QĐND - Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi có 3 hồ chứa thủy điện trữ lượng nước khá lớn, gồm: Hà Nang, Đắc-đrinh, Nước Trong. Mặc dù các cơ quan chức năng đều cho rằng, “hồ, đập bảo đảm an toàn”, song, nỗi lo của vùng hạ du vẫn chưa dứt.

Nhiều nguy cơ tiềm ẩn

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Công Thương và UBND tỉnh Quảng Ngãi, mới đây, Sở Công Thương tỉnh Quảng Ngãi đã tổ chức đoàn kiểm tra công tác quản lý vận hành nhà máy và quản lý an toàn đập Thủy điện Sông Riềng, Hà Nang, Cà Đú. Qua kiểm tra, nhìn chung, chủ đầu tư các dự án thủy điện trên địa bàn tỉnh đã chủ động thực hiện công tác quản lý, vận hành nhà máy theo quy định. Thế nhưng, đối với an toàn hồ, đập, các chủ đầu tư dự án Thủy điện Hà Nang, Thủy điện Cà Đú vẫn chưa thực hiện đầy đủ việc kiểm định an toàn đập, chưa thực hiện nghiêm túc chế độ báo cáo theo quy định. Đây chính là nỗi lo của chính quyền, nhân dân sinh sống trong vùng hạ du khi mùa mưa lũ đang đến rất gần.

Lãnh đạo tỉnh Quảng Ngãi và cơ quan chức năng kiểm tra an toàn hồ chứa Thủy điện Đắc-đrinh.

 

Tại các cuộc làm việc với chính quyền địa phương và chủ đầu tư các thủy điện, ông Phạm Trường Thọ, Phó chủ tịch UBND tỉnh kiêm Trưởng ban chỉ huy Phòng, chống lụt, bão và tìm kiếm, cứu nạn tỉnh Quảng Ngãi, đã chỉ đạo chủ đầu tư các dự án thủy điện nghiêm túc thực hiện công tác quản lý an toàn đập, chủ động phối hợp với địa phương tuyên truyền nhân dân không xâm phạm đến hành lang bảo vệ hồ chứa, vùng phụ cận bảo vệ đập theo quy định. Các huyện có dự án thủy điện đóng trên địa bàn phải cử cán bộ tham gia giám sát việc vận hành hồ chứa thủy điện, kể cả trong mùa khô kiệt lẫn mùa mưa lũ.

Liên quan đến xả nước hồ thủy điện, từ khi vào vận hành Thủy điện Đắc-đrinh đến nay (hơn một năm), hoạt động xả nước đã bộc lộ nhiều bất cập. Theo quy định vận hành hồ chứa Thủy điện Đắc-đrinh được Bộ Công Thương phê duyệt tại Quyết định 10314/QĐ-BCT ngày 31-12-2013 là “thông báo trước 2 giờ”. Thế nhưng, theo bà Đinh Thị Thanh Hường, Phó chủ tịch UBND huyện Sơn Hà, vùng hạ du chịu ảnh hưởng của việc xả nước nên thời gian quy định trước 2 giờ là quá ít, không đủ để huyện thông báo đến người dân ứng phó, vì địa bàn huyện rộng, bị chia cắt bởi nhiều sông, suối; cần thông báo trước ít nhất là 7 giờ và ngày đầu tiên xả nước không xả vào ban đêm, tránh thiệt hại về tính mạng của dân. Chuyện xả nước mùa khô hạn của Thủy điện Đắc-đrinh cũng còn nhiều việc phải bàn. Thủy điện thông báo xả nước nhưng lưu lượng, tốc độ nước xả, thời gian xả nước của thủy điện cơ quan nào kiểm soát? 

Cần có kịch bản vận hành

Mới đây, tại Quảng Ngãi, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức Hội nghị công bố Quyết định số 1462/QĐ-TTg ngày 21-8 của Thủ tướng Chính phủ, về việc ban hành các quy định vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Trà Khúc trong mùa mưa lũ hằng năm. Theo đó, từ ngày 1-9 đến 15-12 từ năm 2014 trở đi, các hồ chứa Đắc-đrinh và Nước Trong trên lưu vực sông Trà Khúc phải vận hành theo thứ tự ưu tiên: Bảo đảm an toàn công trình, góp phần giảm lũ cho hạ du; bảo đảm hiệu quả cấp nước và hiệu quả cấp điện. Nguyên tắc vận hành không gây lũ nhân tạo đột ngột, bất thường, đe dọa trực tiếp đến tính mạng, tài sản của nhân dân khu vực hạ du. Mực nước vận hành được xác định khi mực nước sông Trà Khúc lên mức báo động II hoặc báo động I, thì Trưởng ban chỉ huy Phòng, chống lụt, bão và tìm kiếm, cứu nạn tỉnh Quảng Ngãi sẽ quyết định việc vận hành điều tiết việc xả nước các hồ chứa. Lưu lượng xả có thể cao hơn hoặc thấp hơn lưu lượng nước đến hồ tùy vào tình hình mức báo động trên sông Trà Khúc. Chính phủ cũng quy định, từ ngày 15-11 đến 15-12 hằng năm, nếu có bão khẩn cấp, áp thấp nhiệt đới gần bờ hoặc mưa lũ diễn ra bất thường, mà trong vòng 24-48 giờ có khả năng ảnh hưởng đến các địa phương trên lưu vực sông Trà Khúc, thì Trưởng ban chỉ huy Phòng, chống lụt, bão và tìm kiếm, cứu nạn tỉnh Quảng Ngãi quyết định vận hành hồ chứa.

Theo quy định này thì thẩm quyền vận hành hồ chứa nước Thủy điện Đắc-đrinh và Nước Trong trong mùa lũ và khi có tình huống lũ bất thường xảy ra thuộc về chính quyền địa phương, trực tiếp là Trưởng ban chỉ huy Phòng, chống lụt, bão và tìm kiếm, cứu nạn tỉnh Quảng Ngãi. Để thực hiện được quyền vận hành hồ chứa thủy điện này, các cơ quan chuyên môn tham mưu cho tỉnh cần phải tổ chức dự báo, cảnh báo, cung cấp thông tin hết sức đầy đủ, chính xác, để công tác vận hành hồ đạt được mục tiêu cắt giảm lũ kịp thời, song, cũng phải tạo điều kiện để thủy điện hoạt động bình thường. Đặc biệt, việc xả lũ trong trường hợp cần thiết không để xảy ra tình trạng “lũ chồng lên lũ”, gây hậu quả kép đến vùng hạ du.

Tại Hội nghị công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về vận hành liên hồ chứa Thủy điện Đắc-đrinh và Nước Trong, không ít ý kiến cho rằng, để việc vận hành tốt thì phải xây dựng “kịch bản” vận hành hồ thủy điện. Kịch bản ấy phải được tổ chức diễn tập ngay khi mưa lũ chưa về chứ không thể để khi “nước đến chân mới nhảy”. Đặc biệt, phải tổ chức kiểm tra, rà soát lại tất cả hệ thống thông báo xả lũ như: Còi báo hiệu, chế độ thông tin xả lũ; tổ chức di dời dân vùng nguy hiểm đến nơi an toàn… Tất cả phải sẵn sàng thì công tác vận hành hồ khi được trao quyền cho địa phương mới phát huy tác dụng, tránh thiệt hại đáng tiếc khi có sự cố xảy ra.

Bài, ảnh: THANH NHỊ