Một gia đình vẻ vang

QĐND - Đại tá, nhà báo lão thành Phạm Phú Bằng từ ngày nghỉ hưu đến giờ có nhiều việc làm thú vị. Ông đi làm từ thiện và tìm tư liệu về đồng đội cũ, chiến trường xưa. Hôm mới đây khi đi làm ảnh, ông bỗng gặp con trai của một người bạn cũ, đó là anh Vũ Công Hoan, con trai của Thiếu tướng Nam Hồ. Anh Hoan cũng đi làm lại bức ảnh của cha. Câu chuyện giữa hiệu ảnh bỗng giúp họ trở nên gần gũi. Đó cũng là tình cảm kính trọng của lão nhà báo Phạm Phú Bằng dành cho một gia đình có truyền thống cách mạng như gia đình của Thiếu tướng Nam Hồ.

Đại gia đình cụ Vũ Công Minh (tháng 10-1952). Ảnh do gia đình cung cấp.

Thiếu tướng Nam Hồ tên thật là Vũ Công An sinh ra trong một gia đình có 10 người con, 7 trai, 3 gái. Cả gia đình đều theo gương người cha là cụ Vũ Công Minh (còn gọi là Đốc Minh, quan ngự y lục phẩm của triều đình nhà Nguyễn) tham gia và ủng hộ kháng chiến. Gia đình cụ Vũ Công Minh sớm đi theo cách mạng. Năm 1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký quyết định trao “Bảng vàng danh dự” tặng gia đình cụ Vũ Công Minh vì đã có 5 người con tham gia kháng chiến, trong đó có hai liệt sĩ hy sinh ngay trong những ngày đầu kháng chiến là ông Vũ Công Định và Vũ Công Ninh, một người con hy sinh trong kháng chiến chống Mỹ là liệt sĩ Vũ Công Lợi. Trong cuốn hồi ký “Hà Nội 60 ngày đêm khói lửa”, Trung tướng Vương Thừa Vũ đã mô tả Đại đội trưởng Vũ Công Định là một người anh hùng. Ông chỉ huy Đại đội 134, bộ đội chủ lực của Hà Đông, chiến đấu chống đợt tấn công của quân đội Pháp ngày 6-1-1946, tại làng Giảng Võ. Trong trận này, Đại đội trưởng Vũ Công Định bị thương gãy xương đùi nhưng không rời vị trí chiến đấu. Ông đã cùng chính trị viên Lê Chí Thực và một số chiến sĩ quyết tử chiến đấu cầm chân giặc cho đại đội rút quân bảo toàn lực lượng.

Những người con còn lại của cụ Vũ Công Minh đều tích cực tham gia cách mạng, như ông Vũ Công Giáp có thời gian là Phó chủ tịch chính quyền cách mạng thị xã Vinh, tỉnh Nghệ An; bà Vũ Thị Vịnh, người đã quyên góp 1,4 tạ thuốc kháng sinh quý, rồi đích thân thồ bằng xe đạp vào chiến trường Điện Biên Phủ; ông Vũ Công Ích tham gia kháng chiến chống Pháp, sau này công tác trong ngành ngoại giao; Thiếu tướng Vũ Công An (Nam Hồ), Tư lệnh Mặt trận Lạng Sơn...

Nhà báo Phạm Phú Bằng nhớ lại, Thiếu tướng Nam Hồ là một người khái tính. Những ngày còn công tác tại Báo Quân đội nhân dân, nhà báo Phạm Phú Bằng có nhiều dịp gặp Thiếu tướng Nam Hồ (lúc đó là cán bộ của Bộ Tổng tham mưu), ông luôn được đồng đội và nhân dân yêu mến. Một trong nhiều chuyện có thể gọi là “giai thoại” của Thiếu tướng Nam Hồ là đưa cậu con trai 16 tuổi đi bộ đội. Năm 1979, khi đang là Tư lệnh Mặt trận Lạng Sơn, hai cha con ông Nam Hồ cùng chung chiến hào chiến đấu chống quân xâm lược. Chuyện này vô tình được nhà báo Chính Yên của Báo Nhân Dân biết và viết thành bài báo. Sau này, câu chuyện “Hai cha con chung một chiến hào” đã được nhiều hãng tin, tờ báo lớn của quốc tế đăng tải lại, tất cả đều bày tỏ sự khâm phục trước tinh thần yêu nước của người Việt.

Đại gia đình cụ Đốc Minh-Vũ Công Minh có nhiều cống hiến cho cách mạng, cho quân đội đã trở thành một biểu tượng đẹp của gia đình Việt Nam. Ngày 27-7-1954, tờ Báo ảnh Việt Nam (thuộc Thông tấn xã Việt Nam) đăng nguyên một trang ca ngợi gia đình vẻ vang này. Hiện nay, các thế hệ con cháu vẫn luôn nêu cao truyền thống của gia đình, dòng họ, sống xứng đáng với thế hệ đi trước.