Trong Chiến lược phát triển Kiểm toán nhà nước đến năm 2030 và Nghị quyết chuyên đề số 90-NQ/ĐU ngày 19-2-2021 của Đảng ủy Kiểm toán nhà nước về “Lãnh đạo đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao vào các hoạt động của ngành (trong đó việc tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin là cơ bản) giai đoạn 2020-2025” đều thể hiện rõ, ứng dụng công nghệ thông tin sẽ tạo nền tảng cho những bước chuyển mình mạnh mẽ của Kiểm toán nhà nước trong kỷ nguyên số.

Nhiều kết quả nổi bật nhờ ứng dụng công nghệ thông tin

Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, quyết liệt của Đảng bộ Kiểm toán nhà nước, cùng với sự nỗ lực của toàn thể cán bộ, đảng viên, công chức và kiểm toán viên, việc triển khai Nghị quyết số 90-NQ/ĐU đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, tạo ra những chuyển biến tích cực và toàn diện trong mọi mặt hoạt động của ngành. Nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của ứng dụng công nghệ thông tin đã được nâng lên rõ rệt, từ đó tạo tiền đề cho việc hình thành một môi trường làm việc ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại.

Một trong những dấu ấn quan trọng là việc thành lập Cục Công nghệ thông tin trực thuộc Kiểm toán nhà nước theo Nghị quyết số 1044/NQ-UBTVQH15 ngày 23-4-2024 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Cục công nghệ thông tin chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1-6-2024 mang ý nghĩa chiến lược, mở ra cơ hội lớn để tập trung nguồn lực, chuyên môn hóa và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, phát triển kiểm toán số, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Hoạt động nghiệp vụ của các kiểm toán viên. Ảnh: THU HẢI

Nhận thức được hạ tầng là nền tảng, Kiểm toán nhà nước đã đầu tư xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin ngày càng hiện đại, đồng bộ. Hiện tại, Kiểm toán nhà nước vận hành 2 Trung tâm dữ liệu, đáp ứng tốt yêu cầu triển khai các phần mềm ứng dụng, khai thác dịch vụ mạng, phục vụ hiệu quả hoạt động chỉ đạo, điều hành và chuyên môn nghiệp vụ. Song song với phát triển hạ tầng, công tác đảm bảo an toàn, an ninh thông tin luôn được đặt lên hàng đầu với các giải pháp bảo mật tiên tiến.

Những năm qua, Kiểm toán nhà nước đã không ngừng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý, điều hành, coi đây là một trong những giải pháp then chốt để nâng cao hiệu quả hoạt động của toàn ngành. Đến nay, 13 phần mềm phục vụ công tác quản lý, điều hành đã được xây dựng và triển khai, tạo nên sự thay đổi căn bản trong mô hình quản trị nội bộ của Kiểm toán nhà nước. Cùng với đó, 14 ứng dụng hỗ trợ trực tiếp cho công tác kiểm toán đã được phát triển và áp dụng, góp phần nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát, quản lý hoạt động kiểm toán và hỗ trợ đắc lực cho tác nghiệp của kiểm toán viên.

Nâng cao năng lực kiểm toán nhờ ứng dụng công nghệ

Nhiều công cụ hỗ trợ chuyên sâu đã được xây dựng cho kiểm toán viên trong các lĩnh vực phức tạp như đầu tư xây dựng cơ bản, kiểm toán doanh nghiệp và tài chính ngân hàng. Phần mềm Quản lý hoạt động kiểm toán đã trở thành một công cụ quản lý tập trung, xuyên suốt từ khâu lập kế hoạch kiểm toán năm, kế hoạch kiểm toán trung hạn, đến lập phương án tổ chức kiểm toán chi tiết, thực hiện kiểm toán, tổng hợp kết quả và theo dõi thực hiện kiến nghị. Công tác số hóa hồ sơ kiểm toán cũng được đẩy mạnh, tạo lập cơ sở dữ liệu hồ sơ kiểm toán điện tử phục vụ hiệu quả cho việc quản lý, lưu trữ, tra cứu và khai thác, từng bước hình thành dữ liệu lớn (Big Data) của Kiểm toán nhà nước. Kiểm toán nhà nước cũng đã chủ động và tích cực triển khai kết nối, trao đổi dữ liệu điện tử với các bộ, ngành như Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước và Bảo hiểm xã hội Việt Nam theo các quy chế phối hợp đã được ký kết.

