Cơ quan chức năng đã thực hiện ngay một số giải pháp, góp phần tích cực giải quyết tình trạng tắc biên trước Tết Nguyên đán. Tuy nhiên, sau Tết, tình trạng này lại tiếp diễn đòi hỏi phải có những giải pháp căn cơ, dài hơi hơn...

Để giải quyết tình trạng tắc biên hàng hóa xuất khẩu sang Trung Quốc, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương cùng vào cuộc; các cấp, các ngành đã có những cuộc điện đàm, tiếp xúc để tìm giải pháp tháo gỡ. Nhờ vậy, tình trạng tắc biên trước Tết đã được giải quyết. Tuy nhiên, sau Tết, tình hình ùn tắc hàng hóa tiếp tục lặp lại và chính quyền tỉnh Lạng Sơn đã buộc phải tạm dừng tiếp nhận xe vận chuyển hoa quả lên khu vực cửa khẩu để giảm áp lực trên các cửa khẩu.

Tháo gỡ khó khăn

Trước việc Trung Quốc thực hiện chính sách zero Covid, siết chặt công tác phòng, chống dịch (PCD) Covid-19 ở khu vực cửa khẩu làm ảnh hưởng tới tiến độ thông quan hàng hóa, Phó thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đã chỉ đạo: “Bộ Y tế, Bộ Tài chính phối hợp với các bộ, ngành có liên quan nghiên cứu, xây dựng “vùng xanh”, “luồng xanh” ở khu vực cửa khẩu biên giới (vùng an toàn dịch bệnh) với quy trình, tiêu chuẩn PCD hài hòa với phía Trung Quốc”.

Thực hiện chỉ đạo của Phó thủ tướng Chính phủ, Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) đã gửi công văn tới Cục Hải quan các tỉnh biên giới phía Bắc phối hợp với các cơ quan có liên quan nghiên cứu, xây dựng “vùng xanh” ở khu vực cửa khẩu với quy trình, tiêu chuẩn PCD hài hòa với phía Trung Quốc nhưng vẫn bảo đảm công tác quản lý nhà nước về hải quan đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu.

Sau Tết, những hàng xe tiếp tục tắc dài ở khu vực cửa khẩu biên giới phía Bắc. Ảnh: NGUYỄN TƯỜNG 

Phó chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn Đoàn Thu Hà cho biết, tỉnh Lạng Sơn đã triển khai và hoàn thiện việc xây dựng “vùng xanh, luồng xanh” ở khu vực biên giới theo quy trình, tiêu chuẩn PCD Covid-19, áp dụng đồng bộ các giải pháp quản lý khép kín tại khu vực cửa khẩu, qua đó kiểm soát dịch bệnh trên người và hàng hóa xuất qua cửa khẩu. Nhờ vậy, Lạng Sơn đã xây dựng, bảo vệ khu vực cửa khẩu là “vùng xanh”, bảo đảm an toàn, không để lây lan dịch bệnh qua biên giới.

Để nâng cao hiệu quả của “vùng xanh", "luồng xanh”, tỉnh Lạng Sơn đã trao đổi với tỉnh Quảng Tây nhằm tăng cường hợp tác y tế, phát huy cơ chế trao đổi thông tin và PCD Covid-19 ở khu vực cửa khẩu. Hai bên cùng nghiên cứu, sớm thống nhất phương án giao, nhận hàng hóa phù hợp, rút ngắn thời gian thông quan, thí điểm hợp tác công nhận một lần kết quả xét nghiệm, khử khuẩn với người, phương tiện vận tải cũng như hàng hóa xuất khẩu tại “vùng xanh”.

Để bảo đảm quy trình hoạt động thông quan, nhất là với hàng nông sản tươi sống, các cơ quan chức năng tại cửa khẩu Lạng Sơn đã thực hiện các phương thức giao, nhận hàng hóa chưa có tiền lệ. “Chúng tôi cố gắng trao đổi hằng ngày, hằng giờ với các cơ quan chức năng của phía bạn để bảo đảm quy trình thông quan, đặc biệt đối với hàng nông sản đang vào chính vụ”, bà Đoàn Thu Hà nói.

