Vĩnh biệt vị Tư lệnh đầu tiên của bộ đội Trường Sơn

Ảnh internet

Nhớ lại hồi kháng chiến chống Pháp, đồng chí Võ Bẩm có thời gian phụ trách tác chiến Liên khu V, tôi được làm việc với đồng chí. Qua những lần đi công tác chiến trường địch hậu Quảng Đà, Nam Tây Nguyên, tôi cảm nhận ông là một cán bộ xông xáo, cẩn trọng. Nếu không được ông nhắc nhở: Phải hết sức cảnh giác khi quan hệ với “tề hai mặt”... thì tôi đã bị giặc lừa bắt ở Hòa Quý, Quảng Nam. Lần ấy tôi thoát nạn. Đồng chí Võ Bẩm kể chuyện cũng vì cả tin mà một lần ông sa vào tay mật thám, bị tống vào nhà giam Lao Bảo. Ông nói: “Bài học nhớ đời ấy giúp cho mình tỉnh táo trong mọi hoạt động từ đấy”. Khi tập kết ra Bắc, gặp lại ông ở Cục Nông trường, tôi ngạc nhiên hỏi: “Anh vốn là cán bộ quân sự sao lại sang nông nghiệp?”. Ông cười rất hồn nhiên nói: “Mình sinh ra ở Tịnh Khê, có được học làm cách mạng đâu. Nay Đảng đã tin, giao việc thì học mà làm chứ. Kén chọn chi”. Tôi vốn trọng ông, bởi ông hơn tôi sáu, bảy tuổi, là chiến sĩ cách mạng từ phong trào ba mươi, lại từng là lãnh đạo, chỉ huy mình trong kháng chiến. Nghe ông nói, tôi càng cảm phục “một tấm gương trong sáng, vô tư của người cộng sản”.

Mùa Xuân năm 1961, bất ngờ tôi lại gặp ông ở ngôi nhà số 63 Lý Nam Đế. Tôi hỏi ông: “Cục Nông trường đặt cơ quan ở đây ư?”. Ông kéo tay tôi vào nhà nói nhỏ: “Mình thôi ở Cục Nông trường rồi, nay phụ trách Đoàn quân sự đặc biệt”. Nhìn vẻ ngơ ngác của tôi, ông rỉ tai: “Bí mật. Đoàn giao liên vận tải quân sự chi viện miền Nam đấy!”. Tôi đưa cả hai tay choàng lưng ông và bảo: “Thế mà anh không gọi thằng em này đi với. Không tin à?”. Ông cười chân chất: "Sao lại nói tin với không tin. Chỉ là mới bắt đầu, nay mai sẽ huy động lớn. Cậu liệu mà chuẩn bị. Nhưng phải tuyệt đối kín đấy!”. Sau ít lâu, tôi được giao về công tác tại phòng “B, C” thường có dịp quan hệ công tác với Đoàn 559. Lúc đó tôi mới rõ đồng chí Võ Bẩm chính là người được Bí thư Tổng Quân ủy Võ Nguyên Giáp trực tiếp giao trách nhiệm “Trưởng phòng nghiên cứu quân sự đặc biệt”. Ông có quyền tuyển người, tổ chức đội quân vận tải chi viện quân sự cho chiến trường miền Nam…

Với tinh thần tất cả vì sự nghiệp cách mạng, chỉ 4 tháng sau, Đoàn trưởng Võ Bẩm đã báo cáo với Tổng Tư lệnh công việc quan hệ với chiến trường Khu V, với Vĩnh Linh, Quảng Bình và tuyển người, tổ chức xong một tiểu đoàn, tiến hành huấn luyện nghiệp vụ, chọn được vị trí đứng chân… Tháng 7-1959, Đoàn đã có thể rải quân 15 trạm làm nhiệm vụ trước khi có lũ cường ở Tây Trường Sơn… Đồng chí được trực tiếp báo cáo với Bác Hồ và đồng chí Lê Duẩn, Bí thư thứ nhất Ban chấp hành Trung ương Đảng về nhiệm vụ đặc biệt này. Bác Hồ rất khen và chỉ đạo, cần đặc biệt quan tâm giải quyết khó khăn cho đồng bào miền núi và chăm lo sức khỏe cho bộ đội... Trước khi vào tuyến, đồng chí Võ Bẩm báo cáo lại với Tổng Tư lệnh những điều được Bác Hồ chỉ bảo và hứa quyết tâm thực hiện thật tốt, không phụ lòng tin của Trung ương Đảng, Bác Hồ và Tổng Tư lệnh. Đại tướng Võ Nguyên Giáp rất xúc động trước tinh thần làm việc quên mình của anh em cán bộ, chiến sĩ và Đoàn trưởng Võ Bẩm. Đại tướng nói: “Các đồng chí đã góp công lớn vào giai đoạn chuyển mình của cách mạng miền Nam đấy!”.

Trong suốt những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, ông đã cùng toàn quân, toàn dân kiên cường chiến đấu, góp phần giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc... Nhớ ngày nào, kỷ niệm 40 năm ngày mở đường Trường Sơn, ông kể: “Tôi đã già yếu rồi, nhưng mỗi khi chợp mắt vẫn cảm thấy như mình đang nằm đung đưa trên võng vậy. Có đêm tôi chợt tỉnh, hỏi bà ấy rằng hình như có ai đó vừa gõ cửa. Nếu có ai đến gọi thì tôi phải đi thôi, trong đó chắc lại có chuyện gì rồi. Đến khi bà ấy bật đèn lên, nhìn căn phòng tôi mới biết rằng mình đang nằm mơ".

Mới hôm nào kỷ niệm truyền thống đường Hồ Chí Minh – con đường chiến lược cho sự nghiệp giải phóng miền Nam, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân đã in cuốn “Đường về thành phố mang tên Bác” của tác giả Võ Bẩm, tôi vinh dự góp phần vào tác phẩm. Những tưởng sẽ còn nhiều lần gặp người Thủ trưởng đáng kính, người đồng chí trung hậu, người anh chí tình vào dịp kỷ niệm 50 năm đường Hồ Chí Minh huyền thoại, anh em sẽ ôn lại nhiều điều ghi nhớ chưa kịp nói… Bây giờ thì thôi... hết mất rồi!...

Nhưng tôi tin, ông rất mãn nguyện với những đóng góp của anh vào sự nghiệp cách mạng vĩ đại của Đảng, của dân tộc. Và ông cũng để lại cho đời sử tích thành văn vĩnh tồn qua các thế hệ. Cúi đầu thắp nén nhang thơm kính viếng hương hồn người anh trung hậu, chí tình.

NGUYỄN VIỆT PHƯƠNG