Những năm qua, Kiểm toán nhà nước đã xác định chuyển đổi số là mũi nhọn ưu tiên hàng đầu. Mới đây, Tổng Kiểm toán Nhà nước đã nhấn mạnh việc ứng dụng AI trong kiểm toán là “nhiệm vụ cấp bách, cần triển khai ngay” để nâng cao hiệu quả quản lý, phù hợp với chủ trương chuyển đổi số quốc gia. Quyết tâm đó đã được cụ thể hóa bằng hành động. Trong tháng 4 vừa qua, Kiểm toán nhà nước đã thí điểm ứng dụng AI trong hoạt động kiểm toán tại cuộc Kiểm toán Chuyên đề việc đầu tư, ứng dụng phần mềm công nghệ thông tin, các hoạt động thuê dịch vụ công nghệ thông tin phục vụ chuyển đổi số tại các địa phương giai đoạn 2021-2024. Những kết quả bước đầu rất đáng khích lệ. AI đã hỗ trợ kiểm toán viên phân tích dữ liệu và lựa chọn mẫu kiểm toán hiệu quả hơn; đã cập nhật tự động các quy định pháp luật, so sánh đối chiếu dữ liệu trên phạm vi rộng để có các đánh giá chính xác, toàn diện và hỗ trợ kiểm toán viên đưa ra kết luận khách quan hơn.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong nhiệm kỳ mới

Phát huy những kết quả đã đạt được, đồng thời nhận diện những thách thức và cơ hội mới, Đảng bộ Kiểm toán nhà nước xác định tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và công nghệ cao là nhiệm vụ chiến lược, xuyên suốt trong giai đoạn 2025-2030.

Mục tiêu tổng quát là: “Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động của Kiểm toán nhà nước, gắn với cải cách hành chính, bảo đảm công khai, minh bạch trong hoạt động kiểm toán; hình thành hệ thống nền tảng quản trị thông minh, tạo nền tảng cho quá trình chuyển đổi phương pháp kiểm toán truyền thống sang phương pháp kiểm toán hiện đại dựa trên dữ liệu số; tăng cường các cuộc kiểm toán tại trụ sở; Kiểm toán số phù hợp với lộ trình xây dựng Chính phủ điện tử, phát triển kinh tế số, xã hội số ở Việt Nam, giúp Kiểm toán nhà nước thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, góp phần đưa Kiểm toán nhà nước tham gia tích cực vào sự phát triển của nền kinh tế số”.

Để thực hiện mục tiêu này, Kiểm toán nhà nước sẽ bám sát Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Đồng thời, tiếp tục triển khai hiệu quả Chiến lược phát triển và kiến trúc tổng thể công nghệ thông tin của Kiểm toán nhà nước trong giai đoạn 2025-2030. Trọng tâm là tăng cường hiện đại hóa, chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động quản lý nhà nước, quản trị điều hành nội bộ và hoạt động kiểm toán.

Theo đó, Đảng ủy Kiểm toán nhà nước quyết tâm lãnh đạo đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào mọi hoạt động của Kiểm toán nhà nước với các nhiệm vụ chính: Xây dựng hạ tầng kỹ thuật số tiên tiến; Xây dựng hạ tầng dữ liệu toàn diện; Phát triển phần mềm ứng dụng thông minh; Đẩy mạnh ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) và công cụ xử lý ngôn ngữ tự nhiên; Bảo đảm an toàn thông tin và an ninh mạng; Xây dựng đồng bộ cơ chế, chính sách về công nghệ thông tin; Kiện toàn tổ chức bộ máy và phát triển nguồn nhân lực công nghệ thông tin chất lượng cao.

Đồng chí Bùi Quốc Dũng, Ủy viên Ban Thường vụ, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước. Ảnh: THU HẢI

Để thực hiện thắng lợi các phương hướng và nhiệm vụ trên, Đảng bộ Kiểm toán nhà nước xác định các nhóm giải pháp trọng tâm sau: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức và trách nhiệm; Xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách; Nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động kiểm toán công nghệ thông tin; Ưu tiên và đảm bảo nguồn lực cho ứng dụng công nghệ thông tin; Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực công nghệ thông tin và kỹ năng số; Tăng cường phối hợp và trách nhiệm của các đơn vị trực thuộc.

Trong giai đoạn tới, với quyết tâm chính trị cao, sự chỉ đạo sát sao của Ban Thường vụ Đảng ủy, Lãnh đạo Kiểm toán nhà nước cùng với sự đồng lòng, nỗ lực của toàn thể cán bộ, đảng viên, công chức và kiểm toán viên, Kiểm toán nhà nước nhất định sẽ tiếp tục gặt hái được nhiều thành công hơn nữa trong việc ứng dụng công nghệ cao, đặc biệt là công nghệ thông tin, vào mọi mặt hoạt động. Điều này không chỉ giúp Kiểm toán nhà nước hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó mà còn góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng một nền tài chính quốc gia minh bạch, bền vững, phục vụ đắc lực cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước trong kỷ nguyên số.

Để các mục tiêu và giải pháp đề ra được triển khai hiệu quả, bên cạnh sự nỗ lực của Kiểm toán nhà nước, rất cần sự quan tâm, chỉ đạo và hỗ trợ hơn nữa từ các cơ quan của Đảng, Quốc hội, Chính phủ trong việc hoàn thiện thể chế, chính sách liên quan đến chuyển đổi số, chia sẻ dữ liệu và đầu tư nguồn lực cho phát triển hạ tầng công nghệ thông tin quốc gia nói chung và của Kiểm toán nhà nước nói riêng.

BÙI QUỐC DŨNG - Ủy viên Ban Thường vụ, Phó tổng Kiểm toán nhà nước