Đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng phu nhân tiếp ông Ray-mông Ô-brắc và con gái. Ảnh: TRẦN HỒNG

… Những kỷ niệm được nhắc lại, những cái siết tay trìu mến, niềm xúc động dâng trào… Không gian trong căn phòng bỗng chốc cứ đậm đặc một cảm giác đầm ấm niềm vui gặp gỡ lan tỏa khắp nơi. Những người bạn sau nửa thế kỷ mới gặp nhau có biết bao kỷ niệm đáng nhớ!…

Đến thăm Đại tướng Võ Nguyên Giáp vào ngày 2-9, ngày Tết Độc lập của Việt Nam, ông Ray-mông Ô-brắc, Người bạn lớn của Việt Nam, người bạn thân thiết của Bác Hồ, nói rằng đó là niềm vinh dự và may mắn của ông và con gái Ê-li-da-bét (người được Bác Hồ nhận là con gái nuôi và thường thân mật gọi là Ba-bét) trong chuyến thăm Việt Nam lần này, từ 27-8 đến 4-9-2007.

Tại căn nhà số 30 Hoàng Diệu của Đại tướng, cuộc gặp gỡ giữa Vị tướng huyền thoại của Việt Nam cùng Người bạn lớn đến từ nước Pháp và con gái nuôi của Bác Hồ diễn ra trong vỏn vẹn có 30 phút mà ngập tràn xúc động. Lần đầu tiên gặp lại sau 55 năm, ông Ray-mông Ô-brắc cầm mãi tay Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Phải đến khi Ba-bét cất tiếng chào Đại tướng, niềm xúc động giữa hai người bạn xưa mới như tạm lắng xuống. Họ cùng ngồi trò chuyện, nhắc lại những kỷ niệm về Chủ tịch Hồ Chí Minh và những người bạn Pháp xưa.

Không cần phiên dịch, Đại tướng và ông Ray-mông Ô-brắc nói chuyện với nhau bằng tiếng Pháp. Những người bạn nhanh chóng hiểu nhau, bởi vốn tiếng Pháp của Đại tướng và phu nhân chẳng hề bị phôi pha theo thời gian, và cũng bởi chủ và khách đã quá biết nhau…

Ông Ray-mông Ô-brắc nói rằng, ông chờ đợi cuộc gặp với Đại tướng từ lâu lắm rồi. Ông ân cần hỏi thăm sức khoẻ Đại tướng và gia đình. Ông nói rằng, đối với nhiều người dân Pháp, Đại tướng Võ Nguyên Giáp và cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc Việt Nam vẫn là biểu tượng sinh động của sức mạnh đoàn kết, ý chí quật cường chống chủ nghĩa đế quốc, giành độc lập dân tộc của nhân dân Việt Nam. Lần thứ 12 trở lại Việt Nam khi vừa bước vào tuổi 93, ông Ray-mông Ô-brắc nói rằng trong ông trào dâng “cảm xúc được quay về với đại gia đình sau một thời gian xa cách”. Ông nhớ lại những năm tháng ở Việt Nam trong thời kỳ khó khăn nhất, tận mắt chứng kiến Việt Nam, nhất là Hà Nội bị bom Mỹ tàn phá, nhớ những sự kiện lịch sử quan trọng về Việt Nam trên các diễn đàn quốc tế mà ông từng tham gia và đóng góp.

