19 ngày đêm Bác Hồ ở xã Cần Kiệm

Đến Tết Đinh Hợi này là 60 năm, xem lại các tư liệu về Bác Hồ và nhật ký 19 ngày đêm của đồng chí Vũ Kỳ, thư ký riêng của Bác, được biết:

…Sau ngày Toàn quốc kháng chiến, trong lúc tiếng súng của quân và dân Hà Nội giành giật với thực dân Pháp từng căn nhà, góc phố đang nổ thì Bác Hồ vẫn ở sát Thủ đô để lãnh đạo kháng chiến. Bác chuyển từ Hậu ÁÁi qua Vạn Phúc (Hà Đông), đến Xuân Dương (Thanh Oai). Rồi từ Xuân Dương, chiều 13-1-1947, Bác cùng đoàn cán bộ chuyển đến xóm Lài Cài, xã Cần Kiệm.

Cụ Nguyễn Đình Khuê dành nhà cho Bác ở là một nhà nho yêu nước. Cụ có ba con đều là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, vì vậy gia đình đều biết giữ gìn bí mật và không cho ai qua lại nơi Bác ở và làm việc.

Về Cần Kiệm được một tuần thì Tết đến. Ngày 30 Tết, các gia đình xung quanh rộn rịp mổ lợn, gói bánh chưng, còn cơ quan của Bác thì vẫn ăn cơm độn sắn, chiều mọi người vẫn đào hầm… Tối 30 Tết, Bác đi họp Hội đồng Chính phủ ở Quốc Oai và chúc mừng năm mới các thành viên trong Chính phủ. 10 giờ 30 phút tối, Bác rời Quốc Oai đến núi Trầm (Chương Mỹ) để chúc Tết toàn Đảng, toàn quân, toàn dân qua đài Tiếng nói Việt Nam. Đúng giao thừa, cả nước được nghe lời Bác ấm áp đọc những vần thơ chúc Tết:

Cờ đỏ sao vàng tung bay trước gió

Tiếng kèn kháng chiến vang dậy non sông

Toàn dân kháng chiến, toàn diện kháng

chiến

Sức ta đã quyết, lòng ta đã đồng

Tiến lên chiến sĩ, tiến lên đồng bào

Trường kỳ kháng chiến nhất định thắng lợi

Thống nhất độc lập, nhất định thành công.

Đọc xong thơ chúc Tết, Bác quay ra trò chuyện với anh chị em cán bộ của đài. 12 giờ 45 phút, Bác quay trở về Cần Kiệm. Trời lại mưa to, đường trơn, nhiều lúc mọi người phải xuống đẩy xe mới vượt qua được. Gà đã gáy, xe còn cách nhà chừng 2km thì bị tụt cả hai bánh xuống ruộng. Vào lúc mở đầu của năm mới mà đi mượn người đẩy xe thì thật là khó. Bác cùng anh em đành xuống đi bộ về nhà, kịp “xông đất”. Bác còn đốt đèn trải tờ giấy hồng viết 4 chữ nho “Cung chúc tân xuân” để sáng cho người đưa sang chúc Tết gia đình cụ Khuê cùng với ít quà. Gần 5 giờ sáng mồng một Tết Đinh Hợi 1947, Bác mới chợp mắt trong khi xóm làng đã dậy làm cỗ Tết.

Trước 7 giờ sáng, Bác dậy và đánh thức cả cơ quan để "xuất hành" đi khênh xe. Đúng ngày mồng một Tết, Bác sửa lại cuốn sách “Vấn đề du kích” để đi in. Cũng trong ngày này, Bác viết thư cho chiến sĩ đồng bào đang chiến đấu ở Thủ đô. Đến 9 giờ, các đồng chí Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp, Trần Đăng Ninh, Nguyễn Lương Bằng... sang chúc Tết. Lúc đó cả cơ quan mới có bánh chưng, rượu, hoa quả để đón năm mới.

Trong 19 ngày đêm ấy, Bác Hồ đã đến Trúc Sơn, Quốc Oai để chủ trì các cuộc họp Hội đồng Chính phủ vào các ngày 16-1, 21-1, 2-2-1947. Bác viết lời kêu gọi đồng bào tiêu thổ kháng chiến, viết thư chúc Tết đồng bào Nam Bộ, cùng nhiều thư, điện cho các nhà lãnh đạo chính phủ Ấn Độ, Miến Điện, Pháp và sửa chữa nhiều cuốn sách phục vụ kháng chiến như cuốn “Binh pháp Tôn Tử", "Công tác chính trị viên", "Chiến thuật du kích”...

Sau 19 ngày đêm ở Cần Kiệm, chiều 2-2-1947, Bác Hồ rời Cần Kiệm, tiếp tục chặng đường lên chiến khu Việt Bắc lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Pháp.

TRỌNG ĐÔNG