Không thể lại “lỗi hẹn” tăng lương

QĐND - Năm 2014, do tình hình ngân sách Nhà nước còn nhiều khó khăn nên Quốc hội và người làm công ăn lương đã đồng thuận với đề xuất tạm dừng việc tăng lương theo lộ trình. Tuy nhiên, khi thảo luận về tình hình kinh tế-xã hội và ngân sách Nhà nước ngày 31-10, nhiều đại biểu không đồng tình với đề xuất tiếp tục tạm dừng tăng lương trong năm 2015.

Tới dự phiên thảo luận có Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân cùng nhiều vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ và các bộ, ngành.

Lý do chưa tăng lương không thuyết phục

Cho rằng, tình hình kinh tế và ngân sách trong năm 2015 sẽ tiếp tục còn khó khăn, trong báo cáo trình Quốc hội, Chính phủ và Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội đưa ra đề xuất tiếp tục tạm dừng việc tăng lương cơ sở. Có nhiều lý do được đưa ra để giải thích cho việc kiến nghị chưa tăng lương, trong đó có lý do bộ máy hưởng lương ngân sách quá cồng kềnh, chưa tinh giản được biên chế, năng suất lao động thấp và việc tăng lương sẽ kéo theo áp lực tăng chi ngân sách, trong khi còn phải để dành tiền trả nợ. Tuy nhiên, trong phiên thảo luận tại hội trường ngày 31-10, rất nhiều đại biểu không đồng tình với đề xuất này.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP Hồ Chí Minh), những lý do nêu trên không thuyết phục, bởi đó đều không phải là lỗi của người lao động. Đại biểu nói, cân đối ngân sách khó khăn tuy là thực tế, nhưng thực tế ấy là do sự điều hành thu-chi ngân sách chưa tốt, chưa nghiêm. Năng suất lao động thấp cũng có rất nhiều lý do mà trước hết là do người đứng đầu, người điều hành các cơ quan, tổ chức; do cách đánh giá, đãi ngộ cán bộ công chức còn theo phương thức “cào bằng”, người giỏi cũng như người không giỏi, người làm việc tích cực cũng như người làm việc không tích cực; lãnh đạo thiếu năng lực, trình độ nhưng sợ cán bộ dưới quyền giỏi hơn mình nên làm thui chột năng lực, động lực cống hiến của cán bộ, công chức.

Đại biểu Đỗ Ngọc Niễn. Ảnh do Văn phòng Quốc hội cung cấp

Đại biểu Lê Nam (Thanh Hóa) cũng đề nghị xem lại chủ trương chưa tăng lương cho cán bộ, công chức: “Quốc hội là người đại diện cho đông đảo cử tri, trong đó có bộ phận cử tri được hưởng lương từ ngân sách Nhà nước. Chúng ta đã “lỗi hẹn” tăng lương một lần rồi, lần này lại “lỗi hẹn” nữa thì không ổn”. Đại biểu cho rằng, với tư cách là người sử dụng lao động, Chính phủ lý giải chưa tăng lương là do bộ máy công chức cồng kềnh là chưa thỏa đáng, vì lỗi đó thuộc về người sử dụng lao động, không thuộc về người hưởng lương. Trong khi đó, trong bộ máy hành chính và hành chính sự nghiệp cũng còn một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức có đời sống rất khó khăn, hệ số lương chỉ hơn 2 “phẩy”. Ngoài ra, những người nghỉ hưu từ trước năm 1993 cũng có mức lương quá thấp. Bởi vậy, việc tăng lương theo lộ trình trong năm 2015 là cần thiết để họ bớt khó khăn hơn.

Tìm mọi nguồn để tăng lương

Tham nhũng, lãng phí vẫn là nguyên nhân được các đại biểu “điểm mặt, chỉ tên” là “thủ phạm” chính của sự thâm thủng ngân sách trong khi tình hình kinh tế trong nước và quốc tế vẫn còn nhiều khó khăn, ảnh hưởng không nhỏ tới nguồn thu của ngân sách, khiến việc tăng lương không thể được thực hiện theo lộ trình.

Đại biểu Lê Như Tiến (Quảng Trị) tuy đánh giá cao những kết quả đạt được trong công tác phòng, chống tham nhũng thời gian qua, nhưng cho rằng, tình hình “vẫn còn rất nghiêm trọng” khi dẫn kết quả công bố của Tổ chức Minh bạch quốc tế xếp hạng Việt Nam ở mức 116/177 quốc gia và vùng lãnh thổ về chỉ số mức độ tham nhũng. Đại biểu nói, phức tạp, tinh vi và gây thiệt hại lớn nhất cho ngân sách Nhà nước là trong khu vực đầu tư công. Nhiều công trình, dự án là hệ quả của “những căn bệnh không có trong từ điển y học” là thích hoành tráng và “thèm” ngân sách, vì “công trình càng lớn thì phần trăm chảy vào túi cá nhân càng nhiều”. “Nhiều công trình dự án tiêu tốn hàng nghìn tỷ đồng, song hiệu quả và công năng sử dụng lại rất khiêm tốn, thậm chí có công trình do “đẻ non, chín ép” nên vừa “khai trương đã khai tử”, bỏ hoang hóa, hư hỏng, xuống cấp”, đại biểu nói. Ngoài ra, đại biểu cũng nhắc tới tình trạng chiếm dụng nhà công vụ, biệt thự công vụ để tư lợi và coi đó cũng là một dạng tham nhũng.

