QĐND - Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, có một con đường nằm trong hệ thống đường mòn Hồ Chí Minh mang tên đường Z114. Đây là con đường chiến lược để Quân khu 5 và Quân khu 8 cơ động lực lượng, phương tiện, khí tài “để vừa đánh được lên trên, vừa đánh xuống dưới”. Một phần của đường Z114 năm xưa chính là tuyến đường Trường Sơn Đông ngày nay.

Đường Trường Sơn Đông hiện nay có điểm đầu tại Thạnh Mỹ (tỉnh Quảng Nam), chạy qua các tỉnh Quảng Ngãi, Kon Tum, Gia Lai, Phú Yên và Đắc Lắc, đến điểm cuối là cầu Suối Vàng (tỉnh Lâm Đồng). Đây là tuyến đường giao thông chiến lược, được Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Quốc phòng làm chủ đầu tư thực hiện từ năm 2009, với tổng mức đầu tư dự án là 10.015 tỷ đồng, sử dụng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ. Mới đây, sau khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp thứ 35 quyết định dành 800 tỷ đồng từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ dự phòng của giai đoạn 2011 - 2015 để nối thông tuyến đường Trường Sơn Đông, phát huy hiệu quả dự án, tôi cùng đoàn công tác của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đi giám sát toàn bộ tuyến đường này.

Thi công đường Trường Sơn Đông đoạn chạy qua địa bàn tỉnh Gia Lai.

 

Thay mặt chủ đầu tư là Bộ Quốc phòng, Trung tướng Võ Văn Tuấn, Phó tổng Tham mưu trưởng, đã báo cáo với đoàn công tác kết quả triển khai 57 gói thầu đạt 468,87km trên tổng số 615km chiều dài tuyến đường, trong đó đã thông tuyến khoảng 460km, hoàn chỉnh khoảng 380km mặt đường cấp cao, 2 đường đôi lưỡng dụng, 8 cầu lớn và 1 hầm. Tuyến đường Trường Sơn Đông cơ bản đã được nối thông với Đường Hồ Chí Minh và các Quốc lộ: 14E, 40B, 19, 24, 25 và 29, đi xuống Quốc lộ 1A, tới các cảng biển và các cửa khẩu sang nước bạn Cam-pu-chia. Đường Trường Sơn Đông cũng kết nối với hệ thống đường địa phương tại 185 vị trí giao cắt; đã có 33/57 gói thầu được nghiệm thu Nhà nước và bàn giao cho Bộ Giao thông vận tải đưa vào khai thác sử dụng. Dự án có tiến độ giải ngân tốt, quy trình thanh toán chặt chẽ qua kiểm soát của Kho bạc Nhà nước, đã được Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Bộ Quốc phòng đánh giá quản lý sử dụng vốn đúng mục đích.

Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Ngọc Đông cho biết, những đoạn tuyến hoàn thành được Hội đồng nghiệm thu Nhà nước đánh giá là công trình điển hình trên địa bàn về chất lượng và mỹ thuật, được đưa vào sử dụng phát huy ngay hiệu quả đầu tư. Mặc dù đi qua khu vực thường xuyên hứng chịu ảnh hưởng nặng nề của mưa bão, lũ lụt, nhưng đến nay cơ bản ổn định, chỉ một số vị trí cục bộ phải tiến hành kiên cố hóa công trình.

Theo lãnh đạo các địa phương có dự án đi qua, đường Trường Sơn Đông được đầu tư xây dựng hoàn thành sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân sinh sống dọc hai bên tuyến đường, phục vụ nhu cầu đi lại của người dân, góp phần vào công cuộc xóa đói, giảm nghèo, nâng cao dân trí, phát triển kinh tế - xã hội trong khu vực. Các tỉnh cũng đã đưa tuyến đường này vào quy hoạch phát triển giao thông địa phương đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030, đấu nối với các tuyến đường giao thông khác tạo thành hệ thống giao thông khép kín; đồng thời quy hoạch khu dân cư, điểm dân cư nông thôn…

Trong chuyến công tác, khi dừng chân trước Trường Phổ thông dân tộc bán trú Ngọc Tem được xây hai tầng khang trang, chúng tôi được chị Y Sai, Phó bí thư Đảng ủy xã Ngọc Tem, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum, phấn khởi báo cáo: Từ khi có đường Trường Sơn Đông, đời sống của bà con các dân tộc trên địa bàn tốt hẳn lên, nông sản hàng hóa dễ vận chuyển đến nơi tiêu thụ, người già được chăm sóc y tế, trẻ em có điều kiện học hành. Tại Văn phòng điều hành Dự án Thủy điện Thượng Kon Tum, công suất 220MW (thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam), đại diện lãnh đạo nhà máy bày tỏ, nếu không có đường Trường Sơn Đông thì không thể hoàn thành dự án vào cuối năm 2017 theo kế hoạch, vì tuyến đường cũ rất nhỏ, hẹp, dốc đứng 30 độ, không thể đưa xe, máy, vật tư vật liệu vào thi công.

Thay mặt đoàn công tác, đồng chí Huỳnh Ngọc Sơn, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó chủ tịch Quốc hội, đã biểu dương tinh thần trách nhiệm cao và những nỗ lực vượt bậc của Ban quản lý Dự án đường Trường Sơn Đông, các doanh nghiệp quân đội như: Tổng công ty 789, Tổng công ty 36, Công ty Vạn Tường của Quân khu 5, Công ty Hương Giang, Công ty 470 của Binh đoàn 12...; ghi nhận sự hỗ trợ, phối hợp tích cực của các địa phương và nhân dân trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng và thi công dự án cũng như khai thác và bảo vệ tuyến đường nhằm phát huy tối đa lợi thế của dự án. Đồng chí Phó chủ tịch Quốc hội đánh giá cao ý nghĩa sâu sắc, tính đúng đắn, tầm nhìn chiến lược của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng ngay từ ngày đầu lập dự án cũng như các kết quả ban đầu; những tác động tích cực đến phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm an ninh - quốc phòng ở khu vực phía Tây các tỉnh duyên hải miền Trung và vùng Đông Tây Nguyên.

Để đời đời ghi nhớ sự hy sinh cao cả, những chiến công hiển hách của quân và dân trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước cùng sự vĩ đại của đường mòn Hồ Chí Minh huyền thoại, Phó chủ tịch Quốc hội ủng hộ việc xây dựng cụm tượng đài “Trường Sơn hùng tráng” tại ngã ba Thạnh Mỹ, thuộc huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam, điểm giao cắt giữa Đường Hồ Chí Minh với điểm khởi đầu đường Trường Sơn Đông.

Vốn luôn gắn bó với quân đội nên đây là lần thứ tư trong nhiệm kỳ Quốc hội, tôi được trở lại với đường Trường Sơn Đông. Được tận mắt chứng kiến sự hình thành của con đường chiến lược kể từ ngày đầu mở tuyến, sự thay đổi của miền đất nơi con đường đi qua, tôi không khỏi bồi hồi khi nhớ đến biết bao những anh hùng, liệt sĩ đã ngã xuống trên mảnh đất này vì độc lập, tự do của Tổ quốc mà ngày nay, những chiến sĩ quân đội làm kinh tế kết hợp với bảo đảm an ninh - quốc phòng đang nối tiếp truyền thống hào hùng “xẻ dọc Trường Sơn” thời đánh Mỹ, làm nên những chiến công thầm lặng trong thời bình với tinh thần của Trường Sơn bất diệt.

Tiến sĩ TRẦN VĂN (Phó chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội)