QĐND Online - Bảo hiểm xã hội (BHXH) là chính sách xã hội quan trọng, là trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, góp phần thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo đảm ổn định chính trị - xã hội và phát triển kinh tế - xã hội, do vậy, Dự án Luật BHXH (sửa đổi) được cử tri, đại biểu Quốc hội đặc biệt quan tâm. Trong phiên thảo luận tại tổ sáng 29-5, nhiều đại biểu đã đóng góp những ý kiến tâm huyết về dự thảo luận này, trong đó quy định về tuổi nghỉ hưu, sử dụng quỹ được đặc biệt quan tâm…

Với yêu cầu mở rộng và hoàn thiện chế độ, chính sách BHXH phải có bước đi, lộ trình phù hợp với phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Phát triển hệ thống BHXH phải đồng bộ với phát triển các dịch vụ xã hội, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của nhân dân; tạo điều kiện thuận lợi cho mọi người tham gia và thụ hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội. BHXH phải theo nguyên tắc có đóng, có hưởng, quyền lợi tương ứng với nghĩa vụ, có sự chia sẻ giữa các thành viên, bảo đảm công bằng và bền vững của hệ thống BHXH. Các đại biểu đều bày tỏ sự cần thiết phải sửa đổi một cách tòan diện luật.

Quốc hội thảo luận tại tổ về Dự án Luật BHXH (sửa đổi)

Để bảo đảm cân đối quỹ bảo hiểm hưu trí, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về lộ trình tăng thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu của người lao động tại khoản 2 Điều 53 như sau: Từ năm 2016 trở đi, điều kiện về tuổi đời hưởng lương hưu của cán bộ, công chức, viên chức cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng tuổi cho đến khi đạt 60 tuổi đối với nữ và 62 tuổi đối với nam. Từ năm 2020 trở đi, điều kiện về tuổi đời hưởng lương hưu của các nhóm đối tượng còn lại (trừ nhóm lực lượng vũ trang và người làm công tác cơ yếu) cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng tuổi cho đến khi đạt 60 tuổi đối với nữ và 62 tuổi đối với nam. Nhiều đại biểu tán thành với dự thảo Luật quy định về lộ trình tăng thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu.

Tuy nhiên, đại biểu Ngô Văn Minh, đại biểu Phạm Trường Dân (đoàn Quảng Nam) và nhiều đại biểu không tán thành và đề nghị thực hiện Điều 187 của Bộ luật lao động đó là, nâng tuổi nghỉ hưu đối với người lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, người lao động làm công tác quản lý và một số trường hợp đặc biệt khác.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho rằng cần điều chỉnh chính sách bảo hiểm hưu trí thông qua việc nâng thời gian tham gia BHXH đồng bộ với việc nâng tuổi nghỉ hưu của người lao động. Tuổi nghỉ hưu thấp dẫn tới thời gian đóng BHXH ngắn nhưng thời gian hưởng lương hưu dài do tuổi thọ trung bình của người dân tăng lên . Mặc dù, Việt Nam đang trong thời kỳ “dân số vàng”  với lực lượng lao động đã đạt tới 52,3 triệu người nhưng đồng thời cũng đã bước vào giai đoạn già hóa dân số (năm 2012, tỷ lệ người cao tuổi trên 60 tuổi của Việt Nam là hơn 9 triệu người, chiếm hơn 10% dân số; tỷ lệ người cao tuổi trên 65 tuổi chiếm 7,1% dân số ). Hiện nay, Bộ luật Lao động đã cho phép điều chỉnh tuổi nghỉ hưu đối với một số nhóm đối tượng, đồng thời, đối với một số ngành nghề nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, một số địa bàn sẽ được giảm tuổi nghỉ hưu ở độ tuổi thấp hơn.

Nhiều đại biểu cho rằng, việc lấy lý do mất cân đối quỹ để tăng tuổi là không hợp lý. Đại biểu Ngô Văn Minh chỉ ra: Chúng ta cứ nói nhiều đến mất cân đối quỹ, trong khi hiện nay có tới 5 triệu người trốn, không đóng BHXH, nhiều doanh nghiệp nợ đọng, con số này lên đến nhiều tỉ đồng. Mặt khác để cân bằng quỹ không nhất quyết phải tăng thời gian đóng-tăng tuổi về hưu, có thể tăng thêm tiền đóng ở mức độ nhất định không ảnh hưởng quá nhiều, ở mức người lao động chấp nhận được là có khể khắc phục trình trạng này. “Cùng với đó là việc tăng cường thanh tra, thu BHXH một cách hiệu quả, giảm chi phí vận hành, chúng ta hoàn toàn có thể đảm bảo được sự cân đối thu chi của quỹ BHXH” đại biểu Minh nhấn mạnh.

Đại biểu Nguyễn Văn Chiến (đoàn Bắc Ninh) cho rằng, việc nói hiện nay thời gian đóng ít, thời gian hưởng thì dài là không có cơ sở. Đại biểu phân tích: Tuổi bình quân đi làm là 25 tuổi và tuổi bình quân nghỉ hưu là 55 tuổi. Như vậy số năm đóng bảo hiểm là 30 năm. Với tuổi thọ bình quân của người Việt Nam là 70 tuổi thì sẽ không có nhiều người hưởng được 30 năm. Cùng với đó đại biểu Chiến đề nghị cân nhắc cách tính để người lao động sau 30 năm công tác về nghỉ hưu có đủ chi phí cho đời sống.

Nói về việc giảm chi cho vận hành BHXH, nhiều đại biểu đề cập đến việc nâng mức chi phí quản lý BHXH dựa trên tổng số thu, tối đa không quá 3% trong dự thảo. Nhiều đại biểu cho rằng, mức nâng lên này là quá cao trong khi quỹ đang mất cân đối.

Đại biểu Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh) chỉ ra việc tăng lên 3% so với tổng số thu năm 2013 đã là 4.850 tỷ đồng, như vậy là quá cao. Đại biểu Phạm Trường Dân không đồng ý với việc tăng chi phí cho hoạt động quản lý. Theo đại biểu Dân, hiện tại bộ máy BHXH đã ổn định, nhà cửa, trụ sở cũng có rồi, không có lý do gì lại tăng lên. Nhiều đại biểu cho rằng, trong khi mất cân đối, lại tăng chi cho quản lý lên là không hợp lý. Cùng với đó, nhiều đại biểu đề nghị cân nhắc lại và chỉ rõ lý do cán bộ BHXH được hưởng hệ số lương cao hơn ngành khác.

Bài và ảnh: XUÂN DŨNG