QĐNĐ Online – Sáng 25-10, Quốc hội làm việc tại hội trường, nghe Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang trình bày Báo cáo công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm năm 2014; Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình trình bày Báo cáo công tác của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Trương Hòa Bình trình bày Báo cáo công tác của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường trình bày Báo cáo về công tác thi hành án.

Theo các báo cáo, năm 2014, trong bối cảnh có nhiều yếu tố tác động tiêu cực đến tình hình an ninh trật tự, nhưng với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương, nhất là lực lượng Công an, hoạt động của các loại tội phạm đã được kiềm chế. Theo Bộ trưởng Trần Đại Quang, trong năm 2014 một số loại tội phạm như tội phạm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản tăng 16,9%, tội phạm trộm cắp tài sản tăng 13,08%; tội phạm kinh tế, tội phạm chống buôn lậu được quan tâm chỉ đạo quyết liệt và phát hiện 1.318 vụ vi phạm về kinh tế, tăng 1,63%, trong đó phát hiện nhiều đường dây buôn lậu xăng dầu với số lượng lớn. Trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính, chứng khoán cũng khởi tố 303 vụ, trong đó có một số vụ án nghiêm trọng xảy ra ở Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Ngân hàng Phát triển Việt Nam, hay ở Tập đoàn Thiên Thanh gây thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng… Số vụ án khởi tố mới là 77.913 vụ với 121.039 bị can, tăng 2% về số vụ, nhưng giảm 2,19% về số bị can so với năm 2013. Cơ quan điều tra cả nước đã khởi tố điều tra 25.934 vụ với 55.944 bị can liên quan đến tội phạm xâm phạm trật tự xã hội, giảm 1,59% về số vụ.

Bộ trưởng Bộ công an Trần Đại Quang trình bày Báo cáo công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm. Ảnh: TTXVN.

Bộ Công an đã phối hợp với Viện Kiểm sát, Tòa án đưa ra truy tố xét xử nghiêm minh các vụ án kinh tế, tham nhũng lớn được dư luận quan tâm, nhiệt tình ủng hộ. Qua đó, Chính phủ đã chỉ đạo khắc phục sơ hở, thiếu sót trong quản lý nhà nước về kinh tế- xã hội, thực hiện có hiệu quả chủ trương tái cấu trúc nền kinh tế và các ngân hàng thương mại.

Về tội phạm ma túy, đã phát hiện và khởi tố điều tra 14.977 vụ với 19.271 bị can, giảm 4,11% về số vụ, 4,28% về số bị can; thu giữ 576,7kg heroin, 224,2kg và gần 400 nghìn viên ma túy tổng hợp. Qua đấu tranh cho thấy, tội phạm ma túy diễn biến phức tạp trên các tuyến, đối tượng ma túy thường sử dụng vũ khí nóng khi bị các lực lượng chức năng phát hiện, thu giữ. Cùng với đó, hoạt động của tội phạm ma túy có yếu tố người nước ngoài gia tăng.

Một số tội phạm nghiêm trọng như giết người, chống người thi hành công vụ giảm. Lực lượng Công an đã phát hiện, triệt phá 4.904 băng, nhóm tội phạm, trong đó có 161 băng, nhóm tội phạm nguy hiểm. Thủ đoạn hoạt động của các băng, nhóm tội phạm ngày càng tinh vi, núp dưới vỏ bọc doanh nghiệp, đối tượng cầm đầu không trực tiếp gây án nên việc phát hiện, xử lý gặp nhiều khó khăn…

Thẩm tra các nội dung này, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cho rằng, Báo cáo của Chính phủ vẫn chưa phản ánh được toàn diện tình hình vi phạm pháp luật và việc xử lý vi phạm hành chính trong các lĩnh vực của đời sống kinh tế-xã hội trên toàn quốc. Báo cáo của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao chưa phân tích rõ nguyên nhân những tồn tại, hạn chế trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp. Báo cáo của Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao chưa đánh giá một số nội dung như: Tỷ lệ tăng số vụ án xét xử có tranh tụng tại phiên tòa, chất lượng tranh tụng, việc áp dụng hình phạt đối với những người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ quyền hạn để chiếm đoạt hoặc làm thất thoát số lượng lớn tài sản; về tình hình hoạt động và chất lượng của đội ngũ hội thẩm nhân dân… Ủy ban Tư pháp cũng cho rằng, công tác phát hiện, điều tra khám phá tội phạm vẫn còn hạn chế. Tỷ lệ khám phá tội phạm trộm cắp tài sản, còn nhiều ổ nhóm trộm cắp chuyên nghiệp gây án ở nhiều địa phương, gây bức xúc trong dư luận…

Báo cáo về công tác thi hành án dân sự, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường cho biết, năm 2014, trong số 600.297 vụ việc có điều kiện giải quyết (chiếm 77,03% tổng số vụ việc phải giải quyết) thì các cơ quan chức năng đã giải quyết xong 531.095 vụ (đạt tỉ lệ 88,47%) tăng 1,94% so với 2013 và vượt 0,47% so với chỉ tiêu quốc hội giao. Nhiều vụ việc tố cáo, khiếu nại bức xúc kéo dài đã dần được giải quyết. Bộ Tư pháp đã tổ chức 20 cuộc thanh tra, kiểm tra về công tác thi hành án dân sự, Viện kiểm sát nhân dân các cấp đã thực hiện 759 cuộc kiểm sát trực tiếp; các đại biểu quốc hội, đoàn ĐBQH và các cơ quan có thẩm quyền khác đã thực hiện 265 vụ việc giám sát đối với các vụ việc thi hành án dân sự; qua đó kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, chỉ đạo khắc phục và xử lý đối với những sai phạm…

