Làm gì để giảm áp lực cho học sinh?

QĐND - Theo tinh thần Nghị quyết  Hội nghị TW8 (khoá XI), giáo dục nước nhà sẽ có sự đổi mới căn bản, toàn diện nhằm “tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo, đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân". Một trong những vấn đề quan trọng của việc đổi mới này là giảm áp lực cho học sinh. Bằng cách nào để giảm áp lực này?

Lâu nay, việc đổi mới nội dung, cách thức giáo dục đặt ra nhiều vấn đề dư luận quan tâm: Việc đổi mới trong biên soạn sách giáo khoa; thay đổi hình thức chấm điểm, đánh giá chất lượng học sinh tiểu học; việc dạy thêm, học thêm…, tuy nhiên, vấn đề dư luận quan tâm hơn cả là áp lực học tập ngày càng lớn đối với học sinh các cấp hiện nay.

Sinh hoạt ngoài trời cũng là hình thức giảm áp lực cho học sinh. Trong ảnh: Một buổi sinh hoạt ngoài trời của Trường THCS Nguyễn Trường Tộ, quận Đống Đa, Hà Nội. Ảnh: Phú Quý.

Thông thường, cứ nhắc đến từ “quá tải” là mọi người nghĩ ngay đến chương trình học do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Nhưng thực tế cho thấy, cho dù đã thực hiện nhiều biện pháp để giảm tải, vẫn có không ít học sinh ngập chìm trong bài vở. Nguyên nhân thì có nhiều, nhưng dư luận lại ít nhắc đến nguyên nhân quan trọng từ chính các bậc phụ huynh. Do quá kỳ vọng vào việc học tập của các con nên nhiều bậc phụ huynh đã thúc con em mình ngồi học suốt ngày, hạn chế tối đa các hoạt động vui chơi, giải trí, các hoạt động bổ trợ lành mạnh khác. Ngoài học chính khóa ở trường, các bậc cha mẹ còn bố trí cho con học thêm ở nhà thầy, vừa học vừa để “quản lý”. Nhiều học sinh bị gia đình ép học thêm từ chiều đến tối và cả ngày nghỉ; suốt ngày các em phải giam mình trong phòng học với những chồng sách vở cao ngất. Một số gia đình có điều kiện còn thuê gia sư về tận nhà để dạy kèm cho con với hình thức "một thầy một trò". Không ít học sinh đã vào được trường chuyên, lớp chọn, bố mẹ vẫn bắt đi học thêm.

Một vấn đề xã hội đặt ra là nhiều học sinh bị “loạn” vì kiến thức thu thập được không có hệ thống, phương pháp truyền đạt của gia sư khác xa với phương pháp dạy cơ bản ở trường. Hơn nữa, do chương trình học ở bậc phổ thông quá nhiều môn, nhiều sách tham khảo, dẫn đến tình trạng học sinh phải mang nhiều sách vở đến lớp, gây tâm lý sợ học, sợ đến lớp. Tỷ lệ học sinh mắc một số bệnh như cận thị, loạn thị cao. Bên cạnh đó, ngoài học tập, các em ít có cơ hội được tham gia vào các hoạt động vui chơi, giải trí, xa lạ với công việc và cuộc sống thường ngày.

Hẳn thông tin này sẽ "gây sốc" với nhiều người: Kết quả nghiên cứu stress thanh thiếu niên được Bệnh viện Tâm thần Đà Nẵng thực hiện năm 2014 tại 3 trường THPT trên địa bàn cho thấy, có 20% học sinh nam bị rối loạn tâm lý, tỷ lệ này là 10% ở nữ giới. Nguyên nhân khiến các học sinh mắc chứng bệnh này chủ yếu là do áp lực học tập. Gần 58% học sinh được khảo sát cho biết bị cha mẹ la mắng vì không học tốt tại trường; hơn 59% học sinh nói kết quả học tập không như ý muốn.

Tại Bệnh viện Tâm thần TP Hồ Chí Minh, 3 năm qua, số trẻ em trong độ tuổi đi học đến khám và điều trị hằng năm từ 25 đến 32 nghìn em/năm, trong đó không ít em là học sinh giỏi, học sinh trường chuyên, lớp chọn.

Bên cạnh đó, nhiều địa phương, nhà trường và trong đội ngũ giáo viên cũng có sự chạy đua thành tích. Để đạt được thành tích, nhà trường và thầy, cô đã áp dụng nhiều hình thức góp phần… nâng chất lượng giáo dục, trong đó có những biện pháp thiếu tích cực như: Vận động, áp đặt để gia đình và học sinh “tự nguyện” đăng ký học thêm. 

Chương trình giảng dạy với yêu cầu cao, liên tục thay đổi, khối lượng công việc nặng cũng khiến nhiều giáo viên áp lực. Một số thầy, cô đã phải tìm đến chuyên gia tâm lý để điều trị vì quá mệt mỏi với việc chạy theo chương trình đổi mới, cạnh tranh, chạy đua thành tích giữa các giáo viên trong trường.

Các chuyên gia giáo dục cho biết, việc tìm thầy, cô giáo dạy thêm cho con là một nhu cầu chính đáng của mỗi gia đình. Tuy nhiên, nếu việc học thêm không được nhìn nhận một cách toàn diện và đúng đắn thì sẽ vô hình chung trở thành nguy cơ lớn. Nếu học tràn lan sẽ dẫn tới tình trạng học sinh cái gì cũng biết nhưng cuối cùng chẳng biết cái gì. Đây là vấn đề cực kỳ nghiêm trọng. Ở nước ta, tình trạng phụ huynh kỳ vọng quá nhiều vào con đã khiến học sinh chịu áp lực nặng nề, trở thành những “cỗ máy”, trong khi các em cần có thời gian vui chơi, giải trí để cân bằng tâm lý và lối sống…

Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc thực hiện giảm tải chương trình tới đây tập trung vào các nhóm nội dung: Sự trùng lặp ở nhiều môn học; sự giống nhau ở lớp trên và lớp dưới; nhiều nội dung câu hỏi, bài tập yêu cầu vận dụng quá sâu, không phù hợp với trình độ nhận thức và tâm sinh lý lứa tuổi học sinh… Bên cạnh đó, sẽ điều chỉnh kiến thức mang đặc điểm địa phương.

Hy vọng rằng, việc giảm tải giáo dục sẽ đi vào thực tế.