Mấy năm gần đây, khi Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức kỳ thi THPT quốc gia, thí sinh ở những tỉnh xa hầu như không còn về Hà Nội dự thi vào các trường ĐH, CĐ như trước đây, nhưng nhà chị Bích vẫn là “địa chỉ đỏ” để các em học sinh về dự thi vào các trường trung cấp, cao đẳng trên địa bàn Hà Nội, hoặc học sinh ở các huyện xa trung tâm Hà Nội tham dự kỳ thi THPT quốc gia tìm đến. Trong tháng 6 này, chị Bích nhận được gần 10 cuộc điện thoại của các em học sinh từ các tỉnh: Hòa Bình, Thái Nguyên, Bắc Giang… xin được ở nhờ để dự thi, hoặc chờ xét tuyển vào các trường trung cấp, cao đẳng nghề trên địa bàn Hà Nội.

Đến nhà chị Bích vào một buổi chiều tháng 6 trong cái nắng nóng mùa hạ như đổ lửa, được hỏi về việc cho các cháu học sinh ở trọ miễn phí khi đi thi vào ĐH, CĐ ánh mắt chị sáng lên, bao kỷ niệm lại ùa về. Chị kể: “Hầu hết các cháu học sinh đến đây ở nhờ, gia đình đều khó khăn, quê ở các tỉnh xa, nhất là địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới. Nhưng có một trường hợp mình nhớ mãi, đó là mùa thi ĐH, CĐ cách đây mấy năm. Khoảng 5 sáng, mình mở cửa đi tập thể dục thì thấy một bà cụ gầy guộc, bên cạnh là một thanh niên ngồi ngủ gục trước hiên nhà. Thấy tôi, bà lão ôm chầm lấy và khẩn khoản: “Chị ơi, chị có phải là chị Bích không? Chị cho mẹ con tôi ở nhờ để cháu thi vào Trường Đại học Xây dựng, chứ giữa chốn thành thị phố xá thế này, mẹ con tôi ở quê ra không biết chỗ nào mà nhờ vả”.

leftcenterrightdel
Chị Trần Thị Bích cùng các nhân viên sắp xếp dùng sinh hoạt, chuẩn bị đón các thí sinh về ở miễn phí mùa thi 2019. Ảnh: HỒNG SÁNG.

Sau, chị Bích mới biết người phụ nữ đó tên Bùi Thị Loan, quê ở huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình, là cựu thanh niên xung phong, bị nhiễm chất độc da cam. Cuộc sống chân lấm tay bùn lam lũ, nên mới gần 60 tuổi mà bà già hơn nhiều so với tuổi. Sau kỳ thi, người phụ nữ lam lũ ấy giúi vội vào tay chị Bích một ít tiền vay mượn ở quê, gọi là món quà cảm ơn chị đã cho hai mẹ con ở nhờ. Chị Bích từ chối mãi không được, nên nhận nhưng gửi lại cho hai mẹ con có tiền đi đường.

Chị Bích nhớ lại, cách đây đúng 10 năm, vào dịp hè năm 2009, khi ấy con gái lớn của chị là Trần Bích Trang, sinh viên năm thứ nhất Học viện Ngoại giao, ngoài việc học tập Trang còn tích cực tham gia các hoạt động tình nguyện trong Phong trào “Mùa hè xanh tình nguyện”, “Tiếp sức mùa thi”... Nhiều lần chứng kiến các bạn học sinh từ những tỉnh xa, như: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Giang, Yên Bái, thậm chí từ các tỉnh phía Nam lặn lội về Hà Nội dự thi, nhiều em gia đình khó khăn, phải thuê những căn nhà trọ tồi tàn, ăn uống kham khổ, thiếu thốn đủ thứ. Lại có phụ huynh lo vay mượn được ít tiền đưa con đi thi, do bất cẩn, bị kẻ gian lấy cắp, nên rơi vào hoàn cảnh hết sức bi đát, ăn ngủ vạ vật trên ghế đá công viên, trong khuôn viên của trường. Cảm thông với hoàn cảnh khó khăn của các bạn, Trang mạnh dạn đề xuất với mẹ cho các bạn học sinh dự thi ĐH, CĐ có hoàn cảnh khó khăn ở miễn phí tại nhà mình.

