QĐND Online – “Tình trạng không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật và chất kích thích tăng trưởng trên rau, quả vẫn còn phổ biến. Thực trạng trên dẫn tới chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm còn hạn chế”, đó là ý kiến của ông Nguyễn Xuân Hồng, Cục trưởng Cục bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) tại Hội nghị “Bàn các giải pháp phát triển sản xuất, tiêu thụ rau quả, trái cây theo hướng bền vững” do Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp tổ chức vào chiều 14-5 tại Hà Nội.

Xuất khẩu rau quả tăng 21,6% so với cùng kỳ năm 2014

Đánh giá về tình hình xuất khẩu rau quả của Việt Nam, bà Dương Phương Thảo, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương cho biết: Kim ngạch xuất khẩu rau quả trong 5 năm qua tăng trưởng ở mức cao, bình quân 26,5% mỗi năm, từ 439 triệu USD trong năm 2009 lên gần 1,1 tỷ USD vào năm 2013. Trong 3 tháng đầu năm 2015, xuất khẩu rau quả đạt kim ngạch 368 triệu USD, tăng 26% so với cùng kỳ năm 2014. Theo số liệu ước tính của liên Bộ, 4 tháng đầu năm 2015, xuất khẩu rau quả đạt 488 triệu USD, tăng 21,6% so với cùng kỳ năm 2014.

Hiện nay, theo bà Thảo, rau quả của Việt Nam đã được xuất đi trên 40 quốc gia và vùng lãnh thổ. 10 thị trường xuất khẩu chính là: Trung Quốc, Nhật Bản, Hoa Kỳ, Nga, Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc, In-đô-nê-xi-a, Hà Lan, Thái Lan và Xin-ga-po. Trong đó, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu rau quả lớn nhất của Việt Nam, thường chiếm tỷ trọng khoảng 1/3 tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam. Ba tháng đầu năm 2015, kim ngạch xuất khẩu rau, hoa quả sang Trung Quốc tăng rất mạnh, đạt 131 triệu USD, tăng 44,7% so với cùng kỳ năm 2014. Trong các sản phẩm xuất khẩu sang Trung Quốc, sản phẩm Thanh long chiếm tới 58,8% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả sang thị trường này.

Quang cảnh hội nghị.

Các nước phát triển trên thế giới, đặc biệt là các nước EU, Hoa kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc... là các nước nhập khẩu lớn đối với hàng rau quả của Việt Nam, dự báo nhu cầu tiêu thị rau quả tại các nước này tiếp tục tăng. Tuy nhiên, đây cũng là các thị trường có yêu cầu rất cao về chất lượng cũng như tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm và bảo vệ môi trường.

Đánh giá về vấn đề chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, ông Nguyễn Xuân Hồng, Cục trưởng Cục bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) cho biết: Tình trạng không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật và chất kích thích tăng trưởng trên rau, quả vẫn còn phổ biến. Thực trạng trên dẫn tới chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm còn hạn chế. Đây là rào cản lớn nhất đối với xuất khẩu rau quả của Việt Nam (chủ yếu là rau quả tươi). Các vấn đề vệ sinh và vệ sinh dịch tễ ngày càng được coi trọng và được sử dụng như một công cụ bảo hộ nền nông nghiệp của các nước nhập khẩu. Bên cạnh đó, yêu cầu của người tiêu dùng tại các nước có thu nhập trung bình và thu nhập cao cũng rất khắt khe về chất lượng và an toàn thực phẩm.

Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm theo chuỗi

Tại hội nghị, Bộ Công Thương đã xác định, nhiệm vụ quan trọng đầu tiên là cần phải nắm bắt, theo dõi thông tin của thị trường, để từ đó có những đối sách và biện pháp phù hợp nhằm khai thác được cơ hội và vượt qua khó khăn. Theo Bộ Công Thương, khâu yếu nhất trong công tác thông tin hiện nay đó là sự đứt đoạn trong các khâu xử lý và khai thác thông tin. Cách thức phối hợp của các cơ quan quản lý chưa thực sự hiệu quả nên vẫn còn xảy ra việc ách tắc hàng nông sản tại các cửa khẩu xuất khẩu hay tồn đọng không tiêu thụ được, gây thiệt hại cho người nông dân và doanh nghiệp.

Bốn tháng đầu năm 2015, xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt 488 triệu USD, tăng 21,6% so với cùng kỳ năm 2014. Ảnh: minh họa/nguồn Internet.

Để đáp ứng nhu cầu rau quả ngày càng gia tăng tại thị trường trong nước và nước ngoài, cần có các giải pháp tổng thể tổ chức sản xuất, phân phối, tiêu thụ, xuất khẩu hàng nông sản theo hướng hiện đại. Cụ thể, cần ưu tiên đầu tư công nghệ sơ chế bảo quản rau quả tươi với các quy mô khác nhau, đặc biệt chú trọng quy mô vừa và nhỏ. Kết hợp công nghệ bảo quản truyền thống với tiên tiến, hiện đại trong điều kiện Việt Nam, hình thành hệ thống các xưởng sơ chế đóng gói ngay tại các vùng sản xuất chuyên canh tập trung. Đồng thời, áp dụng nhanh các tiến bộ kỹ thuật bảo quản rau quả như: Sấy chân không, nâng cấp công nghệ và thiết bị chế biến thủ công quy mô nhỏ theo hướng công nghệ tiên tiến, suất đầu tư thấp, chế biến tổng hợp...

Bên cạnh đó, vấn đề kiểm soát chất lượng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm theo chuỗi cũng cần được chú trọng. Trong đó, ban hành các thông tư liên tịch làm rõ phân công và cơ chế phối hợp giữa Bộ Y tế, Bộ Công Thương và Bộ NN&PTNT. Hợp nhất các văn bản dưới luật, xây dựng tài liệu hướng dẫn áp dụng Luật và văn bản dưới luật. Huy động nguồn lực đầu tư cho sản xuất, kinh doanh nông sản an toàn, nâng cao vai trò của các địa phương trong công tác theo dõi, quản lý sản xuất cả về quy hoạch và chất lượng cũng như cung cấp thông tin cho người dân và doanh nghiệp một cách sát sao.

Ngoài ra, cần tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại nhằm củng cố thị trường truyền thống, mở rộng thị trường mới, thông qua các hội chợ, hội thảo quảng cáo sản phẩm rau quả tại nước ngoài. Đồng thời, tăng cường quảng bá hình ảnh sản phẩm, tổ chức các chiến dịch xúc tiến thương mại mang tính quảng bá sản phẩm tại các sự kiện lớn trên các phương tiện thông tin đại chúng, các website điện tử...

Bài, ảnh: HÀ MY