QĐND - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) vừa chính thức cho phép trồng bốn giống ngô biến đổi gien (BĐG) làm thực phẩm cho người và nguyên liệu thức ăn chăn nuôi tại Việt Nam. Trong giới khoa học Việt Nam vẫn còn nhiều ý kiến trái ngược nhau xung quanh cây trồng BĐG, người ủng hộ cũng nhiều, người phản đối cũng không ít. Liệu cây trồng BĐG có đáng sợ như lời đồn thổi?

Cuộc cách mạng trong lĩnh vực nông nghiệp tại Việt Nam

4 giống ngô BĐG được Bộ NN&PTNT cấp Giấy xác nhận đủ điều kiện sử dụng làm thực phẩm, thức ăn chăn nuôi, bao gồm: Giống MON89034 và NK603 của Công ty TNHH Dekalb Việt Nam (Monsanto); Bt11 và MIR162 của Công ty TNHH Syngenta Việt Nam. 4 giống ngô này cũng đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp giấy chứng nhận an toàn sinh học. Việc 4 giống ngô BĐG được cả hai bộ cấp giấy “thông hành” được đánh giá là một “cuộc cách mạng” trong lĩnh vực nông nghiệp tại Việt Nam. Suốt mấy chục năm qua, kể từ khi cây trồng BĐG “chào đời” trên thế giới, được nhiều nước ứng dụng vào sản xuất, trong khi đó Việt Nam vẫn “nói không” với cây trồng BĐG.

Nông dân xã Nhơn Hội (huyện An Phú, tỉnh An Giang) trao đổi kinh nghiệm trồng ngô lai.

 

GS, TS Nguyễn Lân Dũng, Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, nhận định: Ở Đồng bằng sông Cửu Long, có một giống lúa mới được BĐG mang đặc tính rất tốt như có chất chống oxy hóa, dễ trồng, giàu kẽm, giàu sắt, kháng thuốc trừ sâu… Nếu chúng ta phổ biến được những giống lúa này thì sẽ tăng năng suất và tăng hiệu quả kinh tế cho nông dân. Vì thế, chúng ta nên chủ động chọn lọc gien để lai tạo ra những cây trồng tốt hơn. GS Nguyễn Lân Dũng cũng cho rằng: Thực phẩm BĐG không có chất độc và cũng chưa gây độc hại nào tới con người. Các loại thực phẩm BĐG đã được kiểm nghiệm và được cho phép sử dụng. Vấn đề dị ứng thực phẩm BĐG là có nhưng số lượng đó rất ít. Các nhà nghiên cứu đang tìm cách khắc phục vấn đề này. Nhiều người lo thực phẩm BĐG sẽ làm nhờn thuốc kháng sinh, nhưng đây là chuyện hoàn toàn không có.

Ông Lê Bá Lịch, Chủ tịch Hiệp hội Thức ăn chăn nuôi Việt Nam, cho biết: Hằng năm, chúng ta đang nhập khoảng 4 triệu tấn đậu tương và gần 2 triệu tấn ngô chủ yếu từ Ác-hen-ti-na, Mỹ, Ấn Độ là những nước đang trồng cây BĐG trên diện rộng. Như vậy, sản phẩm BĐG đã có mặt ở khắp thị trường Việt Nam từ lâu. Việc chần chừ đưa cây bắp (ngô) BĐG ra trồng trên diện rộng không chỉ tiếp tục đẩy chúng ta phải phụ thuộc vào nước ngoài mà còn gây thiệt thòi cho người trồng trọt, người chăn nuôi. Nhiều năm nay, giá thức ăn chăn nuôi liên tục bị đẩy lên cao, người chăn nuôi phải sử dụng phần lớn thức ăn chăn nuôi ngoại nhập (thức ăn chăn nuôi chủ yếu được chế biến từ ngô, đậu tương BĐG).

Vẫn còn băn khoăn, lo ngại

Giáo sư, Viện sĩ Trần Đình Long, Chủ tịch Hội Giống cây trồng Việt Nam, băn khoăn: Giống ngô mới được Bộ NN&PTNT cấp phép chỉ có tính năng chính là kháng được chất diệt cỏ. Ví dụ, khi ta phun thuốc trừ cỏ thì cây ngô không chết, còn năng suất không tăng nhiều. Do vậy, việc đưa cây ngô BĐG vào trồng đại trà cần cân nhắc lợi ích. Nếu không sẽ bị lệ thuộc vào nguồn giống nước ngoài, thuốc trừ cỏ của nước ngoài. Hiện nay, các nước vẫn đang có nhiều tranh luận trái chiều về cây BĐG. Có nước cho trồng nhưng phải gắn mác BĐG, có nước cấm hoàn toàn. Do vậy, trước mắt, chúng ta chưa nên vội vàng cho trồng ồ ạt. Cần phải đầu tư vào nghiên cứu, tự sản xuất ra các giống của mình, lúc đó mới tính tới việc trồng phổ biến. Hơn nữa, việc chứng minh về mặt tác động tới sức khỏe vẫn chưa ngã ngũ, chưa tính tới việc những loại sâu bệnh nào sẽ phát triển thêm sau khi trồng các loại cây này.

PGS, TS Nguyễn Trí Hoàn, Viện trưởng Viện Cây lương thực và thực phẩm, cho biết: Khoa học hiện nay đã đi tới mức chính xác cao, cây chuyển gien là một thành tựu của khoa học thế giới, trước sau gì chúng ta cũng phải đi theo hướng này. Tuy nhiên, chúng ta không nên kỳ vọng cây BĐG sẽ làm tăng đột biến năng suất cho cây trồng. Những giống BĐG này chỉ có tác dụng bảo vệ năng suất ít sụt giảm do thời tiết, sâu bệnh… đồng thời, giảm bớt đầu tư về thuốc bảo vệ thực vật. 

GS, TS Lê Huy Hàm, Viện trưởng Viện Di truyền nông nghiệp Việt Nam, cho biết: Thực tế, công nghệ BĐG không hề rẻ để có thể sử dụng tràn lan như nhiều người lo ngại. Hơn thế nữa, ý thức được những mối nguy hại có thể xảy ra đối với các sản phẩm BĐG, ngay từ ban đầu các nhà khoa học đã đề ra nhiều biện pháp kỹ thuật trong canh tác để bảo đảm hiệu quả cũng như hạn chế các biến đổi khó lường. Trên thế giới, công nghệ BĐG và cây trồng BĐG đã được sử dụng từ năm 1996 và chưa có ghi nhận nào gây hại từ loại cây trồng này. Những năm gần đây, Việt Nam cũng có hành lang pháp lý, cho phép nhập khẩu các nguyên liệu thức ăn chăn nuôi (ngô, đậu tương) BĐG từ nước ngoài để chế biến, sử dụng cho ngành chăn nuôi.

Thiết nghĩ, việc thận trọng với cây trồng BĐG nhằm bảo vệ sức khỏe của người dân lẫn bảo đảm an toàn đa dạng sinh học là cần thiết. Tuy nhiên, cũng không vì thế mà chúng ta sợ hãi, kỳ thị quá mức đối với cây trồng BĐG và sản phẩm từ cây trồng BĐG, gây ảnh hưởng tới sự phát triển của ngành trồng trọt nước ta.

Bài, ảnh: NGUYỄN KIỂM – QUỐC BẢO