Canh cánh nỗi lo "được mùa, mất giá"
Vậy là năm nay, những hộ nuôi nghêu ở Trà Vinh lại phải đối mặt với tình trạng “được mùa, mất giá”. Bác Bẩy, một người nuôi nghêu có tiếng ở huyện Cầu Ngang chia sẻ: Giá nghêu chỉ còn khoảng 15.000 đến 17.000 đồng/kg, giảm 4.000 đồng so với trước. Giá nghêu giảm mạnh, nhưng thương lái cũng chẳng mặn mà, thế là những hộ nuôi nghêu chúng tôi lại phải lưu vụ và nguy cơ "lỗ vốn" luôn hiện hữu.
Theo thống kê, tỉnh Trà Vinh hiện có 7 HTX và tổ hợp tác được địa phương giao đất bãi bồi ven biển để nuôi nghêu với diện tích 3.500ha. Xã viên và tổ viên tham gia nuôi nghêu đa phần là các hộ nghèo không có đất canh tác, sản xuất tại địa phương. Từ đầu tháng 6 đến nay, các HTX, tổ hợp tác nuôi nghêu ở vùng biển Trà Vinh bước vào vụ thu hoạch rộ. Tuy nhiên, với điệp khúc “được mùa nhưng rớt giá”, bà con ở vùng nuôi nghêu nơi đây đang phải lao đao, đối mặt nhiều nỗi lo toan khi đứng trước tình thế bị thất thu hàng tỷ đồng.
Vụ năm nay, HTX Tiến Thành đầu tư 2,7 tỷ đồng mua nghêu giống về nuôi trên diện tích gần 200ha bãi bồi ven biển và đang bước vào vụ thu hoạch rộ, ước tính sản lượng nghêu thương phẩm đạt hơn 600 tấn. “Nghêu năm nay thu hoạch đạt năng suất cao hơn năm ngoái 100 tấn. Thế nhưng, giá nghêu thương phẩm bán ra chỉ được 17.000 đồng/kg, thấp hơn bình thường 4.000 đồng/kg. Điều đáng nói, giá nghêu thấp nhưng cũng không có thương lái ký hợp đồng thu mua hết sản lượng nên sản lượng nghêu của HTX phải lưu vụ khoảng 20%. Với tình hình giá cả hiện nay, ước tính HTX thất thu 2,4 tỷ đồng”, ông Phạm Văn Trường, Giám đốc HTX nuôi nghêu Tiến Thành cho biết.
Nhọc nhằn nghề nuôi nghêu ở huyện Cầu Ngang, tỉnh Trà Vinh.
Tương tự trường hợp trên, ông Nguyễn Văn Sánh, Giám đốc HTX nuôi nghêu Đồng Tiến, xã Mỹ Long Nam, huyện Cầu Ngang cho biết, năm nay sản lượng nghêu của HTX ước đạt hơn 400 tấn, nhưng chỉ thu hoạch được hơn 350 tấn. Hiện nay đã vào mùa mưa nhiều, độ mặn của nước biển giảm mạnh làm cho nghêu không đạt chất lượng nên thương lái không thu mua, sản lượng nghêu còn lại phải chịu lưu vụ. “Với tình trạng đầu ra của nghêu thương phẩm không ổn định thế này, vụ nghêu mới HTX sẽ không dám mở rộng diện tích bãi và tăng sản lượng nghêu giống nuôi để tăng thu nhập cho xã viên”, ông Sánh nói.
Theo thống kê từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) tỉnh Trà Vinh, mỗi năm sản lượng nghêu thương phẩm ở Trà Vinh bán ra thị trường khoảng 4.000 tấn. Bình quân nuôi nghêu đem lại lợi nhuận cho thành viên, tổ viên 1 đồng vốn được 1,3 đồng lời. Niên vụ này tỉnh Trà Vinh có 7 hợp tác xã và tổ hợp tác đầu tư nuôi nghêu với tổng diện tích thả giống hơn 900ha; sản lượng nghêu thương phẩm ước đạt 3.500 tấn, tăng gần 200 tấn. Với mức giá giao động từ 15.000 đến 17.000 đồng/kg, người nuôi nghêu Trà Vinh thất thu hơn 16 tỷ đồng so với năm trước.
Cần đẩy mạnh liên kết
Dù lợi nhuận cao và theo kết quả khảo sát, đánh giá của Viện Hải dương học Nha Trang, toàn bộ diện tích hơn 15.000ha đất cồn và bãi bồi ven biển của tỉnh này rất thích hợp để phát triển nghề nuôi nghêu. Tuy nhiên, nghề nuôi nghêu ở Trà Vinh cho thấy chưa có sự bền vững về đầu ra của sản phẩm. Nguyên nhân chính là do các HTX, tổ hợp tác nuôi nghêu trong tỉnh chưa xây dựng và quảng bá được thương hiệu và thiếu mối liên kết với doanh nghiệp để bảo đảm đầu ra cho nghêu thương phẩm.
Để nghề nuôi nghêu phát triển bền vững, ông Phạm Minh Truyền, Phó giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Trà Vinh cho biết: Theo chỉ đạo của UBND tỉnh Trà Vinh, ngành nông nghiệp tỉnh đang tiến hành quy hoạch chi tiết, khảo sát đánh giá để cơ cấu con giống nuôi thủy sản cho toàn bộ diện tích đất cồn và bãi bồi ven biển. Trong đó, hướng phát triển nghề nuôi nghêu đến năm 2020 là nâng diện tích thả nuôi khoảng 6.000ha. “Ngành nông nghiệp sẽ xây dựng quy trình nuôi theo hình thức thâm canh, xây dựng bãi nuôi dưỡng và khai thác nguồn nghêu giống… Chủ trương của tỉnh phát triển nghề nuôi nghêu vẫn là ưu tiên dành cho người nghèo sản xuất tập thể, thành lập các đội dân quân, tự vệ để cộng đồng trách nhiệm giữ gìn sự bình yên cho vùng biển địa phương”, ông Truyền nhấn mạnh.
Chủ trương và định hướng cho nghề nuôi nghêu của tỉnh Trà Vinh vẫn là chuyện phía trước. Còn hiện tại, điều mà tất cả các tổ hợp tác, HTX nuôi nghêu trong tỉnh cần là sự hỗ trợ liên kết giữa Nhà nước, doanh nghiệp và HTX. Trong đó, các ngành chức năng như: Sở Công Thương, Liên minh HTX, Sở Khoa học và Công nghệ, Sở NN-PTNT cần hỗ trợ hướng dẫn quy trình nuôi nghêu thâm canh theo hướng sản phẩm sạch, xây dựng thương hiệu nghêu Trà Vinh, kết nối doanh nghiệp hợp đồng thu mua sản phẩm cho các HTX. Có như vậy mới thực sự giúp được người nghèo ven biển ổn định, nâng cao đời sống khi tham gia vào HTX và giúp nghề nuôi nghêu phát triển bền vững.
Bài và ảnh: THÚY AN