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường trình bày Báo cáo về công tác thi hành án. Ảnh: TTXVN

Về công tác thi hành án phạt tù: Tính đến ngày 30-9-2014 có 160.847 người bị kết án tù đang chấp hành án tại các trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ hoặc đang tạm giữ chờ hoàn thành các thủ tục để đưa đi trại giam (tăng 17.056 người so với 2013). Tính đến ngày 30-9-2014 đã thi hành án tử hình với 162 người, còn 742 người đang chờ chấp hành hình phạt. Việc thi hành án tử hình được thực hiện tại 5 nhà thi hành án tử hình trên cả nước, bảo đảm tuyệt đối an toàn, đúng quy định của pháp luật...

Thảo luận tại hội trường về những nội dung này, nhiều đại biểu quốc hội đều cơ bản tán thành với báo cáo, tuy nhiên cho rằng, các báo cáo vẫn chưa đề cập sâu, cụ thể và còn hạn chế. Chia sẻ tại hội trường, đại biểu Trần Thị Dung (Điện Biên) đã nêu việc thi hành án treo ở một số địa phương còn nổi lên nhiều vấn đề khiến dư luận bất bình như: Phản ánh về những trường hợp người bị kết án đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ nhưng vẫn được chính quyền bố trí chức vụ gây bất bình trong dư luận. Cụ thể: Như trường hợp ông Phạm Đăng Hoan, Lê Thanh Liêm nguyên là Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng (Hải Phòng), ngày 1-8-2013, TAND tối cao đã tuyên buộc hai ông mức án 15 đến 24 tháng tù, cho hưởng án treo (thời gian thử thách từ 30 đến 48 tháng), nhưng ngày 17-4-2014, UBND huyện Tiên Lãng đã có văn bản đồng ý với đề xuất UBND xã Vinh Quang ký hợp đồng lao động với ông Khoa và ông Liêm để vào làm cán bộ kế toán và cán bộ địa chính, nông nghiệp và môi trường ở UBND xã Vinh Quang. Hoặc trường hợp tại xã Chàng Sơn, huyện Thạch Thất, Hà Nội, vào tháng 8-2014, đã bố trí cho 2 người mới thi hành án treo được 8 tháng vào làm việc. Đó là các ông Phí Đình Hưng, nguyên chủ tịch UBND xã vào làm kế toán, khi ông này còn phải chấp hành 28 tháng và ông Nguyễn Văn Thiết, Đảng ủy viên, cán bộ địa chính xã làm Tổ trưởng văn phòng (ông Thiết còn 16 tháng chấp hành án phạt). Hay trường hợp ông Nguyễn Văn Chính, cán bộ địa chính xã Thọ Châu, Thọ Xuân, Thanh Hóa với tội cố ý gây thương tích, sau khi xét xử 30 tháng tù treo thì… vẫn đương chức. Theo đại biểu Dung, những vụ việc này khiến khiến người dân nghi ngại có sự bao che, xí xóa cho các sai phạm, vi phạm pháp luật hình sự của những đối tượng này và cho rằng pháp luật không nghiêm.

Đại biểu Nguyễn Thị Khá (Trà Vinh) thì phát biểu đề nghị Chính phủ, các cơ quan chức năng cần đánh giá sát thực hơn nguyên nhân của các loại tội phạm bột phát mới nổi lên, như các loại tội phạm tàn bạo, giết người trong gia đình, giết người chặt xác… gây bức xúc trong dư luận, nhân dân. “Bản thân tôi cũng như dư luận nhân dân rất bức xúc trước sự xuống cấp, lối sống sa đọa, hiểu biết pháp luật của một bộ phận nhân dân còn quá kém. Điển hình như vụ hai vợ chồng người em giết hai vợ chồng người anh để chiếm đất trong gia đình. Họ thiếu hiểu biết pháp luật nên nghĩ rằng, chỉ cần giết người thì mình sẽ được thừa hưởng, không còn ai tranh chấp nữa. Pháp luật xử lý thì rõ ràng, nhưng ai có trách nhiệm đối với những đứa trẻ côi cút bơ vơ kia, cuộc sống vật chất và tinh thần của những đứa trẻ kia, sự thù hằn chồng chất…”, đại biểu Khá nói.

Đại biểu cũng đề nghị các cơ quan chức năng cần nghiên cứu việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật phải đi đôi với việc triển khai pháp luật đến nơi đến chốn với nhiều hình thức, dễ hiểu, dễ tiếp cận; cần đánh giá xác thực việc tiếp cận pháp luật, nhận thức, hiểu biết pháp luật trong nhân dân để tránh tình trạng cứ tiếp tục tuyên truyền giáo dục pháp luật một cách chung chung. Ngoài ra, cũng cần đánh giá hiệu quả việc triển khai pháp luật và trách nhiệm của Quốc hội, đại biểu quốc hội đến đâu trong vấn đề này để có giải pháp phù hợp hơn.

Đại biểu cho rằng, việc giáo dục pháp luật đạo đức trong nhà trường phải được quan tâm hơn, đầu tư nhiều hơn, việc đánh giá năng lực học tập phải được cùng đánh giá đạo đức, nhân cách con người khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước các cấp, người đứng đầu địa phương, đơn vị để vi phạm, phát sinh nhiều tội phạm phải được phân định một cách rõ ràng. Có kế hoạch thường xuyên kiểm tra đôn đốc nhắc nhở…

HOÀNG LAN