phố có thể phân xuống trực tiếp cho các đơn vị sử dụng. Những địa phương để xảy vụ việc, Bộ Nội vụ tổ chức đoàn phối hợp với các sở nội vụ các địa phương thanh tra, kiểm tra, phát hiện sai phạm, chỉ ra sai sót để kiến nghị khắc phục, sửa đổi. Vừa qua, một số địa phương, đơn vị đã xử lý kỷ luật trường hợp vi phạm. Việc tổ chức thi tuyển cán bộ ở Bộ Công Thương cũng đang được thanh tra toàn diện, từ đó sẽ đưa ra kết luận. Trường hợp của thầy Đặng Minh Tuấn, Bộ trưởng Nguyễn Thái Bình cho rằng hoàn toàn đủ điều kiện để vào biên chế. Chính từ những bất cập đó, Bộ Nội vụ sẽ nghiên cứu lại việc thi tuyển công chức, viên chức để bảo đảm đánh giá nghiêm túc, chính xác, toàn diện, công bằng hơn.

Bộ trưởng Nguyễn Thái Bình trả lời chất vấn sáng 18-11 (Ảnh: VOV)

Việc đánh giá năng lực cán bộ “có vấn đề”

Mặc dù nền hành chính công còn nhiều bất cập, một bộ phận cán bộ năng lực còn yếu, còn “vô cảm”, thế nhưng việc đánh giá cán bộ còn chưa thực chất, đó là băn khoăn của đại biểu Triệu Thị Thu Phương (Bắc Kạn) và một số đại biểu.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Thái Bình cho biết, năm 2014 chưa có kết quả tổng kết, tuy nhiên, theo số liệu năm 2013, cán bộ công chức hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ là hơn 34,3%, hoàn thành tốt là 58,08%, hoàn thành nhiệm vụ là 4,94%, và không hoàn thành nhiệm vụ là 0,46%. Có 23 địa phương báo cáo không có công chức nào không hoàn thành nhiệm vụ. Còn ở cấp Trung ương, chỉ có 2 đơn vị báo cáo có công chức không hoàn thành nhiệm vụ...

Bộ trưởng Nguyễn Thái Bình cho biết, Bộ Nội vụ đã xây dựng nghị định đánh giá xếp loại công chức hằng năm. Qua thực tiễn, Bộ Nội vụ nhận thấy chất lượng cán bộ trong từng cơ quan chưa đồng đều, bố trí công tác chưa cụ thể, rõ ràng. Các cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa sử dụng thường xuyên cơ chế theo dõi, giám sát để đánh giá. Tinh thần tự phê bình và phê bình của cán bộ công chức chưa cao, còn tình trạng “dĩ hòa vi quý”, nể nang, sợ động chạm. Người tự nhận xét thì không trung thực, không tự nhận mình yếu kém, chưa hoàn thành nhiệm vụ. “Có những nơi phải làm lại 5 lần mới chỉ ra được người chưa hoàn thành nhiệm vụ”, Bộ trưởng Nguyễn Thái Bình cho biết.

Để khắc phục tình trạng trên, Bộ trưởng Nguyễn Thái Bình cho rằng, cần nâng cao nhận thức của cán bộ, giao trách nhiệm cho người đứng đầu phải làm gương, phải kiên quyết trong việc này, bởi vì người đứng đầu cơ quan, đơn vị, bộ phận là người giao việc và nhận biết rõ nhất mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ cấp dưới.

Một giải pháp nữa cũng được Bộ Nội vụ đặt ra là hoàn thiện thể chế công chức, viên chức, đồng thời các bộ, ngành khẩn trương xác định vị trí việc làm, xây dựng cơ cấu công chức hợp lý, định ra biên chế phù hợp. Các cơ quan sử dụng công chức phải phân công nhiệm vụ, lượng hóa công việc rõ ràng để dễ đánh giá, phân loại.

"Việc công bố chỉ số cải cách hành chính hằng năm đã có tác động rất lớn. Chúng tôi sẽ xin ý kiến Thủ tướng và Chính phủ để công khai việc thực hiện nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ. Với cách làm này, người đứng đầu sẽ thấy được trách nhiệm của mình, từ đó có sự chuyển biến tích cực", Bộ trưởng Nguyễn Thái Bình nói.

Đại biểu Đỗ Văn Đương (TP Hồ Chí Minh) nêu bức xúc của dư luận là người có năng lực không vào được bộ máy nhà nước hoặc vào rồi lại đi khỏi khu vực nhà nước, ngược lại người kém năng lực lại chễm trệ trong bộ máy nhà nước rất nhiều.

Bộ trưởng Nguyễn Thái Bình thừa nhận thực trạng việc sử dụng cán bộ công chức, viên chức hiện chưa đúng với năng lực của từng người, cơ chế thưởng phạt chưa nghiêm, chế độ đánh giá chưa đổi mới gắn với trách nhiệm của người đứng đầu, chế độ tiền lương chậm được cải thiện, đầu vào chưa thực sự tuyển được người có năng lực, tâm huyết. Các giải pháp Bộ Nội vụ đưa ra là đổi mới cơ chế đánh giá theo hướng cấp trên đánh giá cấp dưới, phải tìm người có năng lực vào làm nhiệm vụ. Bộ trưởng cho biết, Bộ Nội vụ được Bộ Chính trị giao xây dựng đề án về sử dụng nguồn nhân lực chất lượng cao, đảm bảo tuyển được 1000 sinh viên tốt nghiệp xuất sắc vào cơ quan của Đảng, Nhà nước, lực lượng vũ trang.

Các giải pháp về miễn nhiệm, chuyển vị trí công tác với người không đáp ứng nhu cầu công việc cũng được thực hiện. "Nghị định về tinh giản biên chế có thể triển khai ngay đầu năm 2015. Cách đây vài ngày, Bộ Chính trị đã thông qua. Chúng tôi đang hoàn thiện để kỳ họp tới có thể trình lên Trung ương", Bộ trưởng Nguyễn Thái Bình nói. Bộ trưởng cũng cho biết, đề án này có nhiều giải pháp mạnh, hy vọng tinh giản biên chế sẽ đạt yêu cầu, mong muốn của nhân dân.

Kết luận buổi chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng, sắp tới cần tiếp tục rà soát, tinh gọn biên chế, đây là cơ sở để nâng cao chất lượng nền hành chính công, đồng thời cũng tạo điều kiện để tăng lương cho cán bộ, công chức, viên chức.

HỒ THỦY TIÊN