Ước mơ của cô bé vùng quê nghèo
Cô giáo Trần Thị Thúy vốn là sinh viên Khoa Sư phạm tiếng Anh, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Với vốn tiếng Anh và khả năng sử dụng công nghệ thông tin thành thạo, Thúy hoàn toàn có thể tìm cho mình một công việc “như mơ” tại Hà Nội. Đó cũng là mong ước của cha mẹ khi cố gắng chắt chiu từng đồng nuôi con ăn học. Trò chuyện với tôi, Thúy vẫn nhớ như in, vì nhà quá nghèo nên anh trai phải bỏ học giữa chừng để nhường phần học cho cô em gái ngay từ thời tiểu học. Một mình Thúy với em trai ở nhà vừa học, vừa làm thêm để có thể tự trang trải cuộc sống mỗi khi bố mẹ và anh trai đi đánh cá xa chưa có tiền gửi về. Ngày Thúy gần thi đại học, mẹ lo lắng nên quyết định về gần, gánh đất thuê để có tiền lo cho con gái. Thế nhưng ngay khi tốt nghiệp đại học, Thúy quyết định về quê, trở thành giáo viên tiếng Anh tại chính ngôi trường mà mình đã theo học trong sự ngỡ ngàng của bạn bè, người thân sau những năm tháng mong đợi cùng nhiều hy vọng.
Cô Trần Thị Thúy (người đứng giữa) tại Canada. Ảnh do nhân vật cung cấp
Tôi hỏi: "Thúy có băn khoăn gì về quyết định này không? Đức Hợp chỉ là một vùng quê nghèo. Ở Hà Nội, em có nhiều cơ hội hơn, điều kiện tốt hơn, thậm chí cả cơ hội học tập cao hơn?"... Nghe thế, Thúy cười tươi bảo: "Đến giờ em vẫn thấy quyết định của mình là đúng đắn. Khi đó, em quyết tâm lắm, chỉ lo bố mẹ thương con gái, không đồng ý cho em về quê dạy học. Mất mấy ngày tính trước, tính sau, đi ra, đi vào để tìm cách lựa lời thuyết phục bố mẹ. Không ngờ, khi em vừa đề cập đến thì bố rất cảm thông. Bố bảo: “Bố tin con có thể tự đứng trên đôi chân của mình”. Được sự ủng hộ từ gia đình, em càng vững tin ở con đường mình đã chọn”.
"Tại sao Thúy lại quyết định về quê dạy học? Em lo không cạnh tranh nổi ở thành phố chăng?". Thúy bộc bạch: “Thời sinh viên, vì nhà nghèo, quê nghèo nên điều kiện học tập của em khó hơn so với các bạn. Thời phổ thông, em chỉ được học 4 năm tiếng Anh và đứt quãng, lúc có lúc không vì trường quê thường xuyên thiếu giáo viên. Khi thi đỗ và trở thành sinh viên ngoại ngữ, ngoài giờ học, chúng em cần tự trau dồi kỹ năng nghe-nói-đọc-viết. Nhưng em không có máy vi tính, cũng không có mạng internet để tìm kiếm thông tin. Những lúc phải ở quán internet đến nửa đêm mày mò tìm kiếm, em nhận thấy, máy tính và ngoại ngữ giúp ích rất nhiều nếu muốn trở thành một công dân toàn cầu trong thời đại này. Nhưng cả hai thứ đó, các em học sinh ở quê em đều thiếu. Nếu em trở về và giúp trẻ em quê mình, các em sẽ được tiếp cận với những tri thức và phương pháp học tập mới. Em nghĩ, giáo dục là chìa khóa có thể thay đổi mọi thứ”.
Đưa lớp học ra thế giới
Kiến thức có, nhiệt tình có, sự ủng hộ cũng có, nhưng thời gian đầu về trường, cô giáo trẻ Trần Thị Thúy gặp không ít khó khăn. Ngoài việc thiếu thốn cơ sở vật chất, nhiều phụ huynh còn chưa đề cao việc học của con em mình. Bản thân các em cũng không tự định hướng, nhận thức được những hành trang mình cần phải có để bước vào đời. Phải làm thế nào để kiến thức truyền tải đến các em hiệu quả nhất? Đó là suy nghĩ thôi thúc cô giáo Trần Thị Thúy tìm kiếm, tham chiếu và có cơ hội kết nối với Cộng đồng giáo viên sáng tạo Việt Nam (MIE Việt Nam) và Microsoft toàn cầu (MEC). Số lượng khóa học và lộ trình học tập trên trang MEC nhiều cả về cấp độ và số lượng, có thể làm nản lòng bất cứ ai nếu họ không kiên trì theo đuổi. Nhưng với cô Trần Thị Thúy thì ngược lại. MEC là kho tri thức, nguồn tài nguyên vô cùng phong phú và sát thực.
Ở tỉnh lẻ và dạy học sinh vùng nông thôn nên không được tham gia tập huấn trực tiếp, nhưng với ngoại ngữ tốt, có kiến thức sâu về công nghệ thông tin, lại được sự hỗ trợ của đồng nghiệp trong MIE Việt Nam, sự động viên của các thầy cô giáo trong trường, nên Thúy ngày càng trưởng thành hơn. Cô tận dụng mọi thời gian để “đốt cháy” đam mê học hỏi của mình. Dù Microsoft để thời gian mở, không giới hạn nhưng mong muốn học sinh của mình được tiếp cận công nghệ càng sớm càng tốt thôi thúc cô. Hiện nay, Thúy “sưu tập” được 99 huy hiệu và 57 giấy chứng nhận đã tham gia các lớp học trực tuyến dài dằng dặc như thế. Không phụ người có công, kết thúc lộ trình cũng là khi Thúy tích cóp cho mình, học sinh của mình nhiều "vốn liếng".
