QĐND - Trong khi tình hình tai nạn giao thông (TNGT) trên địa bàn cả nước 9 tháng năm 2014 giảm cả ba tiêu chí, thì TNGT đường thủy lại có xu hướng gia tăng cả về số vụ, số người chết và số người bị thương. Vậy đâu là nguyên nhân và cần làm gì để giảm TNGT đường thủy? Phóng viên Báo QĐND đã đi tìm câu trả lời.

Tình hình vi phạm khá phổ biến

Tại Hội nghị về công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông (TTATGT) 9 tháng năm 2014, ông Khuất Việt Hùng, Phó chủ tịch chuyên trách Ủy ban ATGT Quốc gia cho biết: Tính từ ngày 16-12-2013 đến 15-9-2014, toàn quốc xảy ra 18.697 vụ TNGT, làm chết 6.758 người, làm bị thương 17.835 người... Đáng chú ý, trong khi tình hình TNGT nói chung giảm cả 3 tiêu chí, thì TNGT đường thủy lại tăng cả về số vụ, số người chết và số người bị thương. Trong 9 tháng, trên địa bàn cả nước xảy ra 57 vụ TNGT đường thủy, làm chết 43 người, bị thương 6 người. So với cùng kỳ năm 2013 số vụ TNGT đường thủy tăng 9,62%, số người chết tăng 16,22%, số người bị thương tăng 20%.

Cảnh sát giao thông đường thủy tuần tra, kiểm soát việc chấp hành các quy định về bảo đảm ATGT đường thủy trên sông Thái Bình.

Tình trạng vi phạm các quy định về ATGT đường thủy diễn ra khá phổ biến. Theo kết quả khảo sát (năm 2013) của cơ quan chức năng, cả nước có 1.717 bến chuyển khách ngang sông, nhưng chỉ khoảng 900 bến có giấy phép hoạt động; hơn 2.600 tàu, thuyền, phà chở khách, song chỉ có 1.790 phương tiện được đăng ký, đăng kiểm. Cả nước có khoảng 3.780 người tham gia điều khiển phương tiện thủy, nhưng chỉ khoảng 75% trong số đó có chứng chỉ chuyên môn. Trong 9 tháng qua, lực lượng chức năng đã xử phạt gần 155.000 trường hợp vi phạm quy định về ATGT đường thủy, thu 83 tỷ đồng… Tuy vậy, tình hình vi phạm các quy định về ATGT đường thủy chưa giảm.

Nguyên nhân chính vẫn là do chủ quan

Theo Ủy ban ATGT Quốc gia, nguyên nhân chính dẫn đến TNGT đường thủy không giảm là do ý thức chủ quan của người điều khiển phương tiện tham gia lưu thông. Nổi lên là các phương tiện chở quá tải trọng. Nhiều phương tiện người điều khiển không có chứng chỉ chuyên môn, không thông thạo luồng tuyến. Nhiều phương tiện không bảo đảm yêu cầu kỹ thuật, không có chứng nhận đăng kiểm, đã cũ nát nhưng vẫn hoạt động.

Một yếu tố khác cũng khiến TNGT đường thủy khó giảm là do công tác xử lý vi phạm chưa kiên quyết, triệt để. Đối với các phương tiện vi phạm, cơ quan chức năng chỉ xử phạt hành chính, không thu giữ phương tiện, thế nên tình trạng xử phạt rồi lại tái phạm diễn ra khá phổ biến. Do lực lượng mỏng nên công tác tuần tra, kiểm soát của Thanh tra giao thông (TTGT), Cảnh sát giao thông (CSGT) đường thủy trên các tuyến chưa thường xuyên, chủ yếu chốt chặn tại một số điểm. Trung bình mỗi đội CSGT, TTGT chỉ có 6-8 người nhưng phải đảm nhiệm tuần tra, kiểm soát từ 700-800km đường thủy nên không thể phát hiện, xử lý hết những vụ vi phạm.

Tăng cường công tác quản lý nhà nước

Từ nay đến hết năm tình hình mưa bão, lốc xoáy xuất hiện nhiều, nếu chúng ta không chủ động các biện pháp ngăn chặn thì tình hình TNGT hàng hải và đường thủy nội địa tiếp tục tăng. Theo chỉ đạo của Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, trước hết các bộ, ngành, địa phương cần tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với việc bảo đảm ATGT đường thủy; đặc biệt đối với những đơn vị quản lý, khai thác cảng, bến, luồng tàu, phương tiện vận tải hàng hải và đường thủy nội địa. Mặt khác, cần đề cao trách nhiệm của các lực lượng CSGT, TTGT đường thủy. Sự phối hợp chặt chẽ giữa hai lực lượng với các cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan trong công tác tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm, đặc biệt là công tác quản lý hoạt động của bến chở khách ngang sông, vận tải khách du lịch… có ý nghĩa rất quan trọng trong bảo đảm ATGT đường thủy.

Chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực ATGT đường thủy còn nhiều bất cập, chưa đủ sức răn đe. Các cơ quan chức năng cần sớm rà soát, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật ATGT đường thủy. Để tránh tình trạng tàu cũ nát, không đủ yếu tố kỹ thuật sau xử phạt vẫn tái phạm, cùng với ban hành các quy định cụ thể về điều kiện, tiêu chuẩn của phương tiện hoạt động, kinh doanh dịch vụ vận tải thủy, với những phương tiện vi phạm ngoài xử phạt cần kiên quyết tịch thu phương tiện. Công tác đăng kiểm an toàn kỹ thuật, đào tạo, cấp chứng chỉ hành nghề đối với những người hoạt động trong lĩnh vực giao thông đường thủy cần được siết chặt.

Nhưng quyết định vẫn là yếu tố con người. Theo ông Khuất Việt Hùng, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về TTATGT đường thủy cần phải được đẩy mạnh, tiến hành thường xuyên hơn. Cùng với đó cần kịp thời cung cấp thông tin liên quan đến ATGT đường thủy, nhất là cảnh báo hiểm họa từ TNGT đường thủy và những nguy cơ gây tai nạn để người dân chủ động phòng tránh.

Bài và ảnh: AN QUỐC-ANH NGỌC-ANH CHU