Bao giờ hết cảnh hỏng đâu sửa đấy?

QĐND - Để bảo đảm chất lượng công trình giao thông, công tác bảo trì, bảo dưỡng đóng vai trò rất quan trọng. Khi Quỹ Bảo trì đường bộ đi vào hoạt động, các tuyến đường trên cả nước đã có điều kiện tăng cường bảo dưỡng, sửa chữa nhiều hơn. Báo Quân đội nhân dân đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam (ĐBVN), về những giải pháp để phát huy hơn nữa hiệu quả công tác này trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Văn Huyện.

Kinh phí bảo trì mới đáp ứng được 35% nhu cầu

Phóng viên (PV): Thưa ông, nguồn kinh phí từ Quỹ Bảo trì đường bộ đã được sử dụng như thế nào cho công tác bảo trì, bảo dưỡng các tuyến đường trên cả nước hiện nay?

Ông Nguyễn Văn Huyện: Sau khi có quỹ bảo trì, công tác bảo trì, sửa chữa đường bộ, bảo vệ kết cấu hạ tầng kịp thời hơn, chủ động hơn. Như năm 2013, kinh phí cả bảo dưỡng định kỳ và thường xuyên của các tuyến quốc lộ là 5.600 tỷ đồng, trong đó, gần 2000 tỷ đồng là sửa chữa thường xuyên còn lại là định kỳ. Tổng cục ĐBVN quản lý 50% nguồn kinh phí này, ủy thác cho các địa phương quản lý 50%. Đối với hệ thống đường địa phương, các tỉnh, thành phố giữ lại 35% phần thu từ phí đường bộ của ô tô để sử dụng. Mặc dù vậy, nguồn kinh phí này không đủ nhu cầu, hằng năm, ngân sách Nhà nước cấp bù cho Quỹ Bảo trì đường bộ của các địa phương khoảng hơn 1000 tỷ đồng. Với các địa phương, tùy từng tỉnh, thành phố, nơi nào có điều kiện cũng cấp bù khá nhiều từ nguồn ngân sách của địa phương.

Cần phải nhìn một cách tổng thể, nhu cầu bảo dưỡng cả thường xuyên và định kỳ đường bộ khoảng 23.000 tỷ đồng một năm, thực tế mới chỉ đáp ứng được 35%. Hiện nay, trong công tác bảo trì, bảo dưỡng đường bộ vẫn là hỏng đâu sửa đấy chứ chưa được theo định kỳ. Ví dụ, tuyến đường khai thác 10 năm phải thảm một lớp theo sửa chữa định kỳ để bảo đảm tuổi thọ, nhưng chúng ta không có điều kiện làm được như vậy. Nguyên nhân vì mỗi năm, bề mặt đường được mở rộng ra, chiều dài các tuyến đường tăng thêm khoảng 1000km nhưng nguồn kinh phí hạn chế.

PV: Vừa qua, một số gói thầu bảo trì, bảo dưỡng đường bộ đã đưa ra đấu thầu nhưng không thành công. Tại sao Tổng cục ĐBVN quyết tâm thực hiện phương thức này thay vì giao kế hoạch như trước đây, thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Huyện: Từ năm 2013 trở về trước, với công việc bảo dưỡng thường xuyên, các đơn vị thực hiện theo đặt hàng, giao kế hoạch, giống như hình thức chỉ định thầu. Theo chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải (GTVT), từ cuối năm 2014, đầu năm 2015, tiến hành đấu thầu toàn bộ các gói thầu bảo dưỡng, bảo trì cả định kỳ và thường xuyên. Đây là bước đột phá hướng đến đích là nâng cao chất lượng duy tu, sửa chữa và công khai, minh bạch.

