Tiễn đưa linh cữu đồng chí Thượng tướng, Giáo sư Hoàng Minh Thảo về nơi an nghỉ cuối cùng.

Ngày 11-9, tại Nhà tang lễ Quốc gia đã cử hành trọng thể theo nghi thức cấp Nhà nước lễ tang Thượng tướng, Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Hoàng Minh Thảo. Viếng Thượng tướng, Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Hoàng Minh Thảo có các đoàn: Đoàn đại biểu Chính phủ do đồng chí Nguyễn Tấn Dũng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ dẫn đầu; Đoàn đại biểu Ban Bí thư Trung ương Đảng do đồng chí Tòng Thị Phóng, Bí thư Trung ương Đảng, Phó chủ tịch Quốc hội dẫn đầu; Đoàn đại biểu Nhà nước do đồng chí Nguyễn Thị Doan, Phó chủ tịch nước dẫn đầu; Đoàn đại biểu Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam do đồng chí Huỳnh Đảm, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ dẫn đầu; Đoàn đại biểu Đảng ủy Quân sự Trung ương và Bộ Quốc phòng do Đại tướng Phùng Quang Thanh, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Đảng ủy Quân sự Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng dẫn đầu; Đoàn đại biểu Thành ủy, UBND, HĐND, MTTQ thành phố Hà Nội do đồng chí Phạm Quang Nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy dẫn đầu; Đoàn đại biểu Đảng ủy Công an Trung ương và Bộ Công an do Trung tướng Trần Đại Quang, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an dẫn đầu... và nhiều đồng chí tướng lĩnh quân đội, đại biểu các bộ, ngành, cơ quan, tổ chức ở Trung ương, địa phương. Các đồng chí nguyên Tổng bí thư: Đỗ Mười, Lê Khả Phiêu; nguyên Chủ tịch nước: Lê Đức Anh, Trần Đức Lương; nguyên Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Phạm Thế Duyệt đã đến viếng. Các đồng chí: Tổng bí thư Nông Đức Mạnh; Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng; nguyên Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Võ Chí Công; nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An; Đại tướng Võ Nguyên Giáp; Đại tướng Nguyễn Quyết; Đại tướng Lê Văn Dũng, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị... đã gửi vòng hoa viếng.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng ghi trong sổ tang “Đồng chí Thượng tướng, Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Hoàng Minh Thảo là người đảng viên cộng sản trung kiên, người cán bộ mẫu mực, người tướng lĩnh tài ba của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta...”. Đại tướng Phùng Quang Thanh, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Trưởng ban lễ tang cấp Nhà nước đọc điếu văn tại lễ truy điệu bày tỏ lòng tiếc thương sâu sắc của Đảng, Nhà nước, Quân đội và thân quyến đối với Thượng tướng, Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Hoàng Minh Thảo. Thượng tướng, Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Hoàng Minh Thảo một cán bộ ưu tú, một vị tướng tài, giàu kinh nghiệm trong chiến đấu, giàu tài năng và trí tuệ trong nghiên cứu khoa học quân sự. Hơn 70 năm phục vụ cách mạng, hơn 60 năm tuổi Đảng, hơn 50 năm phục vụ trong Quân đội, dù ở bất cứ cương vị nào, đồng chí Hoàng Minh Thảo luôn nêu cao ý chí anh dũng, kiên cường, là người mẫu mực về lòng nhân ái và đạo đức cách mạng, quy tụ được tinh thần đoàn kết, vượt mọi khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước, Quân đội và nhân dân giao phó...

Lễ tang Thượng tướng, Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Hoàng Minh Thảo được cử hành trọng thể lúc 7 giờ 30 phút ngày 11-9 tại Nhà tang lễ Quốc gia nhưng ngay từ chiều 10-9, đã rất đông đồng chí, đồng đội, bà con cô bác gần, xa đến viếng ông. Họ là những người từng được sống, làm việc bên ông trong những năm khói lửa chiến tranh, cũng có người chỉ nghe tên, biết tiếng về tài thao lược quân sự của ông qua sách báo, phim ảnh… Trước giờ tiễn biệt vị tướng-nhà cầm quân mưu lược-nhà khoa học-nhà sư phạm uyên bác, bao lời nói ngập tràn nước mắt. Có những lời tiễn đưa nhòe trang giấy. Bao kỷ niệm về Thượng tướng Hoàng Minh Thảo được nhắc lại với sự trân trọng, ngưỡng mộ sâu sắc.

Một vị tướng tài ba, người đã góp phần “khai sinh” ra hình thức chiến thuật “Vận động tiến công kết hợp chốt” và “Chiến thuật vận động bao vây, tiến công liên tục”, hai trong số ba hình thức chiến thuật mới trong kháng chiến chống Mỹ nhưng giữa đời thường lại nhân ái đến thế. Anh Vũ Đức Khang, người suốt hơn hai mươi năm lái xe phục vụ Thượng tướng nghẹn lời: “Từ lúc ông mất, tôi như hụt hẫng. Thật sự, ông đã coi những người phục vụ chúng tôi như con, như cháu trong nhà. Ông thương người nghèo lắm”. Rồi anh Khang kể lại chuyện khi Thượng tướng ghé về Thanh Hóa thăm người chiến sĩ cũ tên Khôi. Vào nhà, thấy bố anh Khôi ốm, nhà cửa hoàn cảnh, Thượng tướng Hoàng Minh Thảo đã vét hết túi, có bao nhiêu tiền đưa hết cho anh Khôi. Ra đến xe, ông còn bảo với anh Khang: “Thôi, ông con ta có đói cũng nhịn về Hà Nội nhé”. Rồi ông cởi chiếc áo đang mặc (chiếc áo mới nhất) quay trở lại tặng nốt cho anh Khôi… Anh Khang tiết lộ: “Hai chục năm nay, ông luôn dành tiền viết báo, viết sách bảo tôi đưa đến tận nhà những người có hoàn cảnh khó khăn (ông xem trên báo) dặn không tiết lộ chức danh, chỉ bảo “của ông Thảo bộ đội” tặng”.

Tin Thượng tướng, Giáo sư, Nhà giáo nhân dân Hoàng Minh Thảo ra đi thật đột ngột đối với nhiều người, trong đó có những người làm báo Quân đội nhân dân. Vậy là từ nay, chúng tôi không thể đến ngôi nhà số 69 phố Phùng Chí Kiên để “đặt” ông viết bài cho về Nghệ thuật Quân sự nữa rồi! Nghe tin ông mất, thân bằng, cố hữu, cả những người ở rất xa, từ Lạng Sơn xuống, từ Cần Thơ ra… mong được thắp cho ông nén nhang, tiễn biệt ông về cõi vĩnh hằng.

Chiều 11-9, Lễ an táng Thượng tướng, Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Hoàng Minh Thảo đã được cử hành trọng thể tại Nghĩa trang Mai Dịch, Hà Nội. Xin mượn lời của Anh hùng Lao động, Giáo sư Vũ Khiêu lặn lội đến tận nơi thắp cho Thượng tướng, Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Hoàng Minh Thảo nén tâm nhang và dâng tặng đôi câu đối: “Thượng tướng anh minh, trăm trận lẫy lừng gương trí dũng - Giáo sư uyên bác, ngàn trang rực rỡ bút tinh khôi” để một lần nữa tiễn biệt ông về cõi vĩnh hằng.

Bài và ảnh: ANH THU, NGUYỄN TUẤN, MINH TRƯỜNG