Căn phòng khách nhỏ giản dị, nằm trong khuôn viên rộng, có nhiều cây xanh trong tư gia của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, là nơi chứng kiến nhiều cuộc gặp mặt lịch sử, đầy ấn tượng. Năm 2006, căn phòng nhỏ này đã chứng kiến sự xuất hiện của ba vị khách đến từ châu Mỹ xa xôi là Tổng thống Vê-nê-du-ê-la U.Cha-vết, Tổng thống Chi-lê M.Ba-chê-lê và Chủ tịch Quỹ cựu binh Mỹ tại Việt Nam (VVAF) B.Mu-lơ.

Gặp được Đại tướng đã là thành công

Không phải ngẫu nhiên mà hoàn toàn có chủ định, khi cả Tổng thống Cha-vết, Tổng thống Ba-chê-lê và ông Mu-lơ đều đề nghị được gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong chương trình của mình. Đối với họ, gặp được Đại tướng là một trong những thành công của chuyến thăm Việt Nam. Thế nên, ngay từ khi bước vào tiền sảnh ngôi nhà của Đại tướng, Tổng thống Cha-vết hay Tổng thống Ba-chê-lê đều rảo bước rất nhanh, như sợ bị ai đó lấy đi những khoảnh khắc quý giá mà mình đã bao lần mong đợi. Ngay đến cả ông Mu-lơ, dù phải ngồi trên xe lăn, cũng cố đẩy xe vượt nhanh qua bậc tam cấp để vào phòng khách tiếp kiến Đại tướng.

Mái tóc của Đại tướng đã bạc trắng nhưng trí óc của Đại tướng thì vẫn minh mẫn. Vẫn mang trong mình hình ảnh người lính Cụ Hồ năm xưa, Đại tướng thường mặc quân phục khi tiếp khách. Giọng của Đại tướng sang sảng, cuốn hút sự chú ý của người nghe và thường mở đầu câu chuyện một cách rất thoải mái: “Tôi sẵn sàng nghe các bạn”.

Tổng thống Cha-vết không giấu giếm nói rằng trong chuyến đi này ông chỉ mong được gặp Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp. Nét mặt, thái độ và câu nói đầu tiên của Tổng thống đã toát lên điều mong ước đó: “Thưa Đại tướng, được gặp Đại tướng là một vinh dự lớn cho Đoàn và cá nhân tôi. Không có gì phải giấu giếm và rất chân thật nói với Ngài rằng, lòng mong muốn được gặp Ngài là một nguyện vọng chính của tôi trong chuyến đi này…”.

Trong các câu chuyện về cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc, Tổng thống Cha-vết và Tổng thống Ba-chê-lê đều nhắc lại việc nhân dân Mỹ La-tinh đã từng bắt một sĩ quan tình báo Mỹ để đòi lính ngụy trả tự do cho Anh hùng Nguyễn Văn Trỗi. Đại tướng Võ Nguyên Giáp ghi nhận tình cảm chân tình từ các vị khách quý. Đại tướng cho rằng, Việt Nam và nhân dân các nước Mỹ La-tinh tuy cách xa nhau nửa vòng Trái Đất, nhưng trong cuộc đấu tranh giành độc lập, hòa bình, thì lại có nhiều điểm tương đồng.

Vật báu của cả dân tộc

Có lẽ chuyến thăm Việt Nam của đoàn cựu binh Mỹ gần sát với ngày kỷ niệm 60 năm Toàn quốc kháng chiến và 62 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, nên trong hồi ức của mình, Đại tướng đã nhớ về những ngày đầu thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam với đội quân vũ trang đầu tiên chỉ có 34 người.