Nghe hai mẹ con đề xuất, anh Trần Đăng Ninh, chồng chị Bích đồng ý ngay và nói: “Bố từng là bộ đội tham gia chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc, nếu không có bà con đồng bào che chở giúp đỡ thì đâu có ngày hôm nay. Nhà mình giúp được các cháu những gì thì cố gắng tạo điều kiện hết mức”. Được chồng và con ủng hộ, chị Bích sắp xếp, dành trọn tầng 4, diện tích gần 40m2 cho các cháu học sinh ở miễn phí trong thời gian tham dự kỳ thi. Chị còn chủ động liên hệ với Thành đoàn Hà Nội và các nhóm sinh viên tình nguyện của các trường, hướng dẫn các cháu học sinh ở vùng sâu, vùng xa, từ các tỉnh khác, có hoàn cảnh khó khăn tìm đến nhà chị để sớm ổn định nơi ăn nghỉ, sẵn sàng “vượt vũ môn”. Chị còn mua sắm, lắp thêm quạt, điều hòa, giường, tủ, chăn gối, bếp gas, xoong nồi, bát đĩa… để các cháu nấu ăn cho thuận tiện, bảo đảm vệ sinh, sức khỏe.

Do diện tích phòng ở có hạn, trong khi học sinh đến ở nhờ có thời điểm lên đến hơn 40 cháu, chị dành cả cầu thang để chứa đồ đạc, cho các cháu có chỗ ngủ.

Thời gian đầu khi cho các cháu học sinh đến ở nhờ, gia đình chị Bích gặp không ít khó khăn, sinh hoạt bị xáo trộn, một số người trong khu phố dị nghị, cho rằng chị “có vấn đề”. Khi biết việc làm thiện nguyện của chị, nhiều người ở các tỉnh, thành phố trong cả nước, có cả các anh bộ đội đóng quân ở đảo xa gọi điện về thăm hỏi, động viên, làm chị cảm thấy rất vui và hạnh phúc, nhất là khi biết các cháu học sinh nghèo từng ở trọ nhà mình, đã thi đỗ vào các trường theo nguyện vọng.

Câu chuyện giữa chúng tôi và chị Bích thỉnh thoảng lại gián đoạn bởi chuông điện thoại. Sau mỗi lần nghe điện, đôi mắt chị lại ánh lên cùng nụ cười rạng rỡ. Chị bảo: “Cháu Tính học Đại học Bách khoa; cháu Lan học Đại học Kinh tế quốc dân, từng ở tại đây, nay vừa tốt nghiệp đại học, được một doanh nghiệp lớn nhận vào làm việc. Hai cháu gọi điện báo tin vui. Khi ở tại đây, hai cháu chịu khó học lắm. Hoàn cảnh đứa nào cũng đáng thương, xuống Hà Nội thi đại học mà không có ai chăm sóc…”.

Ông Nguyễn Đức Long, Phó chủ tịch UBND phường Cửa Đông cho biết: “Gia đình chị Bích luôn gương mẫu thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tích cực xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư. Chị Bích là một công dân tiêu biểu của địa phương, với tấm lòng nhân ái, nhiều năm qua rất nhiệt tình giúp đỡ các cháu học sinh nghèo vùng sâu, vùng xa và ở các tỉnh khác còn gặp nhiều khó khăn đến ở trọ miễn phí khi thi cử”.

Ghi nhận những việc làm nhân ái đó, chị Trần Thị Bích được Thành đoàn Hà Nội tặng “Giải thưởng cống hiến”, Chủ tịch UBND TP Hà Nội tặng danh hiệu “Người tốt, việc tốt” tiêu biểu năm 2017…

Bài và ảnh: NGUYỄN VĂN TUÂN