Ông Ray-mông kể với Đại tướng rằng, ông vẫn nhớ như in cuộc gặp gỡ đầu tiên giữa ông và Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1946 tại Phông-ten-nơ-blô và những kỷ niệm mà ông có được với Người trong hàng chục năm sau đó. Ba-bét chia sẻ cảm xúc giống hệt cha mình với Đại tướng. Làm sao có thể quên được cô bé năm nào mà cứ vào ngày sinh nhật hàng năm, dù rất bận việc và ở xa, Hồ Chủ tịch vẫn đều gửi quà sinh nhật. Người con gái nuôi của Bác Hồ nói với Đại tướng về niềm tự hào “có người cha đỡ đầu đã dành cả cuộc đời đấu tranh vì độc lập, tự do không chỉ cho nhân dân Việt Nam mà cho tất cả các dân tộc yêu chuộng hòa bình trên thế giới”. Không có cơ hội được gặp người cha đỡ đầu dù chỉ một lần, “mơ ước cháy bỏng” của Ba-bét suốt thời niên thiếu là “được đến với quê hương Việt Nam”. Năm 1990, bà đến Việt Nam lần đầu nhân kỷ niệm 100 năm Ngày sinh của Người và khánh thành Bảo tàng Hồ Chí Minh. Bà Ba-bét cho biết, nguyện vọng của bà là được tiếp tục góp phần đào tạo nguồn nhân lực trẻ Việt Nam thông qua công việc hiện tại của bà là giảng dạy chuyên ngành xây dựng.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp và ông Ray-mông Ô-brắc đã xúc động ôn lại những kỷ niệm xưa về những người bạn Pháp, đã hết lòng giúp đỡ và ủng hộ nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. Đại tướng hỏi ông Ray-mông rằng liệu có gặp lại những người bạn đó không, và ai còn, ai mất? Ông Ray-mông có kể cho Đại tướng nghe cuộc gặp với một số bạn Pháp, và nói rằng tất cả đều vẫn nhớ tới Việt Nam. “Thi thoảng, chúng tôi có gặp nhau và ôn lại những chuyện ngày xưa. Chúng tôi vẫn nhớ Việt Nam lắm”, ông nói. Bà Ba-bét nói rằng bà được biết có rất nhiều khách quốc tế tới thăm Đại tướng. Điều đó chứng tỏ “cả thế giới đều biết đến Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Và ngay cả ở Pháp, Đại tướng cũng là một tên tuổi rất nổi tiếng”.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã cám ơn những tình cảm của ông Ray-mông Ô-brắc và những người bạn Pháp dành cho Việt Nam, đồng thời nhờ ông Ray-mông Ô-brắc chuyển lời hỏi thăm và cám ơn tới những người bạn Pháp. Đại tướng nói rằng khi nhớ về ông Ray-mông, Đại tướng luôn nhớ tình bạn sâu đậm và đặc biệt giữa ông bà và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nhân dịp này, ông Ray-mông Ô-brắc và con gái đã trao tặng Đại tướng Võ Nguyên Giáp 2 cuốn sách bằng tiếng Pháp: “Thế giới phẳng” của tác giả Th.Phrai-đơ-man và “Địa chính trị” của tác giả Y.La-cốt-xtơ.

Ông Ray-mông kể rằng, trong chuyến thăm Việt Nam lần này ông đã đi thăm nhiều nơi, Việt Nam đã đổi thay nhiều, đẹp và rực rỡ hơn. Sự thay đổi nhanh chóng của Việt Nam làm ông ngạc nhiên. Đó không chỉ là sự thay đổi về cơ sở hạ tầng, về cuộc sống mà còn là những thay đổi từ con người. “Thế hệ trẻ Việt Nam ngày nay rất trẻ trung, năng động và giàu ý chí phấn đấu. Đó chính là thành quả của đường lối lãnh đạo Cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, và Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, là sự phấn đấu quên mình của nhân dân Việt Nam anh hùng. Tôi cảm thấy rất vui khi nhìn thấy Việt Nam “thay da đổi thịt” từng ngày”, ông bộc bạch với Đại tướng.

Khác với những lần tiếp khách quốc tế trước, cuộc gặp giữa Đại tướng với ông Ray-mông Ô-brắc và con gái thân tình hơn khi có mặt hai người cháu trai của Đại tướng. Bà Ba-bét đã đề nghị một trong hai người cháu của Đại tướng vẽ tặng bà chiếc ô-tô. Cậu bé nhỏ hơn nhút nhát trốn sau lưng ông, nhưng anh cậu đã vẽ chiếc ô-tô rất đẹp và đưa tặng bà. Để rồi sau đó, chính tay Đại tướng Võ Nguyên Giáp đề vào đó ba chữ: Võ Nguyên Phong, tên người cháu của ông.

Chia tay Đại tướng ra về, ông Ray-mông Ô-brắc đã nắm tay Đại tướng rất lâu và nhắc đi nhắc lại đến 3 lần: “Đại tướng nhớ giữ sức khoẻ nhé!”. Ra đến cửa, một lần nữa, ông Ray-mông Ô-brắc lại dừng lại và đã đứng lặng rất lâu như muốn níu lại thời gian bên Đại tướng.

THU TRANG