“Chỉ với đội quân ban đầu có 34 người, dân tộc Việt Nam đã đánh bại quân đội Mỹ. Riêng điều này thôi đã tạo nguồn cảm hứng cho tất cả mọi người trên thế giới để mơ về giấc mơ của mình và tin rằng mọi thứ đều có thể thực hiện được”, ông Mu-lơ ngưỡng mộ nói. Ông Mu-lơ còn khẳng định: “Chúng tôi (những người Mỹ) không thể nào đối đầu được với nhân dân Việt Nam, Quân đội nhân dân Việt Nam. Qua những trải nghiệm của chúng tôi và cuộc gặp ngày hôm nay, chúng tôi càng kính trọng hơn, đánh giá cao hơn về người dân, Quân đội nhân dân Việt Nam và những người lãnh đạo của đất nước này. Được gặp Đại tướng, tôi thấy ông là người hết sức nguyên tắc, đầy nghị lực nhưng cũng nhiều cảm hứng. Đại tướng không chỉ là Anh hùng của Việt Nam mà còn của thế giới”.

Không nhận lời khen ấy về mình, Đại tướng nhắc lại lời đã từng nói với cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mắc Na-ma-ra: “Người anh hùng nhất là nhân dân Việt Nam. Bản thân tôi chỉ là một phần”. Dân tộc Việt Nam đã đánh thắng Mỹ nhờ biết dựa vào tình đoàn kết bởi chỉ có đoàn kết mới mang lại chiến thắng. Để minh chứng cụ thể, Đại tướng đã tặng các vị khách món quà là những cuốn sách quý, trong đó luôn có cuốn “Tư tưởng Hồ Chí Minh và con đường cách mạng Việt Nam”, bởi tất cả những gì mà thế giới muốn biết tại sao Việt Nam lại đánh thắng đế quốc Mỹ đều được thể hiện trong cuốn sách này. Nâng niu hai cuốn sách được tặng trên tay, Tổng thống Ba-chê-lê cho biết, bà sẽ nghiên cứu kỹ những cuốn sách này. Đó không chỉ là báu vật của riêng bà mà còn là của toàn dân tộc Chi-lê. Còn Tổng thống Cha-vết chân tình bộc lộ rằng, những cuốn sách này sẽ trở thành cẩm nang cho mỗi cán bộ, chiến sĩ Vê-nê-du-ê-la. Tổng thống cho biết, trong suốt cuộc chiến đấu giải phóng dân tộc, các nhà lãnh đạo Vê-nê-du-ê-la luôn mang theo bên mình những cuốn sách của tướng Giáp về đấu tranh cách mạng. Bản thân Tổng thống cũng dành nhiều thời gian để tìm hiểu và đánh giá những đóng góp to lớn của cách mạng Việt Nam đối với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân các nước Mỹ La-tinh, trong đó có chiến thắng Điện Biên Phủ gắn liền với tên tuổi của Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Còn với ông Mu-lơ, kể từ lúc được Đại tướng trao tặng sách, ông cứ mân mê từng trang, nửa như muốn nhờ ngay cô phiên dịch dịch hộ, nửa không muốn bỏ qua giây phút trò chuyện ít ỏi còn lại với Đại tướng. Cuối cùng, ông không cưỡng nổi sự tò mò và đề nghị phiên dịch dịch hộ lời đề tặng, mặc dù lúc đó phu nhân của Đại tướng đã có ý mời mọi người ra chụp ảnh lưu niệm. Nghe xong lời dịch, khuôn mặt của ông Mu-lơ bừng sáng, đầy xúc động, miệng chỉ kịp nói hai tiếng “Cám ơn”. Chắc bản thân ông không thể ngờ rằng, người lính Cụ Hồ dù đã ở tuổi “xưa nay hiếm” vẫn ngồi nắn nót viết từng chữ vào lời đề tặng sách cho một người từng là đối thủ bên kia chiến tuyến với mình. Lúc đó, khóe mắt của ông Mu-lơ hơi ướt. Hình như ông đã khóc vì xúc động, vì sự khoan dung, độ lượng của Đại tướng.

Kim Oanh