Bảo đảm quyền có chỗ ở của công dân

QĐND Online – Đây là một trong những quan điểm chủ đạo của Luật Nhà ở được Chính phủ trình Quốc hội sáng 24-5…

Theo Chính phủ việc xây dựng Luật Nhà ở (sửa đổi) dựa trên 6 quan điểm chủ yếu. Đó là bảo đảm quyền có chỗ ở của công dân theo quy định của Hiến pháp năm 2013, coi đây là điều kiện cần thiết để phát triển con người một cách toàn diện, đồng thời là nhân tố quyết định để phát triển nguồn nhân lực phục vụ cho sự nghiệp phát triển đất nước. Dự thảo luật thể chế quan điểm, chủ trương của Đảng về phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong lĩnh vực phát triển nhà ở, một mặt tạo môi trường thuận lợi để phát triển nhà ở nhằm đáp ứng các nhu cầu về nhà ở của người dân theo cơ chế thị trường; đồng thời quan tâm phát triển nhà ở xã hội có sự hỗ trợ của Nhà nước để phục vụ các đối tượng chính sách xã hội, người nghèo, người thu nhập thấp có khó khăn về nhà ở trên nguyên tắc việc phát triển nhà ở là trách nhiệm của Nhà nước, của xã hội và của người dân. Phát triển nhà ở phải được thể hiện trong quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, phải tuân thủ quy hoạch, chương trình và kế hoạch phát triển nhà ở trong từng giai đoạn của mỗi địa phương, bảo đảm sử dụng có hiệu quả các nguồn lực cho phát triển nhà ở, khắc phục tình trạng lệch pha cung-cầu trong phát triển nhà ở. Phát triển đa dạng và hài hòa các loại hình nhà ở bao gồm nhà ở chung cư, nhà ở riêng lẻ; nhà ở để bán, cho thuê, cho thuê mua phù hợp với nhu cầu và khả năng chi trả của từng nhóm đối tượng trong xã hội. Tăng cường sự quản lý thống nhất của trung ương đi đôi với phân cấp và nâng cao trách nhiệm của chính quyền địa phương, bảo đảm công khai, minh bạch trong phát triển và quản lý sử dụng nhà ở. Mở rộng đối tượng và điều kiện người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức, cá nhân nước ngoài được mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam để huy động các nguồn lực về vốn, công nghệ, kinh nghiệm… phục vụ cho phát triển đất nước.

Theo dự thảo luật, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương phải quy hoạch, xác định rõ quỹ đất cho phát triển đối với từng loại nhà ở. Ảnh: baoxaydung.com.vn

Triển khai những quan điểm này, Dự thảo Luật (tại các Điều 16, 17 và Điều 19) đã quy định yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương phải quy hoạch, xác định rõ quỹ đất cho phát triển đối với từng loại nhà ở (nhà ở thương mại, nhà ở xã hội, nhà ở công vụ, nhà ở để phục vụ tái định cư…); đồng thời yêu cầu các địa phương phải tổ chức lập và phê duyệt chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương mình (đối với một số địa phương trọng điểm thì trước khi phê duyệt phải được Thủ tướng Chính phủ xem xét, chấp thuận) cho từng giai đoạn, làm cơ sở để bố trí nguồn lực cho phát triển nhà ở và thẩm định, phê duyệt các dự án đầu tư xây dựng nhà ở. Những dự án đầu tư xây dựng nhà ở không có trong chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương thì sẽ không được triển khai thực hiện.

Dự thảo Luật (tại Điều 57) đã quy định yêu cầu chính quyền địa phương phải quy hoạch, bố trí quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội. Tại Điều 17, Điều 57 quy định bắt buộc các chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở phải có trách nhiệm phát triển nhà ở xã hội (thông qua việc dành quỹ đất trong dự án nhà ở thương mại và trực tiếp đầu tư xây dựng nhà ở xã hội). Dự thảo luật cũng đã cụ thể các hình thức phát triển nhà ở và các cơ chế ưu đãi cho phát triển nhà ở xã hội, trong đó có sự tham gia của Nhà nước về cấp vốn đầu tư xây dựng, miễn giảm nghĩa vụ tài chính hoặc hỗ trợ, ưu đãi tín dụng cho phát triển nhà ở xã hội.

Đặc biệt, để đẩy mạnh việc xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê nhằm giảm áp lực về giá bán nhà ở trên thị trường và đáp ứng các điều kiện cũng như khả năng chi trả của người dân, nhất là các đối tượng chính sách, hộ nghèo, người thu nhập thấp tại khu vực đô thị thì bên cạnh các chính sách ưu đãi, khuyến khích các doanh nghiệp, các hộ gia đình, cá nhân tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê, dự thảo Luật cũng quy định yêu cầu chính quyền địa phương phải quy hoạch các khu vực riêng để lập dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê.

Dự thảo Luật đã dành một chương riêng về chính sách nhà ở xã hội (Chương IV) để quy định cụ thể về việc Nhà nước phải có chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng, miễn, giảm tiền sử dụng đất và có các hình thức hỗ trợ về tài chính để cho các đối tượng có khó khăn về nhà ở có điều kiện cải thiện nhà ở như: Hỗ trợ thông qua các chương trình mục tiêu Quốc gia về nhà ở, hỗ trợ vay vốn với lãi suất ưu đãi thông qua Ngân hàng chính sách xã hội, Quỹ phát triển nhà ở, hỗ trợ giao đất làm nhà ở, tặng nhà tình nghĩa, nhà tình thương…

Dự thảo đã quy định nhà chung cư có thời hạn sử dụng nhất định theo cấp công trình theo quy định của pháp luật về xây dựng. Khi nhà chung cư hết thời hạn sử dụng thì Nhà nước có trách nhiệm tổ chức kiểm định lại chất lượng công trình, nếu nhà chung cư còn bảo đảm chất lượng và an toàn cho người sử dụng thì chủ sở hữu được tiếp tục sử dụng theo thời hạn ghi trong kết quả kiểm định. Nếu nhà chung cư không còn bảo đảm an toàn cho người sử dụng thì chủ sở hữu phải phá dỡ để xây dựng lại theo quy hoạch được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Nếu vẫn còn quy hoạch xây dựng nhà ở thì các chủ sở hữu thỏa thuận việc phá dỡ để xây dựng lại nhà ở. Nếu không còn phù hợp với quy hoạch xây dựng nhà ở thì các chủ sở hữu phải bàn giao nhà ở và đất ở để cơ quan có thẩm quyền xây dựng các công trình khác và chủ sở hữu được bố trí mua nhà ở khác theo giá ưu đãi của Nhà nước.

XUÂN DŨNG