Hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến quyền con người ở Việt Nam

QĐND Online - Theo quy định tại Hiến pháp năm 2013, Công ước chống tra tấn là điều ước quốc tế về quyền con người nên phải được trình Quốc hội phê chuẩn. Đại sứ, Trưởng phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc đã thay mặt nước CHXHCN Việt Nam ký Công ước chống tra tấn tại Trụ sở Liên hợp quốc ngày 7-11-2013. Điều 25 Công ước chống tra tấn cũng quy định Công ước phải được phê chuẩn. Như vậy, việc phê chuẩn Công ước là bước hoàn thành thủ tục để Việt Nam trở thành thành viên đầy đủ của Công ước chống tra tấn theo quy định tại Điều 25 của Công ước và theo quy định của Hiến pháp năm 2013.

Bộ trưởng Bộ công an Trần Đại Quang trình bày Báo cáo một số vấn đề về việc phê chuẩn Công ước của Liên hợp quốc về chống tra tấn và các hình thức đối xử hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục con người. Ảnh: Nhan Sáng - TTXVN.

Báo cáo thẩm tra về việc phê chuẩn Công ước của Liên hợp quốc về chống tra tấn và các hình thức đối xử hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục con người (gọi tắt là Công ước chống tra tấn) do Chủ nhiệm Ủy ban đối ngoại của Quốc hội Trần Văn Hằng trình bày tại phiên họp ngày 23-10 cho rằng, các nội dung của Công ước chống tra tấn về cơ bản phù hợp với các quy định của Hiến pháp năm 2013, hệ thống các văn bản pháp luật Việt Nam về bảo vệ quyền con người nói chung và về chống tra tấn nói riêng. Để chuẩn bị cho việc gia nhập Công ước, Bộ Công an đã thành lập Ban nghiên cứu để tổ chức rà soát công phu nhằm đánh giá sự tương thích giữa các quy định của pháp luật Việt Nam và Công ước chống tra tấn, từ đó đưa ra những đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật có liên quan.

Ủy ban Đối ngoại nhất trí với kết quả rà soát đánh giá sự tương thích giữa Công ước chống tra tấn và pháp luật do Bộ Công an tiến hành. Theo đó, Ủy ban Đối ngoại nhận thấy, Công ước không có nội dung trái với pháp luật do Quốc hội, UBTVQH ban hành; Công ước có một số nội dung chưa được quy định trong văn bản pháp luật do Quốc hội, UBTVQH ban hành. Cụ thể, pháp luật Việt Nam chưa có quy định về tội danh tra tấn như tại Điều 1 Công ước; chưa có quy định về từ chối dẫn độ đối với người có nguy cơ bị tra tấn, chưa quy định cụ thể việc bồi thường tổn thất cho nạn nhân bị tra tấn... Các nội dung này đã được Chính phủ giao Bộ Công an nghiên cứu đề xuất sửa đổi, bổ sung vào Bộ luật hình sự (sửa đổi) và Bộ luật tố tụng hình sự (sửa đổi).

Về tội danh tra tấn theo quy định tại Điều 1 Công ước: Mặc dù pháp luật Việt Nam chưa có quy định tội danh riêng về tra tấn nhưng trong Bộ luật Hình sự Việt Nam năm 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) đã có các quy định liên quan đến hành vi tra tấn cả về thể chất và tinh thần tại nhiều điều khoản như quy định về tội bức cung; tội dùng nhục hình; tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trong khi thi hành công vụ, tội hành hạ người khác; tội làm nhục người khác; tội làm nhục, hành hung người chỉ huy hoặc cấp trên; tội làm nhục, hành hung đồng đội; tội ngược đãi tù binh, hàng binh...

Khái niệm “tra tấn” theo quy định của Công ước là cụ thể, rõ ràng, tạo cơ sở cho việc xác định tội danh tra tấn phù hợp với chuẩn mực quốc tế. Do vậy, với việc gia nhập Công ước chống tra tấn, chúng ta sẽ tiếp tục hoàn thiện quy định về các tội danh liên quan đến tra tấn trong Bộ luật hình sự phù hợp với định nghĩa tra tấn quy định tại Công ước và các quy định trong tố tụng hình sự về bồi thường những tổn thất về tinh thần của nạn nhân bị tra tấn, đối xử tàn bạo, vô nhân đạo hay hạ nhục con người. Đây là việc làm cần thiết, phù hợp với chính sách nhân đạo cũng như chủ trương hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến quyền con người của nước ta hiện nay.

Đối với Công ước chống tra tấn, xét lợi ích cũng như yêu cầu đảm bảo an ninh trật tự trong tình hình hiện nay và xu hướng chung của các nước khi tham gia Công ước, Ủy ban Đối ngoại nhất trí với đề xuất của Chính phủ không áp dụng trực tiếp quy định của Công ước chống tra tấn tại Việt Nam; bảo lưu quy định tại Điều 20 của Công ước liên quan đến thẩm quyền của Ủy ban chống tra tấn và Khoản 1 Điều 30 về việc giải quyết tranh chấp liên quan đến giải thích hay áp dụng Công ước.

Ủy ban Đối ngoại đồng thời nhất trí tuyên bố: Việt Nam không áp dụng trực tiếp các quy định của Công ước chống tra tấn; việc thực hiện các quy định của Công ước chống tra tấn sẽ theo quy định của Hiến pháp và pháp luật của Việt Nam, trên cơ sở các thỏa thuận hợp tác song phương hoặc đa phương với nước khác và nguyên tắc có đi có lại. Việt Nam không coi Công ước chống tra tấn là cơ sở pháp lý trực tiếp về dẫn độ là quan điểm nhất quán của Việt Nam khi tham gia các điều ước quốc tế trong lĩnh vực hình sự.

HOÀNG LAN

Khai mạc Kỳ họp thứ 8, Quốc hội Khóa XIII

Lạm phát được kiểm soát, kinh tế vĩ mô ổn định tốt hơn

Hơn 3.700 ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân gửi tới Quốc hội

462 tỷ đồng thực hiện Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông

Công tác phát hiện tham nhũng vẫn là khâu yếu

Tạo hành lang pháp lý để quản lý thống nhất tài nguyên và môi trường biển, hải đảo

Đổi mới phương thức hoạt động của MTTQ cho phù hợp với tình hình mới

Cần quy định cụ thể hơn về tiêu chuẩn của đại biểu Quốc hội 
Việt Nam bảo vệ và thúc đẩy sự phát triển vì lợi ích dành cho người khuyết tật
Mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội là điều cần thiết