Đồng tình với quan điểm này, đại biểu Nguyễn Văn Phúc (Hà Tĩnh) nhấn mạnh: “Nếu giảm thất thoát, lãng phí thì chúng ta đủ tiền để thực hiện chính sách tiền lương và nhiều chính sách xã hội khác”. Đại biểu lấy ví dụ, riêng Bộ Giao thông vận tải chỉ điều chỉnh một số công trình, đã tiết kiệm được 35.000 tỷ đồng, trong khi khoản ngân sách cần để điều chỉnh tăng lương chỉ là 40.000 tỷ đồng. Đại biểu đặt vấn đề, nếu rất nhiều ngành, nhiều lĩnh vực khác cùng điều chỉnh lại các dự án như Bộ Giao thông vận tải, thì nguồn lực tiết kiệm được sẽ còn to lớn hơn rất nhiều.

Tương tự như vậy, đại biểu Nguyễn Thanh Thủy (Hậu Giang) đề nghị cần tăng lương theo lộ trình từ nguồn tiết kiệm 10% chi thường xuyên, nguồn thu vượt chỉ tiêu ngân sách Nhà nước năm 2014 và nguồn thu hồi từ tham nhũng.

Ngoài việc đề nghị tăng cường chống tham nhũng, đại biểu Đỗ Văn Đương (TP Hồ Chí Minh) chỉ rõ từng khoản có thể “tiết kiệm” được để tăng lương. Theo đại biểu, nếu làm tốt việc chống thất thu thuế, nợ đọng thuế, nhất là gian lận và chiếm đoạt thuế VAT, thì có thể “tiết kiệm” được vài chục nghìn tỷ đồng. Nếu cắt giảm các khoản chi tổ chức hội thảo, hội nghị, đi công tác nước ngoài cũng có thể tiết kiệm được vài chục nghìn tỷ đồng. Nếu có giải pháp thu hồi tài sản sau kiến nghị thanh tra, kiểm toán, cho phép cơ quan điều tra có giải pháp đặc biệt, thì cũng có thể thu được vài chục nghìn tỷ đồng. Nếu công khai dự án nào, công trình nào lãng phí, dở dang để có giải pháp xử lý triệt để cũng có thể thu được hàng chục nghìn tỷ đồng, thậm chí hàng trăm nghìn tỷ đồng. Cùng với đó là kiên quyết cắt giảm số cán bộ, công chức “vô dụng”, cắt bớt lãnh đạo “chỉ tay năm ngón”. Cộng tất cả những khoản đó lại “thì quá đủ điều kiện để tăng lương cho người lao động, như thế mới kích thích được người lao động”.

Theo đại biểu Đặng Ngọc Quỳnh (Hưng Yên), mặc dù thu ngân sách Nhà nước tăng, nhưng cũng chưa bù đắp và đáp ứng được nhu cầu tăng chi của xã hội, nên dẫn đến nợ công tăng nhanh và ở mức cao. Vì nợ công cao, nên một số chính sách đã ban hành mà chưa được thực hiện, lộ trình tăng lương 2015 cũng phải đề xuất tạm dừng. “Như vậy, thực hiện nhiệm vụ chi, chúng ta cần phải cân nhắc sao cho phù hợp và hiệu quả theo nguyên tắc chi cái cần chi và giảm cái cần giảm”, đại biểu nói.

Đại biểu Huỳnh Ngọc Đáng (Bình Dương) thẳng thắn nói rằng, kỷ luật ngân sách của nước ta chưa tốt khi hầu hết ngành nào cũng vượt chi. Tiêu biểu như chi sự nghiệp kinh tế vượt chi hơn 4.400 tỷ đồng, chi giáo dục đào tạo, dạy nghề vượt chi hơn 1.500 tỷ đồng, ngành nào, lĩnh vực nào cũng vượt chi. Chỉ có ngành dân số, kế hoạch hóa gia đình và chi sự nghiệp khoa học, công nghệ không chi vượt. “Trong tình hình khó khăn về ngân sách như hiện nay, nơi nào, ngành nào vượt chi cần phải biết xấu hổ, người dễ dãi cho phép vượt chi cũng nên phải biết xấu hổ”, theo đại biểu Huỳnh Ngọc Đáng.

Ngày 1-11, Quốc hội tiếp tục làm việc tại Hội trường Ba Đình.

CHIẾN THẮNG