Trong buổi lễ đón nhận danh hiệu Anh hùng Lao động của địa đạo Củ Chi, CCB Phạm Văn Kề đến từ rất sớm. Ông đi đi lại lại để tìm đồng đội và bà con Củ Chi đã từng sát cánh cùng ông trong những năm chiến đấu chống càn bảo vệ vùng “đất thép”. Gặp lại bà Võ Thị Mô, nguyên Trung đội trưởng du kích Củ Chi, ông siết chặt tay người đồng chí, đôi mắt ánh lên niềm xúc động. Tranh thủ trước buổi lễ, họ ôn lại những câu chuyện một thời gian nguy, bom đạn. CCB Phạm Văn Kề bảo: Xưa trong chiến tranh, quân và dân Củ Chi anh dũng, sáng tạo đào địa đạo đánh giặc suốt hai cuộc kháng chiến trường kỳ, được phong tặng danh hiệu “Đất thép thành đồng”, Anh hùng LLVT nhân dân. Nay, trên mảnh đất này, Khu di tích lịch sử địa đạo Củ Chi lại được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động đúng dịp đón chào năm mới 2016. Quả là “song hỷ lâm môn”!
Hầm chông trong “làng ngầm” ở địa đạo Củ Chi khiến du khách ngạc nhiên, khâm phục
Trong tiết xuân vừa chớm, tôi được nghe câu chuyện về những ngày Tết trong địa đạo năm 1969. Bà Mô kể: Sau Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân, đến Tết Kỷ Dậu, địch tăng cường lực lượng càn quét lên vùng Củ Chi. Tuy vậy, nhân dân, bộ đội, du kích trong địa đạo vẫn chuẩn bị đón Tết khá xôm. Không chỉ có củ mì luộc mà còn có cả xôi củ mì, bánh chưng, bánh tét do bà con mình ở ngoài chuyển xuống địa đạo. Hôm đó còn cách Tất niên mấy ngày, chúng tôi đã quây quần tận hưởng hương vị Tết sớm trong ánh sáng lờ mờ của những chiếc đèn pin bởi bánh chưng, bánh tét để lâu trong hầm dễ bị mốc. Cả năm mới được thưởng thức món ăn ngày Tết, ai cũng háo hức, đợi chờ. Vừa lúc đó, chúng tôi nhận được tin địch càn quét vào làng. Ai nấy khẩn trương cơ động về vị trí sẵn sàng diệt địch. Một cuộc càn quét thông thường, chúng khui hầm, đánh bật nắp mấy ụ chiến đấu, trong đó có căn hầm của Chín Nguyện, du kích bảo vệ cán bộ vừa đi công tác trở về. Anh bị mấy mảnh lựu đạn găm vào người nhưng vẫn nắm chặt khẩu súng ngắn chĩa lên miệng hầm chờ đợi.
Tiếng xì xồ của bọn lính Mỹ, tiếng giày đinh nện xuống nền đất rõ dần, rõ dần… Chín Nguyện đặt chân vào vách hầm chuẩn bị tư thế cho cú nhảy tiến công một mất một còn với đối phương. Bỗng một tên lính Mỹ đầu đội mũ sắt ngó vào miệng hầm. Chín Nguyện siết cò. Một tiếng nổ đanh gọn, tên lính văng ra ngoài. Anh vọt lên khỏi hầm, ném thẳng trái lựu đạn vào tốp lính Mỹ đang trố mắt bất ngờ, hoảng sợ. Lựu đạn nổ. Anh quay lưng chạy về phía rừng cây, nhưng không kịp. Một loạt tiểu liên của địch vang lên làm anh ngã chúi… Sự hy sinh anh dũng của du kích Chín Nguyện đã khiến “làng ngầm” sục sôi lửa căm hận trút xuống đầu tụi lính Mỹ. Cả đội biệt kích của chúng bị tiêu diệt không sót một tên.
Tết năm ấy, mỗi lần tới bữa ăn dù chỉ có củ mì, măng rừng, khoai lang luộc, các chiến sĩ Trung đội du kích Củ Chi vẫn tưởng nhớ người đồng đội đã ngã xuống ngay trước thềm Xuân mới. Họ lại bảo nhau rèn ý chí, luyện tinh thần quyết tâm bảo vệ vững chắc “làng ngầm” khiến quân thù run sợ.
Bài và ảnh: YẾN LONG