Từ ngày 27-1-2022, Tổng cục Hải quan chính thức triển khai chức năng cảnh báo chống ùn tắc tại các cửa khẩu đường bộ thông qua Cổng thông tin một cửa quốc gia. Doanh nghiệp vận tải, xuất, nhập khẩu và các cơ quan hữu quan có thể tra cứu thông tin về lưu lượng phương tiện tại các cửa khẩu, từ đó có phương án điều tiết, điều chỉnh kế hoạch vận chuyển hàng hóa phù hợp với tình hình thực tế.

Phó tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Mai Xuân Thành chia sẻ, để tăng năng lực thông quan hàng hóa ở khu vực cửa khẩu phía Bắc, ngành hải quan đã tập trung nguồn nhân lực, tăng ca, tăng kíp và tăng giờ. Trong những lúc khó khăn sau Tết, cán bộ hải quan thậm chí có ngày phải làm việc đến 23 giờ để thông quan cho xe chở hàng hóa.

Những nỗ lực nêu trên đã phát huy hiệu quả. Từ ngày 25-1 đến nay, với những nỗ lực ngoại giao và điều tiết trong nước, đã có khoảng 15.000 xe được thông quan. Trước đây chỉ có 7/13 cửa khẩu mở và thông quan hạn chế, nhưng đến nay đã mở 13/13 cửa khẩu.

Sau Tết, hàng hóa tiếp tục tắc biên

Với sự vào cuộc rất tích cực của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành hữu quan, các cơ quan Trung ương và địa phương, cơ bản hàng hóa bị ùn ứ tại các cửa khẩu phía Bắc đã được giải quyết trước Tết Nguyên đán. Tuy nhiên, sau Tết, do một số chính sách nhập khẩu hàng hóa mới của Trung Quốc, việc xuất khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu ở khu vực biên giới phía Bắc lại tiếp tục lâm vào tình trạng ách tắc đến mức UBND tỉnh Lạng Sơn phải quyết định tạm dừng tiếp nhận xe chở hoa quả tươi lên các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh này.

Theo thống kê của Bộ Tài chính, tại Lạng Sơn, hàng hóa xuất khẩu trung bình mỗi ngày chỉ khoảng 100 xe, hàng hóa nhập khẩu trung bình mỗi ngày khoảng 400-500 xe. Theo thống kê về bản đồ phương tiện do Tổng cục Hải quan cung cấp trên Cổng thông tin một cửa quốc gia, tính đến trưa 7-3, tại tỉnh Lạng Sơn, lượng xe chờ tại cửa khẩu Cốc Nam là 1.888 xe, tại cửa khẩu Hữu Nghị là 1.465 xe, tại cửa khẩu Tân Thanh là 855 xe. Tại tỉnh Quảng Ninh, cửa khẩu Móng Cái có 609 xe chờ xuất khẩu. Tại tỉnh Lào Cai, cửa khẩu Lào Cai có 1.097 xe chờ xuất khẩu. Tại tỉnh Cao Bằng, cửa khẩu Tà Lùng có 192 xe chờ xuất khẩu. Các cửa khẩu còn lại dọc biên giới phía Bắc có số lượng xe chờ xuất khẩu không đáng kể.

Phó chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn Đoàn Thu Hà cho biết, do số lượng xe chờ xuất khẩu tại các cửa khẩu trên địa bàn lớn, tỉnh Lạng Sơn đã phải tạm dừng tiếp nhận hoa quả tươi đến các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh. Dự kiến từ ngày 15-3 đến 20-4, lượng xe hoa quả, nông sản qua cửa khẩu Lạng Sơn lên tới 2.000 xe và vẫn tiếp tục tăng trong thời gian tới khi nông sản đang vào chính vụ.

Trong diễn biến mới nhất, ngày 6-3, tỉnh Lạng Sơn đã tiếp nhận lại các xe chở nông sản tươi sống lên các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh này.

(còn nữa)

CHIẾN THẮNG