Chúng tôi đã bắt đầu tiến hành mở thầu, nhưng một số gói thầu phải đấu thầu lại vì giá nhà thầu đưa ra vượt mức. Tổng cục ĐBVN đã bàn bạc và xin ý kiến Bộ GTVT điều chỉnh một số tiêu chí trong các gói thầu, đưa ra mức giá phù hợp hơn. Ví dụ, tiêu chí mất biển báo, xử lý về tai nạn giao thông thì đưa vào công tác bảo đảm an toàn giao thông, không để trong bảo trì, bảo dưỡng nữa. Cần khẳng định rằng, phải thực hiện đấu thầu thì mới công khai, minh bạch, tránh trường hợp chỉ định thầu, đặt hàng do nể nang, quen biết. Các doanh nghiệp thực hiện bảo trì, bảo dưỡng buộc phải đầu tư con người, công nghệ. Một mặt nữa là nâng cao được trách nhiệm kiểm tra, giám sát, bảo đảm nguồn tiền sử dụng đúng mục đích.

Ngăn xe quá tải để bảo đảm tuổi thọ công trình

PV: Qua kiểm tra một số tuyến đường như cao tốc TP Hồ Chí Minh-Trung Lương, cơ quan chức năng phát hiện ra đơn vị duy tu, bảo dưỡng làm rất kém. Cơ quan quản lý Nhà nước đã kiểm tra, giám sát những đơn vị này như thế nào?

Ông Nguyễn Văn Huyện: Đối với các tuyến cao tốc hay dự án BOT, đơn vị bảo trì, bảo dưỡng do nhà đầu tư quản lý. Về phía cơ quan quản lý Nhà nước là Tổng cục ĐBVN, khi phát hiện tuyến đường không bảo đảm chất lượng hoặc không thực hiện sửa chữa, bảo trì, chúng tôi sẽ yêu cầu ngừng thu phí, khi nào đường đi êm thuận mới cho thu tiếp, như trường hợp Dự án hầm đường bộ qua Đèo Ngang (Hà Tĩnh) là một ví dụ.

Đối với các dự án BOT, trong phương án tài chính đã có phần kinh phí dành cho công tác bảo trì, bảo dưỡng. Nguồn vốn do nhà đầu tư quản lý, họ có thể đấu thầu hoặc giao cho đơn vị thực hiện. Tổng cục ĐBVN là cơ quan kiểm tra, giám sát. Nếu nhà đầu tư nghiêm túc, nên xem việc bảo trì, bảo dưỡng như phòng bệnh, có hư hỏng nên tiến hành sửa chữa sớm.

PV: Xe quá tải được đánh giá là một trong những nguyên nhân gây hư hỏng nhiều tuyến đường. Tổng cục ĐBVN có giải pháp gì để quản lý, kiểm soát chặt chẽ, hiệu quả hơn với xe quá tải trong thời gian tới, thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Huyện: Thực hiện quyết liệt để kiểm soát tải trọng xe là một trong những giải pháp quan trọng để bảo đảm tuổi thọ của công trình giao thông. Đây là tình trạng chúng ta đã bỏ lỏng trong thời gian dài. Bây giờ siết chặt kiểm soát tải trọng sẽ nảy sinh nhiều khó khăn, nhưng không thể không làm. Có tuyến quốc lộ, tỉnh lộ phát hiện xe chở gấp 4 lần tải trọng cho phép, thùng xe theo tiêu chuẩn cao 60cm nhưng cơi nới lên đến 2m. Vì xe quá tải, nhiều tuyến đường nhìn bề mặt thì chưa thấy hư hỏng nhưng bên dưới đã đứt gãy hết. Nếu không kiểm soát tải trọng xe, không bao giờ có đủ tiền để sửa chữa, bảo dưỡng đường êm thuận.

Hiện nay, với xe vận tải liên tỉnh, xe công-ten-nơ, đã có chuyển biến trong việc chở đúng tải trọng. Vấn đề lo ngại là xe chở đất đá, vật liệu từ các mỏ, công trường. Tổng cục ĐBVN đang triển khai ký cam kết với 63 tỉnh, thành phố trên cả nước, yêu cầu các mỏ, bến bãi không được xếp hàng quá tải lên phương tiện. Khi đã ký cam kết rồi, chúng tôi sẽ tiến hành kiểm tra đột xuất. Nếu cần thiết phải yêu cầu đóng cửa mỏ.

PV: Xin cảm ơn ông!