Nhà tưởng niệm Bác Hồ trên đỉnh Đèo De
Đánh giá vị trí, vai trò của Thái Nguyên trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã viết: “Rõ ràng, Thái Nguyên là thủ đô của Nhà nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa trong cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc ta chống thực dân xâm lược Pháp. Nhiều chủ trương đường lối kháng chiến, kiến quốc được quyết định ở đây và từ đây, Trung ương Đảng, Bác Hồ, Chính phủ lãnh đạo toàn quốc thực hiện”.

Mấy chục năm trước, địa danh ATK tuyệt mật Định Hóa ít được nhắc đến cho dù trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, hầu hết các cơ quan Đảng, Chính phủ, quân đội đều đóng quân tại Định Hóa; những quyết định quan trọng cũng ra đời từ đây. Và, lịch sử đã khẳng định: Nói đến ATK không thể không nói đến Định Hóa, Thái Nguyên - là Trung tâm Thủ đô kháng chiến của cả nước.

Nhân dịp kỷ niệm 60 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Trung ương Đảng và Chính phủ trở lại ATK Định Hóa chỉ đạo cả nước kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (20-5-1947 / 20-5-2007), Chính phủ đã quyết định tổ chức Năm Du lịch Quốc gia tại Thái Nguyên với chủ đề “Về Thủ đô gió ngàn, Chiến khu Việt Bắc”. Đây là sự kiện không chỉ có ý nghĩa quan trọng đối với tỉnh Thái Nguyên mà còn đối với cả nước, nhằm giáo dục truyền thống cách mạng, đồng thời khai thác tiềm năng sản phẩm du lịch, văn hóa lịch sử cách mạng nói chung và an toàn khu (ATK) Định Hóa nói riêng. Năm du lịch lấy Thái Nguyên làm trung tâm, mang tính du lịch lịch sử, sinh thái; còn ATK là địa bàn rộng lớn thuộc chiến khu Việt Bắc. Cụm từ “Thủ đô gió ngàn” mà người dân Việt Nam đều đã quen thuộc, được chọn là một vế của chủ đề này, xuất phát từ câu thơ của nhà thơ Tố Hữu trong bài “Sáng tháng năm”.

Theo đồng chí Đồng Khắc Thọ, Trưởng ban quản lý Di tích lịch sử và danh thắng Thái Nguyên thì vào tháng 5-1951, nhà thơ Tố Hữu từ xóm Chòi, xã Mỹ Yên, huyện Đại Từ lên “Phủ Chủ tịch” của Bác tại chân Đèo De, xã Phú Đình, Định Hóa gặp Bác. Được nắm bàn tay Bác nồng ấm, ngồi đợi Bác làm việc, nhìn cái bồ đựng công văn và mấy con chim bồ câu tha thẩn... nhà thơ bỗng thấy những vần điệu tuôn trào:

“Vui sao một sáng tháng năm

Đường về Việt Bắc lên thăm Bác Hồ

Suối dài xanh mướt nương ngô

Bốn phương lồng lộng Thủ đô gió

ngàn…”

Chủ đề này gợi nhớ trong tâm khảm mỗi người dân Việt Nam về một thủ đô thời kháng chiến gian khổ nhưng đầy chất lãng mạn cách mạng.

Tuy còn nghèo khó, nhưng Thái Nguyên đã phát huy tối đa nội lực, đầu tư hàng nghìn tỷ đồng nâng cấp cơ sở vật chất, tạo một dấu ấn mới cho Thái Nguyên và cả Việt Bắc trong Năm du lịch Quốc gia. Hơn thế, từ trước đó, Thái Nguyên đã nhận được sự ủng hộ, giúp đỡ rất nhiệt tình của Trung ương, các địa phương, đơn vị trong cả nước, chuẩn bị cơ sở vật chất, ủng hộ về tinh thần để tổ chức Năm du lịch Quốc gia. Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh trên đỉnh Đèo De, Khuôn Tát do Đảng bộ và nhân dân Thủ đô Hà Nội tặng Thủ đô Kháng chiến Thái Nguyên nay đã là biểu tượng linh thiêng giữa rừng Việt Bắc; hàng chục đơn vị đã từng đứng chân trên địa bàn trong thời kỳ kháng chiến đã trở lại, góp sức xây dựng và bảo tồn các di tích lịch sử ở ATK, ngày càng làm giàu vốn di sản lịch sử cách mạng tại đây: Bộ Quốc phòng (Lịch Đàm); Bộ Y tế (Cầu Đá), Tổng liên đoàn Lao động (xóm Giữa, Văn Lãng); Hội liên hiệp Phụ nữ (xóm Bản Quyên); Cục Điện ảnh (bản Bắc); Cục Quân nhu (thôn Đậu); Cục Quân y (Nà Yến); Cục Quân khí (Phiềng Há); Đài Tiếng nói Việt Nam (Trường Sơn); Tổng cục Chính trị (Đồng Rằm); Bộ Tổng tham mưu (Đồng Đan); Cơ quan Văn hóa cứu quốc (Kỳ Linh-Đại Từ); báo Quân đội nhân dân (Khau Diều, Định Biên)...

