Mẹ chung của các chiến sĩ Việt Nam

Mẹ Vĩnh góa chồng ở tuổi 47 và đứng vậy thờ chồng, tần tảo nuôi dạy các con nên người. Sáu người con của mẹ, năm trai và một gái được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam ở tuổi đời rất trẻ. Năm người con trai đều là cán bộ hoạt động tiền khởi nghĩa, là lão thành cách mạng, đều tham gia đội du kích Phạm Hồng Thái. Con trai cả Nguyễn Huy Minh, bí danh Thạch Sơn, lãnh đạo anh em binh lính địch phản chiến để đi theo du kích Phạm Hồng Thái tiêu diệt giặc Nhật trên núi Tam Đảo ngày 16-7-1945. Sự kiện lịch sử này báo Quân giải phóng của Giải phóng quân ở số báo 01 ngày 3-8-1945, nêu: “Tinh thần anh em binh lính Tam Đảo muôn năm!”. Câu mở đầu viết: “Tam Đảo! Hai chữ Tam Đảo sẽ được lưu truyền đời đời trong lịch sử cách mạng giải phóng của ta!”. Ngày 18-10-1952, Nguyễn Huy Minh hy sinh anh dũng ở chiến dịch Tây Bắc để lại cho mẹ Vĩnh đứa cháu đích tôn chưa đầy một tuổi. Đội ơn bà nuôi dưỡng, cậu bé Nguyễn Huy Vũ nối nghiệp cha theo nghề binh nghiệp đã trở thành cán bộ Quân đội nhân dân Việt Nam.

Người con thứ hai của mẹ là Nguyễn Huy Mục, bí danh Tam Sơn, 15 năm liên tục là Bí thư Huyện ủy huyện Định Hóa (tỉnh Thái Nguyên), đến lúc nghỉ hưu. Người con thứ 3 Nguyễn Huy Tân, bí danh Ngân Sơn, trước ngày nghỉ hưu là Phó ban nội chính Tỉnh ủy Vĩnh Phú (trước đây). Người con thứ tư là Nguyễn Huy Văn, bí danh Kim Sơn, là đại tá quân đội, hiện nghỉ hưu ở Thủ đô Hà Nội. Người con thứ năm là Nguyễn Huy Khoa, bí danh Ma Sơn, cũng là đại tá quân đội, nghỉ hưu ở phường Liên Bảo, TP Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc. Người con thứ sáu là Nguyễn Thị Học, nguyên cán bộ địch vận Tổng cục Chính trị, chồng bà là Lê Hồng Tâm cũng là đội viên đội du kích Phạm Hồng Thái.

Mẹ Vĩnh sinh các con đều trên núi Tam Đảo, đều là Bộ đội Cụ Hồ và đều bắt đầu đi theo Đảng làm cách mạng ở đây. Riêng năm người con trai lấy chữ Sơn ghép cho bí danh như: Thạch Sơn, Ngân Sơn, Kim Sơn, Mai Sơn-Ngũ Sơn. Các con mẹ Vĩnh là biểu tượng của đá, của núi, của mây, của kim loại quý, của loài tre đẹp luôn thủy chung với dãy núi Tam Đảo điệp điệp trùng trùng với Quốc mẫu Lăng Thị Tiêu anh hùng(1). Các con của mẹ Vĩnh phát huy tốt truyền thống cách mạng, trung thành với Đảng, với dân như hiếu thuận với cha mẹ, với tiền nhân.

Nhà nghèo khó nhưng cả nhà mẹ Vĩnh tích cực tham gia kháng chiến cứu quốc, là cơ sở tin cậy của các đồng chí Võ Nguyên Giáp, Vũ Tuân, Lê Trung Đình, Đào Duy Kỳ, Trần Thị Minh Châu… Nhà mẹ còn là nơi nuôi dưỡng bộ đội, thương binh và con của một số đồng chí lãnh đạo gửi để đi công tác. Các chiến sĩ cách mạng đến nhà đều được mẹ Vĩnh bảo vệ, chăm sóc, giúp đỡ về mọi mặt không quản sớm tối. Do có thành tích xuất sắc nên mẹ được Cụ Hồ gửi thư khen như báo Nhân Dân số 34, ngày 29-11-1951, đăng:

Con đi đi, đi đi con

Đánh Tây để giữ nước non Lạc Hồng

Bao giờ kháng chiến thành công

Con về giúp mẹ vun trồng lúa khoai

Lời bà cụ Vĩnh dạy các con mình như thế và bà cụ Vĩnh chẳng những là mẹ hiền của 6 chiến sĩ con đẻ của cụ, mà còn là mẹ chung của chiến sĩ Việt Nam. Vì cả nhà kháng chiến, bà cụ Vĩnh và các con của cụ thật xứng đáng với Tổ quốc. Bà cụ xứng đáng là gương mẫu cho các bà mẹ Việt Nam.

Tổng kết kháng chiến, gia đình mẹ Nguyễn Thị Vĩnh được Chính phủ cấp Bằng có công với nước. Riêng mẹ được thưởng một huân chương Kháng chiến chống Pháp hạng nhất, một huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng ba.

Hồi mẹ Nguyễn Thị Vĩnh thọ 105 tuổi, ngày 12-3-1995 mừng đại thọ, đồng chí Tổng Bí thư Đỗ Mười về thăm, tặng mẹ bộ áo quần bằng nhiễu màu đỏ, Chủ tịch nước Lê Đức Anh gửi tặng lẵng hoa, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam Trương Mỹ Hoa gửi thư chúc mừng.

Năm sau, tháng 3-1996, mẹ Vĩnh thọ 106, vợ chồng Đại tướng Võ Nguyên Giáp về chúc thọ và biếu quà chúc mẹ tiếp tục đại thọ.

Nhưng do tuổi cao, mẹ Nguyễn Thị Vĩnh đã từ giã cõi bụi trần thanh thản ra đi theo tổ tiên và người bạn đời hồi 22 giờ 26 phút ngày 7-10-1998 (tức ngày 17-8 năm Mậu Dần) hưởng đại thọ 108 tuổi.

Trần Quang Tạo