QĐND - Mới đây, Hội Nhà văn Việt Nam và Bộ Công an mở trại viết ở biển Cửa Lò (Nghệ An), có các nhà văn trong cả nước về dự. Một hôm nhà văn Nguyên An bảo chúng tôi:
- Quê tôi thời nào cũng hay xuất hiện “đồ Nghệ gàn”. Hiện tôi có người bạn vốn là thầy giáo bỏ nghề, hơn 20 năm nay chỉ cặm cụi trồng cây gây rừng. Ngay từ buổi đầu vận động bà con trong xã cùng mình vác cuốc lên đồi, ông bạn đã tuyên bố, không vì lợi nhuận mà chỉ vì vẻ đẹp của cảnh quan môi trường. Nay đã đạt tới con số 1000ha rừng trồng, bạn tôi vẫn một mực bảo vậy. Các anh có tin được không?
Rồi Nguyên An rủ chúng tôi đến thăm người bạn “gàn” ấy. Đó là ông Lê Duy Nguyên, năm nay 65 tuổi, ở thôn Đông Hồi, xã Quỳnh Lập, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Ông bà sống trong một căn nhà bình thường như những nhà khác trong xóm nghèo ven biển. Vừa gặp, chủ rừng đã hồ hởi đọc ngay cho chúng tôi nghe bài thơ “Cỏ” mới sáng tác: Cỏ không biết nói dối/ Và đã sống là xanh… Rồi ông rủ chúng tôi lên đồi, vừa đi đường vừa kể chuyện lập nghiệp của mình.
Năm 1993, đang dạy Trường chuyên Phan Bội Châu ở TP Vinh, ông xin nghỉ hưu về quê trồng rừng. Năm đầu tiên ông chỉ nhận 168ha đất rừng, nhưng hạt kiểm lâm Quỳnh Lưu “ấn định” ngay: 1000ha, trong 50 năm. Ông cùng mọi người trồng phi lao chắn cát ven biển, trên các quả đồi trọc thì trồng bạch đàn, keo, trầm gió, lim, thông. Ông lấy tiền nhà, tiền hỗ trợ trồng rừng của Nhà nước, tiền vay vốn ngân hàng lãi suất ưu đãi để thuê bà con trong vùng trồng. Màu xanh dần phủ trên các quả đồi cằn cỗi toàn sỏi đá. Ông còn chú trọng làm đường để đi lại và để cản lửa, xây đập nước giữ ẩm cho toàn vùng. Từ năm 2004, cánh rừng 300ha ông trồng đầu tiên đã khai thác được, ông có thêm vốn hơn 1 tỷ đồng mỗi năm để mở rộng diện tích, thuê máy móc làm các công trình hạ tầng…
Con đường xuyên giữa rừng chúng tôi đi bề mặt phẳng phiu, rộng 6m, dài hơn 20km. Đến thung lũng có đập nước cao 45m, dài 300m, dung tích hồ chứa vào mùa mưa 1 triệu mét khối nước, có tảng đá lớn sừng sững ở một ngã ba, trên vách khắc dòng chữ “Bạn có yêu thiên nhiên” đập vào mắt, ông Nguyên bảo: "Năm 1996, vùng này nuôi hươu sao bị mất giá, tôi liền đi vay bạn bè và vét tiền túi mua rẻ được 60 con hươu sao mang về đây. Tôi thả chứ không phải nuôi để bán. Đến nay đã có con hươu đẻ…". Như phụ họa cho lời ông, xe vừa đến đập nước, chúng tôi đã thấy “gia đình” nhà hươu xuất hiện bên hồ thong thả gặm cỏ. Ông nói thêm: Ngoài hươu, trong rừng còn có khỉ, rùa, sóc, tắc kè… Có nhà văn hỏi: "Sao không nuôi dê?". Chủ rừng cười: "Tôi đã nói rồi, tôi đến với rừng không phải vì kinh doanh mà muốn làm đẹp cảnh quan môi trường, tôi chỉ thả những con thú sống hoang dã". Lại có nhà văn hỏi ông: "Thả rông thế, không sợ bị săn trộm à?". Ông nói, người dân trồng rừng ở đây chính là người bảo vệ rừng, quyền lợi của họ gắn với rừng nên họ cũng là một chủ rừng như tôi.
Dẫu cuộc đến thăm vùng rừng trồng cả nghìn héc-ta ngắn ngủi, nhưng đủ để chứng minh điều nhà văn Nguyên An đã nói ở trên. Và cũng đúng như câu thơ của chủ rừng Lê Duy Nguyên tự ví mình như cỏ: Li ti con mắt cỏ/ Đủ làm ta giật mình... Quả chúng tôi “giật mình” vì thành quả mà ông “đồ Nghệ gàn” này đã mang lại cho quê hương ông!
PHẠM QUANG ĐẨU