Việc Thái Nguyên tổ chức thành công Lễ công bố Năm du lịch vào ngày 27-2 vừa qua đã mở màn cho những hoạt động lễ hội, du lịch-thương mại của cả vùng Việt Bắc trong Năm du lịch Quốc gia 2007 và các năm tiếp theo. Những ý định mà Thái Nguyên đặt ra trong Năm du lịch đã vượt lên những điều mong muốn. Hằng ngày có hàng nghìn du khách đến với Thái Nguyên, thăm 108 di tích quan trọng ở Định Hoá, Đại Từ: Đồi Khau Tý, xã Điềm Mặc (Định Hóa) là nơi Bác Hồ viết cuốn sách nổi tiếng “Sửa đổi lối làm việc” và bài thơ “Cảnh khuya”- Tiếng suối trong như tiếng hát xa/ Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa/ Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ/ Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà. Lán Bác Hồ tại đồi Tỉn Keo, xã Phú Đình, nơi mà ngày 6-12-1953, Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì cuộc họp Bộ Chính trị quyết định mở chiến dịch tiêu diệt tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ; Nhà sàn của Tổng bí thư Trường Chinh và văn phòng ở Nà Mòn; Phó thủ tướng Phạm Văn Đồng ở đồi Thẩm Khen, xã Phú Đình; Chủ tịch Mặt trận liên Việt Tôn Đức Thắng ở nhà ông Nông Đình Lăng và Nguyễn Văn Lá, xã Điềm Mặc; Đại tướng Võ Nguyên Giáp và cơ quan Bộ Tổng tư lệnh từng ở xóm Đồng Chùa, xã Thanh Định và khu hầm địa đạo xuyên núi Khẩu Quắc...

Năm du lịch về với cội nguồn còn có ý nghĩa hết sức lớn lao, bởi đây là cơ hội để Đảng bộ và đồng bào các dân tộc tỉnh Thái Nguyên bày tỏ tấm lòng với Bác Hồ kính yêu. Những tình cảm của Người dành cho Thái Nguyên trong suốt những năm sống và làm việc tại Thủ đô gió ngàn cũng như những lời căn dặn của Người trong những chuyến về thăm Thái Nguyên sau này vẫn luôn in đậm trong lòng mỗi người dân Thái Nguyên, tiếp thêm sức mạnh để Đảng bộ và nhân dân tỉnh Thái Nguyên phấn đấu, phát huy truyền thống cách mạng, quyết tâm xây dựng Thái Nguyên thành một tỉnh giàu đẹp như mong muốn của Người.

Trên địa bàn tỉnh hiện có 60 doanh nghiệp kinh doanh du lịch, trong đó 5 doanh nghiệp hoạt động kinh doanh lữ hành, hơn 75 cơ sở lưu trú với hơn 2.000 phòng đủ tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch. Hệ thống cơ sở hạ tầng trong toàn tỉnh, nhất là tại Trung tâm ATK Phú Đình-Định Hóa; các khu, điểm du lịch được cải thiện, nâng cấp rõ rệt. Quý I-2007, tỉnh vẫn tiếp tục đầu tư gần 600 tỷ đồng xây dựng cơ bản, trong đó chủ yếu cho các hạng mục nâng cấp hạ tầng du lịch, các dự án về giao thông vận tải, dự án thuộc khu ATK...

Chính phủ cũng đã có nhiều quyết sách cho vùng ATK. Mới đây nhất, ngày 27-2-2007, Phó thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Sinh Hùng đã đồng ý đầu tư nâng cấp con đường nối Quốc lộ 3 với ATK Định Hoá, thông với Chợ Đồn, Bắc Kạn; Đầu tư để Khu du lịch Núi Cốc được mở mang và xếp hạng trọng điểm du lịch Quốc gia. Đường cao tốc Hà Nội-Thái Nguyên vừa được khởi công, chắc chắn sẽ mang đến nguồn sinh lực mới thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của Thái Nguyên và cả vùng Việt Bắc.

Đội ngũ hướng dẫn viên du lịch được tăng cường, đào tạo chuyên nghiệp hơn. Nhân dân các dân tộc chuẩn bị những sản phẩm hàng hóa địa phương, những chương trình văn hóa, nghệ thuật đặc sắc phục vụ du khách. Đó là cơm lam, trám đen, rau rừng, những điệu then, hát sli, hát lượn và những lễ hội truyền thống đặc sắc riêng có ở vùng đất chiến khu này. Hướng về lễ kỷ niệm 60 năm Bác Hồ về ATK Định Hóa lãnh đạo kháng chiến chống thực dân Pháp (20-5-2007); 60 năm ngày thương binh-liệt sĩ (27-7) tại xã Hùng Sơn, huyện Đại Từ; Thái Nguyên sẽ có nhiều hoạt động văn hóa tinh thần đậm đà bản sắc dân tộc đón chào du khách trong và ngoài nước.

Bài và ảnh Hữu Minh