Thay đổi cơ bản nhất chính là nhìn nhận về phương thức dạy học. Dự án “Save our lives from harmful pesticides” (Bảo vệ cuộc sống của chúng ta khỏi thuốc trừ sâu độc hại) của cô giáo Trần Thị Thúy và các học trò thể hiện khá rõ những thay đổi trong tư duy về dạy học chủ động. Chọn đề tài để học sinh tiếp cận với vấn đề nóng của xã hội, lại phù hợp với thực tế của ngôi trường nằm sát bên cánh đồng, mùi thuốc trừ sâu thường xuyên bay vào lớp học, cô Thúy hướng dẫn và kích thích được niềm đam mê tìm hiểu của học sinh. Các em được chia nhóm theo khả năng, sở thích, được cô trao quyền để tự mình tìm hiểu, tự đi gặp gỡ những người nông dân, cửa hàng bán thuốc, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hưng Yên... và thể hiện quan điểm. Lúc đầu khá bỡ ngỡ, học sinh hỏi cô nhiều. “Cô mong câu trả lời của các em đáp ứng được những tiêu chí cô đưa ra. Nhưng trên hết là tính sáng tạo nên các em hãy thể hiện theo quan điểm riêng của từng em, không nhất thiết phải thể hiện thế này, phải ra như thế kia”, cô Thúy động viên học sinh của mình như vậy.
Điều đặc biệt là, dự án cũng vượt khỏi cánh cổng làng quê để nhận được sự hưởng ứng, góp ý của học sinh giáo viên trên thế giới, bằng tiếng Anh. Chỉ hơn 40 học sinh tham dự chính thức, nhưng xét tổng thể cả học sinh, giáo viên nước khác tham gia, dự án có sự góp sức của hơn 200 người. Các bạn bổ sung thêm cho dự án về thực trạng sử dụng thuốc trừ sâu ở Nhật Bản, Ai Cập…
Có thể nói, dự án bước đầu có tính lan tỏa vì học sinh chính là người dân địa phương, tuyên truyền với cộng đồng của mình, phụ huynh của mình trong quá trình làm dự án. Cũng không có gì ngạc nhiên khi họ giành giải Nhì cuộc thi "Giáo viên sáng tạo trên nền tảng công nghệ thông tin" do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức tháng 8-2016. Cô Thúy và các học trò của mình đang tiến gần vào con đường trở thành những công dân toàn cầu, hiểu biết và có trách nhiệm.
Người truyền cảm hứng
Tham dự Diễn đàn Giáo dục toàn cầu Microsoft 2017, Việt Nam có 4 người, nhưng duy nhất cô giáo Trần Thị Thúy không đến từ một thành phố lớn. Cô Thúy đã phải nỗ lực nhiều để giành chiến thắng chung cuộc với các đối thủ rất mạnh đến từ các quốc gia khác. Khi còn ở Toroto (Canada), Trần Thị Thúy chia sẻ trên trang mạng xã hội: “Hiện tại mình có thật nhiều cảm xúc. Nhưng điều mình cảm thấy tâm đắc nhất là sáng tạo là quay trở về vùng đất cũ, áp dụng cái mới và thực hiện để mọi thứ trở nên hiệu quả hơn. Cảm ơn tất cả mọi người và mình sẽ không bao giờ dừng học hỏi”. Quan điểm này cũng chính là ý tưởng được nhiều chuyên gia giáo dục quốc tế theo đuổi. Bởi theo họ, những người giành được giải thưởng của diễn đàn là người có khả năng ứng dụng công nghệ một cách linh hoạt để vượt qua những khó khăn, thách thức trong quá trình dạy học. Trong bối cảnh ngành giáo dục toàn cầu bước vào cuộc Cách mạng công nghệ 4.0, đây là thách thức nhưng cũng là cơ hội để các quốc gia, đặc biệt là Việt Nam có thể tiến nhanh và tiến xa khi xác định chính xác mục tiêu và giải pháp phát triển.
Nói về người đồng nghiệp của mình, thầy Hà Quang Vinh cho biết: "Nhà trường rất phấn khởi, đây là thành tích của cá nhân cô Thúy nhưng cũng là thành tích chung của tập thể trường. Để đến được Canada, cô Thúy đã phải trải qua nhiều khó khăn. Chúng tôi coi đó như một tấm gương sáng để các thầy giáo, cô giáo, học sinh trong trường học tập, noi theo”.
Không chỉ được đồng nghiệp tin tưởng, cô Trần Thị Thúy còn được học trò yêu mến, kính trọng. Trong tấm thiệp chúc mừng nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11 được đăng tải trên trang mạng xã hội của cô Thúy, học sinh Trường THPT Đức Hợp viết : “More than a teacher, you're my inspirer. More than a teacher, you’re our friend” (Hơn cả một giáo viên, cô là niềm cảm hứng của em. Hơn cả một giáo viên, cô là người bạn của chúng em).
Mang theo những “níu kéo ân tình” trong cuộc trò chuyện với Phó chủ tịch Khối Giáo dục toàn cầu của Tập đoàn Microsoft Anthony Salcito cùng nhiều chuyên gia giáo dục quốc tế, đại diện Việt Nam đã nhận được nhiều lời nói và ánh mắt thán phục. Có người ngỏ ý: “Câu chuyện của bạn thật tuyệt vời, hãy luôn mạnh mẽ như thế nhé! Và nếu có thể, chào mừng bạn tới Canada!”. Nhưng cô Trần Thị Thúy đã từ chối lời mời đó với lý do: “Em ra đi là để trở về phục vụ quê hương!”.
HUY AN - PHƯƠNG LINH